Ο «Ευκλείδης» στο Διάστημα, κάνει παρέα στον «Τζέιμς Γουέμπ»

Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε σήμερα, το Σύμπαν αποτελείται από ύλη και ενέργεια. Μόνο που η ορατή ύλη, αυτή δηλαδή την οποία είμαστε σε θέση να δούμε είτε με γυμνά μάτια είτε με τα πιο προηγμένα τηλεσκόπια και μικροσκόπια, αντιπροσωπεύει μόλις το 5% του Σύμπαντος στο οποίο ζούμε. Το υπόλοιπο, που είναι και ο μεγάλος «άγνωστος Χ», αποτελείται κατά 68% από την αποκαλούμενη «σκοτεινή ενέργεια» και κατά 27% από τη «σκοτεινή ύλη».

Αυτό ακριβώς το 95% του Σύμπαντός μας έχει αποστολή να διερευνήσει το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο «Ευκλείδης», που εκτοξεύτηκε το Σάββατο 1 Ιουλίου από το ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα των ΗΠΑ, με τη βοήθεια ενός πυραύλου Falcon 9 της Space X. Οι επιστήμονες της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) που σχεδίασαν το τηλεσκόπιο και οργάνωσαν τη φιλόδοξη αποστολή των 1,4 δισ. δολαρίων, όπως άλλωστε και εκείνοι της NASA που συνέβαλαν αποφασιστικά στην προετοιμασία, καθώς και οι συνάδελφοί τους από κάθε γωνιά του πλανήτη, ελπίζουν ότι ο «Ευκλείδης» – που πήρε το όνομά του από τον γνωστό αρχαιοέλληνα «πατέρα της γεωμετρίας» – θα συμβάλει στην αποκρυπτογράφηση ορισμένων τουλάχιστον από τα μυστικά και μυστήρια που κρύβει ο κόσμος μας.

Οπως έχει γίνει γνωστό, η αποστολή – για την οποία συνεργάζονται 2.000 επιστήμονες από 13 ευρωπαϊκές χώρες, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ιαπωνία – αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον έξι χρόνια. Εφόσον δε τα αποτελέσματα είναι αυτά που περιμένει η ESA, τότε δεν αποκλείεται να αποτελέσει μια ιστορική τομή στην αστροφυσική. Οι πιο αισιόδοξοι, μάλιστα, δεν κρύβουν την προσμονή τους να κατανοήσουν τη φύση και τη λειτουργία της βαρύτητας και των νόμων της στο Σύμπαν.

Οι νόμοι της βαρύτητας

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο βάρους δύο τόνων «Ευκλείδης», από τη στιγμή που θα ελευθερωθεί από τον φέροντα πύραυλο, θα κάνει ένα ταξίδι διάρκειας περίπου ενός μηνός μέχρι να φτάσει στον προορισμό του: να τεθεί σε τροχιά γύρω από την Ηλιο, σε απόσταση κάπου 1,6 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Πρόκειται για μια θέση η οποία ονομάζεται Σημείο Λαγκράνζ 2 και είναι ένα από τα πέντε σημεία μεταξύ δύο ουράνιων σωμάτων (την ύπαρξή τους είχε προβλέψει από το 1772 ένας γάλλος επιστήμονας, από τον οποίο και πήραν το όνομά τους) στα οποία παρατηρείται βαρυτική ισορροπία – με άλλα λόγια, ένα «ξένο σώμα», όπως είναι το τηλεσκόπιο της ESA, μπορεί να παραμένει εκεί χωρίς να δέχεται πιέσεις από τα πεδία της βαρύτητας (εφόσον, βεβαίως, έχουν συνυπολογιστεί και οι φυγόκεντρες δυνάμεις).

Υπενθυμίζεται πως το αρχικό σχέδιο προέβλεπε η εκτόξευση του τηλεσκοπίου «Ευκλείδης» – το οποίο θα κάνει συντροφιά στο άλλο διαστημικό τηλεσκόπιο, το «Τζέιμς Γουέμπ» της NASA, που βρίσκεται σε ανάλογη αποστολή στο Διάστημα εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο – να γινόταν με τη βοήθεια ενός ρωσικού πυραύλου Σογιούζ το 2022, όμως η εισβολή στην Ουκρανία οδήγησε σε αναθεώρηση.