Ο κόσμος μοιάζει να έχει γυρίσει ανάποδα: την ώρα που το Ιράν επιτίθεται σε αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στο Κατάρ και το Ιράκ, οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου καταρρέουν και η Wall Street ανεβαίνει. Το απόγευμα της Δευτέρας, το Ιράν εκτόξευσε πυραύλους εναντίον της αμερικανικής βάσης Al Udeid στη Ντόχα, πρωτεύουσα του Κατάρ, αλλά και της βάσης Ain al-Asad στο Ιράκ, στο πλαίσιο της επιχείρησης με την ονομασία «Μήνυμα της Νίκης». Η Επαναστατική Φρουρά ανέλαβε επίσημα την ευθύνη και χαρακτήρισε τις Ηνωμένες Πολιτείες «τρομοκρατικό καθεστώς». Το Κατάρ καταδίκασε την επίθεση, την οποία χαρακτήρισε κατάφωρη παραβίαση της εθνικής του κυριαρχίας, του εναέριου χώρου του και του διεθνούς δικαίου, τονίζοντας ότι διατηρεί το δικαίωμα να απαντήσει ανάλογα και ότι οι πυραυλικές επιθέσεις αναχαιτίστηκαν επιτυχώς από τα αμυντικά του συστήματα. Αν και δεν υπήρξαν θύματα, το γεγονός ότι η στρατιωτική αντιπαράθεση επεκτείνεται πλέον στο έδαφος δύο επιπλέον χωρών, του Κατάρ και του Ιράκ, δημιουργεί ένα νέο, ιδιαίτερα επικίνδυνο μέτωπο στη Μέση Ανατολή.
Ηρέμησαν οι επενδυτές
Ωστόσο, η αντίδραση των διεθνών αγορών ξαφνιάζει. Το αργό πετρέλαιο τύπου Brent υποχωρεί σχεδόν κατά 2,8%, ενώ το αμερικανικό WTI χάνει πάνω από 4% της αξίας του. Η πτώση ερμηνεύεται ως ανακούφιση από τους επενδυτές, που περίμεναν μια πολύ πιο σφοδρή αντίδραση από την Τεχεράνη, όπως για παράδειγμα το κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ – ένα σενάριο που θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια ενεργειακή κρίση. Όπως εξηγουν οι αναλυτές, το Ιράν έδωσε προειδοποιήσεις, οι βάσεις ήταν κενές, και η επίθεση έγινε με τρόπο ώστε να φανεί αποφασιστικό αλλά χωρίς πραγματικό στρατιωτικό πλήγμα. Με αυτόν τον τρόπο «έσωσε την αξιοπρέπειά του», ενώ παράλληλα αποφεύχθηκε μια ευρύτερη κλιμάκωση.
Την ίδια ώρα, οι χρηματιστηριακοί δείκτες στις ΗΠΑ κινούνται ανοδικά. Ο Nasdaq 100 καταγράφει άνοδο σχεδόν 1%, ενώ ο S\&P 500 και ο Dow Jones ενισχύονται κατά περίπου 0,7%. Οι αεροπορικές εταιρείες, που αρχικά κατέγραψαν απώλειες λόγω του προσωρινού κλεισίματος του εναέριου χώρου του Κατάρ, πέρασαν σύντομα σε κέρδη όταν κατέστη σαφές ότι δεν υπήρξε πραγματικός κίνδυνος.
Η αμερικάνικη αντίδραση
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έσπευσε να εκμεταλλευτεί πολιτικά τη συγκυρία και σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth κάλεσε τους Αμερικανούς παραγωγούς να αυξήσουν άμεσα την παραγωγή πετρελαίου και να εμποδίσουν την άνοδο των τιμών. Ο υπουργός Ενέργειας, Κρις Ράιτ, του απάντησε με τη φράση: «Ήδη το κάνουμε».
Παράλληλα, το χρυσό —παραδοσιακό επενδυτικό καταφύγιο σε περιόδους κρίσης— σημειώνει οριακή άνοδο, πλησιάζοντας τα 3.400 δολάρια η ουγγιά. Οι αμερικανικοί δεκαετείς κρατικοί τίτλοι σημειώνουν επίσης άνοδο, με την απόδοσή τους να υποχωρεί στο 4,3%. Το δολάριο, αντίθετα, αποδυναμώνεται ελαφρώς έναντι των βασικών διεθνών νομισμάτων.
Το γεωπολιτικό ρήγμα, που ξεκίνησε πριν από δέκα ημέρες με την ισραηλινή επίθεση σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ιράν, έχει πλέον μετατραπεί σε μια περιφερειακή κρίση με παγκόσμιες επιπτώσεις. Μετά την εμπλοκή του Ισραήλ και των ΗΠΑ, τώρα το Κατάρ και το Ιράκ προστίθενται στον κατάλογο των άμεσα εμπλεκόμενων. Αν και μέχρι στιγμής το Ιράκ δεν έχει εκδώσει επίσημη δήλωση, θεωρείται de facto μέρος της σύγκρουσης. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο κύκλος της έντασης δεν έχει ακόμα κλείσει και οι εξελίξεις παραμένουν απρόβλεπτες.
