Οκτώ πολιτικοί φορούν ξανά τα εφηβικά τους παπούτσια και επιστρέφουν για λίγο στη χρονική περίοδο που προετοιμάζονταν να δώσουν τον δύσκολο αγώνα της εισαγωγής στα ελληνικά πανεπιστήμια. Θυμούνται τα ατέλειωτα ξενύχτια πάνω από τα βιβλία τους, τον εφιάλτη της αποστήθισης, το άγχος πριν από την παραλαβή των θεμάτων στη σχολική αίθουσα, τους ανθρώπους που στάθηκαν πολύτιμοι σύμμαχοι εμψυχώνοντάς τους ώστε να μην τα παρατήσουν. Ομολογούν λάθη που έκαναν ώστε οι σημερινοί 17άρηδες να τα αποφύγουν. Και άπαντες τελικά συμφωνούν ότι, παρά την πίεση που έχει γραφτεί ανεξίτηλα στη μνήμη τους, οι εξετάσεις – ως η πρώτη μεγάλη πρόκληση της ζωής – ήταν μια εμπειρία χρήσιμη και διδακτική, που τους προετοίμασε για μικρές και μεγάλες μάχες οι οποίες διαφαίνονταν στον ορίζοντα, χαρίζοντάς τους ένα τιμητικό παράσημο για την εξαίρετη πράξη της αναμέτρησης με τον εαυτό τους.

Κυριάκος Πιερρακάκης

Η «καβαφική» διάσταση της προετοιμασίας για δύσκολους προορισμούς

Εδωσα Πανελλαδικές το 2001, με 11 μαθήματα. Αν και συγκέντρωσα πάνω από 19.000 μόρια, τελικά πέρασα στη δεύτερη επιλογή μου, που ήταν η Πληροφορική του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπό αυτήν την έννοια, οι αναμνήσεις των Πανελλαδικών είναι για εμένα ανάμεικτες. Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, μπορώ να πω πως κάτι που έδρασε ευεργετικά ήταν το ότι η δική μας γενιά έδινε Πανελλήνιες και στη Β’ Λυκείου, οπότε είχαμε εξοικειωθεί σε έναν βαθμό με τις απαιτήσεις της όλης διαδικασίας.

Εκτιμώ ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που επί της ουσίας να έχει θετικές αναμνήσεις από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, ανεξάρτητα από το αν η έκβαση ήταν θετική για εκείνον ή αρνητική. Προσωπικά, θυμάμαι τα βλέμματα συμμαθητών και καθηγητών έξω από την αίθουσα, θυμάμαι χαρούμενους αλλά και λυπημένους νέους ανθρώπους, νομίζω όμως ότι οι περισσότεροι πλέον κρατάμε περισσότερο τις καλοκαιρινές διακοπές που ακολούθησαν, την ξεγνοιασιά τους και την προσμονή της φοιτητικής ζωής που ακολουθούσε.

Στο τέλος της ημέρας, νομίζω ότι αυτό που πρέπει να κρατήσει κανείς είναι η ίδια η διαδικασία της προετοιμασίας για αυτές τις εξετάσεις. Η προετοιμασία για τις Πανελλαδικές έχει μια «καβαφική» διάσταση, υπό την έννοια ότι σε προετοιμάζει για δύσκολους προορισμούς, αλλά, παρ’ όλα αυτά, η διαχείριση του άγχους είναι κάτι που θυμάσαι για όλη σου τη ζωή, όπως και η αγωνία της αναμονής πριν από την παραλαβή των θεμάτων.

Οι Πανελλαδικές συνιστούν την πρώτη μεγάλη πρόκληση της ζωής μας, η οποία όμως είναι απλά μία από τις πολλές προκλήσεις που εν τέλει ακολουθούν. Τις βιώνεις σαν ένας αθλητής που προετοιμάζεται για έναν αγώνα μεταλλίου. Ολα αυτά είναι χρήσιμα ανεξάρτητα από τη σχολή επιτυχίας, αλλά και παραπλανητικά, γιατί στην πράξη περνάμε από πάρα πολλές «Πανελλαδικές Εξετάσεις». Και ίσως αυτό να είναι το μήνυμα που δεν παίρνεις στις Πανελλαδικές, αλλά που η μεταγενέστερη ζωή σου φωτίζει σε σχέση με εκείνες.

Παύλος Μαρινάκης

Το άγχος της πρώτης ημέρας, το γκολ του Ριβάλντο και η Eurovision

Το άγχος μου στις Πανελλαδικές ήταν μεγάλο, όπως κάθε μαθητή που θέλει να δει τους κόπους του να επιβραβεύονται και τα όνειρά του να ξεκινούν. Αυτό που όμως μου έμεινε αξέχαστο ήταν η πρώτη μέρα των εξετάσεων! Το πρώτο μάθημα των Πανελλαδικών ήταν Ιστορία Γενικής Παιδείας, γιατί τότε δίναμε εννιά μαθήματα και το έδωσα Σάββατο 21 Μαΐου του 2005, στην Πάτρα. Την ίδια μέρα, ήταν προγραμματισμένο να γίνει στην Πάτρα ο τελικός Κυπέλλου Ελλάδος Ολυμπιακός – Αρης. Είχα ζητήσει, λοιπόν, από τον πατέρα μου, εφόσον έγραφα καλά και από τη στιγμή που το επόμενο μάθημα το έδινα την Τρίτη, να με αφήσει να πάω να δω τον αγώνα. Ευτυχώς, όλα πήγαν καλά και κατάφερα να πάω στον αγώνα. Ο Ολυμπιακός κέρδισε 3-0, με ένα ιστορικό γκολ του Ριβάλντο, εγώ γύρισα σπίτι να ευχηθώ στη μητέρα μου που γιόρταζε και είδαμε όλοι μαζί τον τελικό της Eurovision που κέρδισε η Ελλάδα. Ενιωθα πως τα δύσκολα ήταν ακόμη μπροστά μου και ο στόχος της Νομικής, που ήθελα να περάσω, για την ώρα έμοιαζε μακρινός, αλλά η αρχή με προδιέθετε πως όλα θα πήγαιναν καλά!

Γιώργος Καμίνης

Στη δική μου εποχή η παπαγαλία δεν σε έσωζε

Μόλις τώρα συνειδητοποιώ πως συμπληρώνονται πενήντα χρόνια, μισός αιώνας, από το καλοκαίρι του 1973, τη χρονιά που έδωσα εισαγωγικές και κατάφερα να μπω στη Νομική Αθηνών. Και τότε, βέβαια, ήμασταν υποχρεωμένοι να αποστηθίσουμε ουκ ολίγα – άλλωστε σε κάθε βαθμίδα της σχολικής εκπαίδευσης ένα ποσοστό αποστήθισης είναι αναγκαίο. Εκείνη την εποχή πάντως η παπαγαλία δεν σε έσωζε. Στα αρχαία ελληνικά, λόγου χάριν, η εξεταστέα ύλη περιελάμβανε όλη την ελληνική γραμματεία. Στην πραγματικότητα, βέβαια, σχεδόν πάντοτε έπεφτε Θουκυδίδης ή Πλάτων, άντε και Ξενοφών. Αλλά κι αυτός ο όγκος δεν ήταν ευκαταφρόνητος. Αν δεν είχες μάθει συντακτικό και γραμματική, αν δηλαδή δεν είχες κάπως εξοικειωθεί με την εσώτερη λογική της γλώσσας, την είχες βάψει. Παιδεύτηκα πολύ τότε, καθώς ήμουν κακός μαθητής στο σχολείο και άρχισα φροντιστήριο καθυστερημένα, μόλις τον Δεκέμβριο του 1972.

Ο άνθρωπος που με έβαλε στο Πανεπιστήμιο ονομάζεται Μανόλης Χατζηγιακουμής. Σήμερα πια γνωστός ως κορυφαίος φιλόλογος και μουσικολόγος, με έργο που εκτείνεται από τον Ομηρο και τον Σολωμό μέχρι τη βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική. Για μένα όμως ήταν και παραμένει ο άνθρωπος που με έκανε να αγαπήσω τη γλώσσα. Διατηρούσε τότε ένα μικρό φροντιστήριο, σε ένα σκοτεινό ημιυπόγειο στην οδό Σολωμού στο ύψος της Πατησίων. Σ’ αυτό το κρυφό σχολειό ιερουργούσε ο δάσκαλος. Τριαντάρης τότε. Ψηλός, αδύνατος κι ευθυτενής, με πυκνό μούσι, μύτη γαμψή, έντονο βλέμμα και φωνή διαπεραστική, δεν του ξέφευγε τίποτα και κανένας. Σχεδόν όλοι μπήκαμε στη Νομική Αθηνών με την πρώτη. Ακόμη αντηχεί στα αφτιά μου το ηχηρό σου γέλιο, δάσκαλε. Σε ευχαριστώ…

Γιάννης Γκιόκας

Η «μυθοποίηση», η εργασιακή προοπτική  και οι πραγματικές επιθυμίες

Αυτές τις μέρες, με τις Πανελλαδικές, όλοι θυμόμαστε το δικό μας σφίξιμο στο στομάχι. Τελείωσα το σχολείο στον Μαραθώνα και έδωσα εξετάσεις το 1997 με το σύστημα των Δεσμών. Αγχος υπήρχε και τότε, στο πλαίσιο και όλης αυτής της «μυθοποίησης» των Πανελλαδικών Εξετάσεων, ότι δήθεν καθορίζουν τη ζωή και την πορεία μας. Το φροντιστήριο δεν έλειπε, όχι όμως στον βαθμό που υπάρχει σήμερα που ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία. Τότε υπήρχε η δυνατότητα κατοχύρωσης της βαθμολογίας σε μαθήματα, κάτι το οποίο διεκδικούμε ως κόμμα να επανέλθει. Με βάση αυτό, δεν ήταν λίγα τα παιδιά που κατάφερναν να εισαχθούν σε τμήματα των πρώτων τους επιλογών.

Πέρασα στη Νομική Σχολή Κομοτηνής που ήταν στις πρώτες επιλογές μου στο μηχανογραφικό. Το ζήτημα είναι ότι αυτή η «επιλογή» δεν έγινε τόσο με κριτήριο την πραγματική επιθυμία μου, όσο με κριτήριο – όπως κάνουν πολλοί νέοι σε αυτή την ηλικία – τις μεγαλύτερες προσδοκίες επαγγελματικής αποκατάστασης. Προτιμούσα την Ιστορία και τη Φιλολογία. Αλλη μια πλευρά του σημερινού εκπαιδευτικού συστήματος και της κοινωνίας γενικότερα που θυσιάζει τις πραγματικές επιθυμίες και τις κλίσεις νέων ανθρώπων στον βωμό των στενών ορίων μιας εργασιακής προοπτικής που κι αυτή είναι εξαιρετικά αμφίβολη.

Βεβαίως, από τότε τα εξεταστικά συστήματα άλλαξαν, μαζί με τις κυβερνήσεις, όμως το σχολείο παραμένει ένα ψυχοφθόρο, ακριβό, ανταγωνιστικό εξεταστικό κέντρο. Μια κατάσταση που επιδεινώνεται με την ελάχιστη βάση εισαγωγής, την Τράπεζα Θεμάτων κ.λπ. Μ’ αυτές τις μνήμες δεν μπορούμε παρά να ευχηθούμε σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες καλή επιτυχία! Ανεξαρτήτως «βαθμολογικής επίδοσης», το μέλλον και τα όνειρα είναι στα χέρια τους!

Κώστας Ζαχαριάδης

Η συστηματική προσπάθεια πάντα ανταμείβεται

Πέρασαν κιόλας 21 χρόνια! Ηταν καλοκαίρι του 2002 στα Μελίσσια με αρκετή πίεση, αλλά και με μεγάλη υποστήριξη από το οικογενειακό και κοινωνικό μου περιβάλλον. Η περίοδος των Πανελλαδικών καθόρισε τη σχέση μου με τους καθηγητές και τις καθηγήτριές μου, και στο Λύκειο Μελισσίων αλλά και στο φροντιστήριο, χτίζοντας την αντίληψη της συλλογικής προσπάθειας και την αίσθηση του συνανήκειν. Αντίστοιχα και με τους συμμαθητές μου που μαζί προσπαθούσαμε για να πάμε ο καθένας μας μπροστά.

Ηθελα να σπουδάσω επιστήμες υγείας και πέτυχα την εισαγωγή μου στο Βιολογικό Αθηνών. Η Βιολογία με καθόρισε και επιστημονικά, αλλά και στην ενασχόλησή μου με την πολιτική με συντροφεύει πάντα λιγότερο ή περισσότερο. Οι σπουδές και η επιστήμη είναι κομμάτι του εαυτού μας, αλλά και του τρόπου που σκεφτόμαστε και ζούμε την καθημερινότητά μας.

Εκείνη η περίοδος με δίδαξε πολλά, αν πρέπει όμως να κρατήσω ένα, θα ήταν το ακόλουθο: Η συστηματική προσπάθεια πάντα ανταμείβεται, δεν πάει ποτέ χαμένη. Ακόμα και αν υπάρξει μια παροδική ατυχία/δυσκολία/κακή στιγμή, όποιος συνεχίζει και προσπαθεί συστηματικά, στο τέλος πετυχαίνει. Δεν υπάρχουν στη ζωή τελικές μάχες, αλλά μεγάλες και σημαντικές μάχες. Οι Πανελλαδικές είναι αδιαμφισβήτητα ένας σημαντικός σταθμός, αλλά σίγουρα δεν είναι ούτε η αρχή ούτε το τέλος της ζωής μας.

Νάντια Γιαννακοπούλου

Δεν θα ξεχάσω την ηθική υποστήριξη που είχα από τους γονείς και την αδελφή μου

Εδωσα Πανελλαδικές το 1995. Στόχος μου ήταν η Νομική Αθηνών. Διάβαζα στη γειτονιά μου στον Βύρωνα και στο φροντιστήριό μου στην Παιδεία στην Πλατεία Κάνιγγος. Ατέλειωτες ώρες κάθε μέρα. Αγχωνόμουν, αλλά περιοδικά, όχι διαρκώς. Και κάθε φορά που είχα κρίση άγχους προσπαθούσα να τη διαχειριστώ κάνοντας μόνο μία σκέψη: πώς εγώ θα μπορούσα να γίνω καλύτερη και όχι τον τεράστιο συναγωνισμό. Επικεντρωνόμουν αποκλειστικά και μόνο στη δική μου δουλειά και στο πώς θα την έκανα πιο αποτελεσματικά.

Με δυσκόλευε πολύ η απαίτηση που υπήρχε τότε για παπαγαλία, ειδικά στην Ιστορία. Το θεωρούσα αφόρητο και αδιανόητο. Και αυτό θεωρώ ότι είναι κάτι στο εκπαιδευτικό μας σύστημα το οποίο πρέπει να αλλάξει οπωσδήποτε.

Δεν θα ξεχάσω την ηθική υποστήριξη που είχα από τους γονείς μου και την αδελφή μου που ήταν πάντα εκεί να με εμψυχώνουν, να με καθησυχάζουν και να μου υπενθυμίζουν ότι δεν χάθηκε κι ο κόσμος αν δεν τα πάω καλά. Δεν θα ξεχάσω τα ατελείωτα ξενύχτια και τις βόλτες που έκανα μεταμεσονύχτιες ώρες στο μπαλκόνι μου λέγοντας την Ιστορία απ’ έξω.

Πέρασα στη Νομική Αθηνών με την πρώτη και αυτό μου έδωσε μεγάλη ικανοποίηση. Συνέχισα τις σπουδές μου κάνοντας μεταπτυχιακά στην Αγγλία στο Τραπεζικό Δίκαιο και στην Κυβερνητική Πολιτική. Με το που επέστρεψα, ξεκίνησα να εργάζομαι σε μεγάλες δικηγορικές εταιρείες αλλά, έπειτα από κάποια χρόνια, τελικά με κέρδισε η Πολιτική.

Σοφία Ζαχαράκη

Μόνιμο αγκάθι στο διάβασμά μου, η αποστήθιση του γκρι βιβλίου της Ιστορίας

Εκείνο το πρωί που πέρασα το κατώφλι του 2ου Πειραματικού Γυμνασίου στους Αμπελόκηπους ένιωσα εντελώς απροετοίμαστη. Κι η αλήθεια είναι ότι τα άφηνα όλα για την τελευταία στιγμή, συνήθεια που με συνόδευε για χρόνια! Το σχολείο μου ήταν το 3ο Γενικό Λύκειο Αμπελοκήπων και το σπίτι μου στα σύνορα Αμπελοκήπων και Γκύζη. Εκεί προετοιμαζόμουν με μεγαλύτερη ένταση τον τελευταίο χρόνο του Λυκείου με ένα μόνιμο αγκάθι στο διάβασμά μου. Την αποστήθιση των περιεχομένων του γκρι βιβλίου της Ιστορίας. Και μου «στοίχισε» και τη Νομική Σχολή την οποία διακαώς ήθελα. Και όσο κι αν με βοηθούσε η μητέρα μου με το να της λέω την Ιστορία, τελικά ο βαθμός μου ήταν γύρω στο 17. Ο δεύτερος άνθρωπος που θυμάμαι πάρα πολύ σ’ αυτή τη διαδικασία ήταν ο τότε διευθυντής του σχολείου μας, ο πολύ αυστηρός φιλόλογος κ. Οικονόμου στον οποίο όμως οφείλω την επίδοσή μου στα Λατινικά!

Εν τέλει πέρασα στην Αγγλική Φιλολογία Αθηνών και μιλώντας στη Σοφία των 18 ετών θα της έλεγα ότι ήταν για καλό! Για πολύ καλό! Ασκησα το επάγγελμα της καθηγήτριας σε ιδιωτικά και δημόσια σχολεία για χρόνια και, πραγματικά, οι σπουδές μου με βοήθησαν να διευρύνω τους ορίζοντές μου αλλά και να δουλεύω και με τα παιδιά που τόσο αγαπώ! Αν με ρωτήσετε τι θα άλλαζα αν θα γύριζα τον χρόνο πίσω, θα σας έλεγα ότι δεν θα διάβαζα πάντα αργά το βράδυ (γνωστό νυχτοπούλι) και σίγουρα θα ήθελα να έχω μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση!

Κατερίνα Μπατζελή

Το φροντιστήριο ήταν η απογευματινή μας έξοδος

Εδωσα Εξετάσεις το 1976, σε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών, οραμάτων και ευκαιριών. Στη μικροαστική οικογένειά μας, ήταν αναγκαία συνθήκη για τη συνέχιση της «ζωής» μας το να περάσουμε σε Πανεπιστήμιο. Είχα τελειώσει το Πρακτικό Τμήμα (το σημερινό Λύκειο) του Γυμνασίου Ηρακλείου Αττικής και ως καλή μαθήτρια και με πάτερα εργολάβο «προαλειφόμουν» για Πολυτεχνείο μέχρι το τελευταίο εξάμηνο. Η μαθητική συμμετοχή μου στα πολιτικά δρώμενα του ΠΑΣΟΚ με Ανδρέα Παπανδρέου με έκανε να αλλάξω και να ακολουθήσω αυτό που μου άρεσε. Οι γονείς και οι καθηγητές μου δεν συμφωνούσαν αλλά πέτυχα αυτό που ήθελα, στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής και μάλιστα σε πολύ καλή σειρά.

Αποφοίτησα από δημόσια σχολεία με εξαιρετικούς καθηγητές. Τα ιδιωτικά σχολεία την περίοδο εκείνη, εκτός ολίγων εξαιρέσεων, δεν είχαν καλό όνομα. Πώς αλλάζουν οι καιροί και οι επιλογές του κράτους! Θυμάμαι πήγαινα σε φροντιστήριο που στην ουσία το είχαμε σαν έξοδο απογευματινή. Δεν μπορώ να ξεχάσω δύο καθηγήτριές μου, συν μία. Τη μαθηματικό, τη φιλόλογο που μας δίδασκε Ορθολογισμό, Φιλοσοφία, Κοινωνιολογία και Δημοκρατία και τη γυμνάστριά μας, την κυρία Μαρία, που μας θύμιζε στιγμές από το «Ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο».

Από την περίοδο του διαβάσματος δεν θα ξεχάσω την παρέα του γάτου μου, «Γουργουρίκου», που ξάπλωνε πάνω στα βιβλία μου και έπαιζε με το στιλό μου, αλλά και τα πειράγματα του αδελφού μου που, περνώντας έξω από το παράθυρο, ψιθύριζε «είσαι σπασίκλα». Μετά τα Μαθηματικά δεν ήθελα να συνεχίσω, διότι σε μια άσκηση της Τριγωνομετρίας έκανα λάθος σε έναν πολλαπλασιασμό και το έφερα βαρέως. Συνέχισα όμως και πέτυχα. Κατάλαβα ότι ποτέ δεν πρέπει να τα παρατάς.

Τελευταία Νέα