Θησαυρός που δικαίως έχει τη θέση του στο κεντρικότερο θησαυροφυλάκιο της χώρας, κι ας μην έχει ούτε τη μορφή ράβδων χρυσού ούτε δεσμίδων χαρτονομισμάτων. Κι ως τέτοιος –μολονότι βρίσκεται στην καρδιά της πόλης σε ένα από τα εμβληματικότερα και μεγαλύτερα δημόσια κτίρια –παραμένει απρόσιτος για το ευρύ κοινό. Είναι η συλλογή 3.000 έργων τέχνης της Τραπέζης της Ελλάδος, ικανή να «αφηγηθεί» σε γενικές γραμμές την ιστορία της τέχνης της χώρας από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους ώς τις μέρες μας. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο εξέρχεται από το κτίριο που καταλαμβάνει ένα ολόκληρο τετράγωνο (Πανεπιστημίου, Ομήρου, Σταδίου, Εδουάρδου Λω), στο πλαίσιο του εορτασμού των 90 χρόνων από την ίδρυση της Τραπέζης της Ελλάδος, για μια χορταστική παρουσίαση 160 εκ των κορυφαίων έργων της στο Μουσείο Μπενάκη υπό τον τίτλο «Τόποι αναφοράς».

«Αναζητούμε εργαλεία για να έρθουμε πιο κοντά στο ευρύ κοινό, κάνοντας όμως προσεκτικές κινήσεις» λέει στα «Πρόσωπα» ο διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού της ΤτΕ Παναγιώτης Παναγάκης με αφορμή την έκθεση. «Μέσω του Κέντρου Πολιτισμού, που λειτουργεί ως πυλώνας εξωστρέφειας, αξιοποιούμε αφορμές, όπως η επέτειος των 90 χρόνων, για να παρουσιάσουμε τη συλλογή. Στόχος μας είναι να δείξουμε ότι οι τράπεζες, που διεθνώς έχουν ταυτιστεί με το γκρίζο ως μια στιβαρή και ήρεμη δύναμη, διαθέτουν και λίγο χρώμα» συνεχίζει.

Τι θα δούμε όμως στους «Τόπους αναφοράς» και πώς «χαρτογραφούνται» με μόλις 160 έργα από ένα σύνολο 3.000; «Ο τόπος χρησιμοποιείται με την έννοια της θέσης, του πλαισίου κι όχι του τοπίου» εξηγεί η επιμελήτρια της έκθεσης, ιστορικός τέχνης Χάρις Κανελλοπούλου, η οποία εδώ και δύο χρόνια περιπλανήθηκε σε αίθουσες και γραφεία του λαβυρινθώδους κτιρίου για να γνωρίσει τη συλλογή και να δει από κοντά έργα που ώς τότε γνώριζε μόνο μέσα από βιβλία. «Ώς τώρα οι παρουσιάσεις της συλλογής (σ.σ.: η τελευταία πριν από 15 χρόνια) είχαν χρονολογικό χαρακτήρα, γι’ αυτό κι επέλεξα να την επαναπροσεγγίσω μέσα από τα θέματα που κυριαρχούν: την αρχαιότητα, τον καθημερινό κόσμο και την τοπιογραφία μέσα από εμβληματικά έργα, χωρίς να απουσιάζει η αναφορά και σε δορυφορικά θέματα» λέει για την έκθεση στην οποία θα παρουσιαστούν από τα παλαιότερα έργα της συλλογής, του Βικέντιου Λάντσα (περίπου 1870) μέχρι το νεότερο «Οι ώρες του βουνού» (2013) του Χρόνη Μπότσογλου.

Αποχωρώντας από την έκθεση, ο επισκέπτης θα έχει σχηματίσει μια εικόνα για την πορεία της νεότερης ελληνικής τέχνης; «Εν μέρει, διότι τα έργα της συλλογής δίνουν έμφαση στην παραστατικότητα. Σίγουρα πάντως θα μπορέσει να εντοπίσει τις κύριες τάσεις, οι οποίες σχετίζονται άμεσα και με τις επιρροές που δέχονται οι έλληνες καλλιτέχνες από το εξωτερικό και με τις προσπάθειές τους να αναδείξουν στοιχεία της ελληνικής πραγματικότητας» καταλήγει η Χάρις Κανελλοπούλου.

Νικόλαος Γύζης

Η Αθηνά του Πανεπιστημίου

Ενα από τα εμβληματικότερα έργα της συλλογής της Τραπέζης της Ελλάδος με την υπογραφή του Νικόλαου Γύζη, η «Παλλάς Αθηνά», θα βρίσκεται επί της υποδοχής στο κτίριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη. Πρόκειται για σχέδιο για το λάβαρο του Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο ανέθεσε η Σύγκλητος στον διακεκριμένο ζωγράφο της νεοελληνικής τέχνης του 19ου αιώνα. Λιτή και ευθυτενής, η θεά Αθηνά με εμφανείς επιρροές από το βιεννέζικο γιούγκεντστιλ παραπέμπει σε αρετές και ιδέες που εκπροσωπεί ως σύμβολο για το αρχαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας.

Μιχαήλ Αξελός

«Νίκη» από μολύβι

Δύο πρωτιές κρύβει το σχέδιο με μολύβι της Νίκης που φέρει την υπογραφή του Μιχαήλ Αξελού. Πρώτον διότι ο δημιουργός της είναι ο πρώτος έλληνας ζωγράφος που σχεδίασε χαρτονομίσματα στην Ελλάδα, και μάλιστα εμπνεόμενος από την αρχαία ελληνική γλυπτική και αρχιτεκτονική του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ., και δεύτερον επειδή το συγκεκριμένο έργο είναι από εκείνα που για πρώτη φορά παρουσιάζονται στο ευρύ κοινό.

Κωνσταντίνος Βολανάκης

Ο Καραϊσκάκης στο Φάληρο

Γερανός θα επιστρατευθεί για να μεταφερθεί στον εκθεσιακό χώρο μια διαφορετική εκδοχή του έργου με τον ίδιο τίτλο που προ δεκαετίας πουλήθηκε σε δημοπρασία στην τιμή – ρεκόρ των 2 εκατ. ευρώ, «Η αποβίβαση του Καραϊσκάκη στο Φάληρο». Πρόκειται για ένα από τα εννέα έργα του Κωνσταντίνου Βολανάκη –του διασημότερου ίσως έλληνα θαλασσογράφου –που θα παρουσιαστούν στην έκθεση. Το έργο απεικονίζει την έλευση, τον Απρίλιο του 1827, των Ελλήνων στο Φαληρικό Δέλτα προκειμένου να οργανωθεί η επιχείρηση υπό την ηγεσία του Καραϊσκάκη για τη λύση της πολιορκίας της Ακρόπολης.

Σοφία Λασκαρίδου

Το ακρωτήρι της Σαπφώς

Το σημείο από όπου, σύμφωνα με την παράδοση, αυτοκτόνησε η λυρική ποιήτρια Σαπφώ –το ακρωτήριο Λευκάτας στη Λευκάδα, γνωστό και ως Ακρωτήριο της Κυράς –αποτύπωσε με τον χρωστήρα της και υιοθετώντας τη γλώσσα του ρομαντισμού η πρώτη ελληνίδα ζωγράφος που έγινε δεκτή στη Σχολή Καλών Τεχνών, Σοφία Λασκαρίδου. Η «Νυχτερινή φαντασία», έργο του 1906, είναι εκείνη που θα εισάγει τον επισκέπτη της έκθεσης στον 20ό αιώνα, αλλά όχι και το μοναδικό με γυναικεία υπογραφή, καθώς στην έκθεση περιλαμβάνονται έργα οκτώ γυναικών.

Ιωάννης Ζαχαρίας

Το «Ορθιο κορίτσι»

Μια σχεδόν άγνωστη μορφή της γενιάς του Μονάχου, τον Ιωάννη Ζαχαρία, θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν

οι επισκέπτες της έκθεσης. Αν και το πηγαίο ταλέντο του καλλιτέχνη που φιλοτέχνησε το «Ορθιο κορίτσι» είχε αναγνωριστεί από τους Νικόλαο Γύζη και Νικηφόρο Λύτρα και παρά το γεγονός ότι βραβεύτηκε στη Διεθνή Εκθεση της Βιέννης το 1873, η ζωή δεν του επιφύλαξε την καλύτερη τύχη. Αφησε σε άγνωστη χρονολογία την τελευταία του πνοή στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας, όπου νοσηλεύτηκε μετά την εμφάνιση ψυχικής νόσου.

Τελευταία Νέα