Το αποτέλεσμα της τηλεφωνικής έρευνας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας σε δείγμα χιλίων ατόμων παρουσιάστηκε σε εκδήλωση με αφορμή την Ημέρα Μνήμης των Εβραίων θυμάτων της Σόα, του Ολοκαυτώματος –και αν έχεις μικρή μόνο σχέση με τα ελληνικά στερεότυπα, δεν το λες και απροσδόκητο. Οι ερευνητές υπέβαλαν μια ωμή ερώτηση: «Ηταν θετική εξέλιξη η εξόντωση των ελλήνων Εβραίων;» Πώς μπορεί να είναι θετική εξέλιξη η εξόντωση οποιουδήποτε, για οποιονδήποτε λόγο –μάλιστα για πολιτισμούς όπως ο δικός μας που θεωρούν τη ζωή και τις κατακτήσεις της υπέρτατο ανθρώπινο δικαίωμα;

Κι όμως. Στην ερώτηση αυτή ποσοστό περίπου 40% απάντησε ότι η εξόντωση των ελλήνων Εβραίων ήταν θετική, σχεδόν θετική ή ουδέτερη. Που σημαίνει ότι οι 40 στους 100 Ελληνες θεωρούν ότι δεν έγινε και τίποτα που τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής οδήγησαν, τον Μάρτιο του 1943, 46.091 Εβραίους της πόλης της Θεσσαλονίκης (και μερικές χιλιάδες ακόμα από άλλες πόλεις) στο Αουσβιτς όπου οι περισσότεροι εξοντώθηκαν. Επίσης, το 25% των ερωτηθέντων στην έρευνα, ένας στους τέσσερις, απάντησε ότι την εξόντωση των Εβραίων πρέπει να την αφήσουμε πίσω μας. Μη θυμόμαστε, βλάπτει.

Τα στοιχεία της παραπάνω έρευνας εξηγούν με άριστο τρόπο τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας μας. Μεταξύ άλλων, εξηγούν το πολιτικό τοπίο που προέκυψε μετά τη χρεοκοπία και τα Μνημόνια. Είναι εντυπωσιακό, π.χ., πώς μεγάλο μέρος των Ελλήνων αντιλαμβάνεται την ταυτότητα: ως περίκλειστη εθνικά και θρησκευτικά ομοιογενή οντότητα που θεωρεί εμπόδιο ακόμα και τη συμβίωση με τον Αλλον. Στο όνομα αυτής της ταυτότητας, μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού διατίθεται να ανεχτεί ακόμα και μια γενοκτονία ως ιστορικό ατύχημα.

Οι Ελληνες αντιλαμβανόμαστε την ταυτότητά μας όχι σε δημιουργική συνάφεια με ό,τι συμβαίνει στον κόσμο αλλά ως αντιπαλότητα. Η ταυτότητά μας, υποτίθεται μοναδική, κινδυνεύει από τους άλλους. Γι’ αυτό εδώ άνθισαν τα κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης, οι λαοσυνάξεις για την ταυτότητα, τα συλλαλητήρια για το όνομα της Μακεδονίας. Ο Αλλος, για μας, εκπροσωπεί πάντα μια απειλή κι έναν φόβο.

Η Μεταπολίτευση δεν άλλαξε αυτό τον φόβο. Η όποια εξωστρέφεια της χώρας δεν καθρεφτίστηκε στο κοινωνικό σώμα. Η βλακεία, οι προκαταλήψεις και η χρεοκοπημένη παιδεία έχουν παίξει τον καθοριστικό ρόλο τους.

Η Ελλάδα είναι όμηρος της αποτυχίας της να κατανοήσει τον κόσμο. Γι’ αυτό είναι περισσότερο ευάλωτη στη δημαγωγία και στον λαϊκισμό.

Τελευταία Νέα