Νέα ηχηρή ήττα που ανατρέπει εκ θεμελίων τα σχέδιά της για το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο υπέστη η κυβέρνηση. Μετά την απόφαση του ΣτΕ για ακύρωση του διαγωνισμού του περασμένου καλοκαιριού για τις τέσσερις τηλεοπτικές άδειες και τα… βοσκοτόπια-εγγυήσεις, λόγω αντισυνταγματικότητας διατάξεων του νόμου Παππά, το Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο έρχεται να θέσει νέα δεδομένα με τη γνωμοδότησή του για επτά άδειες πανελλαδικής εμβέλειας.

Η απόφαση του ΕΣΡ είναι δεσμευτική για την κυβέρνηση και τον αρμόδιο υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής Νίκο Παππά, ο οποίος ωστόσο σε δηλώσεις του χαιρέτισε την εξέλιξη και μάλιστα κάλεσε το Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο να προχωρήσει άμεσα τις διαδικασίες για τη δημοπρασία των επτά αδειών. «Η ανεξάρτητη Αρχή μπορεί και οφείλει πλέον να προχωρήσει τάχιστα τη διαδικασία και να εξασφαλίσει το τίμημα, το οποίο το Δημόσιο δικαιούται να εισπράξει» δήλωσε χαρακτηριστικά. Λησμονώντας, όμως, επιδεικτικά το περιβόητο Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, σε εισήγηση του οποίου ισχυρίζεται πως είχε βασιστεί για να προκρίνει τον αριθμό των τεσσάρων αδειών στον προηγούμενο διαγωνισμό, τώρα υποστηρίζει απλώς ότι… καταρρίπτονται τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης υπέρ απεριόριστου αριθμού αδειών.
Ο νόμος Παππά

Το σκεπτικό της κυβέρνησης για τις τέσσερις άδειες ήταν κυρίως το εύρος της διαφημιστικής πίτας και η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, μολονότι στην πραγματικότητα αυτή η κυβερνητική παρέμβαση ισοδυναμούσε ουσιαστικά με απόλυτο έλεγχο του τηλεοπτικού τοπίου, σε συνδυασμό μάλιστα με το νομοσχέδιο για την πλατφόρμα διανομής της διαφήμισης. Τόσο οι εκπρόσωποι της αγοράς όσο και οι γνώστες των τεχνικών δυνατοτήτων είχαν επισημάνει εξαρχής ότι το ψηφιακό φάσμα επιτρέπει πράγματι μεγάλο –αν όχι απεριόριστο –αριθμό τηλεοπτικών αδειών. Ομως, η κυβέρνηση είχε επιμείνει πεισματικά στις τέσσερις άδειες, κατηγορώντας τους καναλάρχες για συμπαιγνία με την αντιπολίτευση, ενώ είχε κατηγορήσει τη ΝΔ για τις επανειλημμένες ατελέσφορες προσπάθειες συγκρότησης του ΕΣΡ σε σώμα, μέσα από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής (σ.σ.: είχε λήξει η θητεία των προηγούμενων μελών). Ετσι, ο Παππάς παρέκαμψε την εκ του Συντάγματος αρμόδια ανεξάρτητη Αρχή και προχώρησε μονομερώς στην προκήρυξη του διαγωνισμού.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι καταγγελίες που διατυπώνει ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης Ανδρέας Λοβέρδος, σύμφωνα με τον οποίο η τροπολογία που έφερε ο Νίκος Παππάς προς «διόρθωση» της αντισυνταγματικής κατά το ΣτΕ ρύθμισής του πάσχει εξίσου νομικά. Υποστηρίζει δηλαδή ότι είναι και εκείνη αντισυνταγματική, αφού εξέλιπε προηγούμενη γνωμοδότηση του ΕΣΡ. Ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής θα απαντήσει σε επίκαιρη ερώτηση του Λοβέρδου στη Βουλή για το ζήτημα σήμερα το πρωί.
Η νέα δημοπρασία

Με βάση τη διαδικασία, το ΕΣΡ θα πρέπει να αποφασίσει σε επόμενη συνεδρίασή του την τιμή εκκίνησης για τη δημοπρασία των επτά αδειών, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, υπολογίζεται σε 30-35 εκατ. ευρώ, με βάση την εμπειρία του ακυρωθέντος διαγωνισμού. Παράγοντες της αγοράς, ωστόσο, εκφράζουν σοβαρές αμφιβολίες για το ποσό, είτε λόγω του αριθμού των αδειών που θα δημοπρατηθούν είτε λόγω των ζυμώσεων σε επιχειρηματικό επίπεδο που κάνουν λόγο για εξαγορές, συγχωνεύσεις κ.τ.λ.

Επί της ουσίας, σύμφωνα με τους ίδιους, θεωρείται αβέβαιο ακόμη και αν θα υπάρξουν τελικώς ισάριθμοι ενδιαφερόμενοι για τις επτά άδειες, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι, εξαιρουμένου του ART TV του Γιώργου Καρατζαφέρη, τα κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας που εκπέμπουν σήμερα είναι… επτά: Σκάι, Ant1, Alpha, Star, Mega, Epsilon και Μακεδονία TV.
Ο γολγοθάς των αδειών

Στον διαγωνισμό-φιάσκο του περασμένου Αυγούστου, τον οποίο ακύρωσε το ΣτΕ, συμμετείχαν σε μια πρωτοφανή τριήμερη διαδικασία ως έγκλειστοι στη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας οι ιθύνοντες επτά τηλεοπτικών σταθμών ή επιχειρηματικών σχημάτων, αφού είχε αποκλειστεί το Mega (Τηλέτυπος ΑΕ) και αποσύρθηκε το Epsilon. Οι τέσσερις άδειες κατοχυρώθηκαν σε δύο εν λειτουργία σταθμούς –Σκάι και Ant1 –και σε δύο επιχειρηματικά σχήματα των Βαγγέλη Μαρινάκη και Ιωάννη-Βλαδίμηρου Καλογρίτσα. Το συνολικό τίμημα άγγιξε τα 260 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα ο Νίκος Παππάς να μιλήσει για «θρίαμβο», καθώς οι αρχικές εκτιμήσεις έκαναν λόγο για 40-50 εκατ. ευρώ.

Η υπόθεση με τα βοσκοτόπια-εγγυήσεις του Καλογρίτσα, ωστόσο, ήταν το πρώτο σοβαρό πλήγμα στο κύρος του διαγωνισμού. Κυρίως διότι φανέρωσε τις προσπάθειες χειραγώγησης του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου από την κυβέρνηση με φίλιους επιχειρηματίες. Υστερα από την πίεση που προκλήθηκε και σε πολιτικό επίπεδο, ο Καλογρίτσας αποσύρθηκε και την άδεια πήρε ο επιλαχών Ιβάν Σαββίδης, με την πρώτη δόση για το τίμημα του διαγωνισμού να καταβάλλεται άμεσα στο δημόσιο ταμείο.

Ακολούθησε η δικαστική προσβολή του διαγωνισμού στο Ανώτατο Ακυρωτικό. Υστερα από έντονες πολιτικές πιέσεις και αλλεπάλληλες αναβολές, το ΣτΕ απεφάνθη τον Οκτώβριο ότι οι επίμαχες διατάξεις του νόμου Παππά ήταν αντισυνταγματικές, προκαλώντας την οργή της κυβέρνησης. Η τότε κυβερνητική εκπρόσωπος Ολγα Γεροβασίλη δηλώνει με τρεμάμενη φωνή σε απευθείας τηλεοπτική σύνδεση ότι «η απόφαση κρίνεται από τις συνέπειές της», ότι «το Σύνταγμα δεν προβλέπει ασυδοσία» και πως με τα χρήματα που θα επιστραφούν στους καναλάρχες θα μείνουν χιλιάδες παιδιά εκτός παιδικών σταθμών και θα ακυρωθούν προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών.
Η κόντρα με το ΕΣΡ

Στο προσκήνιο επανήλθε τότε η προσπάθεια συγκρότησης του ΕΣΡ μέσα από διακομματική συναίνεση, αφού ήταν –με βάση την απόφαση του ΣτΕ –ο μόνος ορθός δρόμος για την προκήρυξη νέου διαγωνισμού. Επειτα από αμοιβαίες παραχωρήσεις και έντονες συγκρούσεις για τα πρόσωπα που θα στελεχώσουν το Συμβούλιο, η αντιπολίτευση έδωσε το πράσινο φως και έτσι το νερό κύλησε στο αυλάκι. Στην πρώτη ακρόαση, ωστόσο, των μελών του ΕΣΡ από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής για τον αριθμό των τηλεοπτικών αδειών ακούστηκε ακόμη και ο αριθμός «11». Η κυβέρνηση επανέφερε το «4», παρασκηνιακά συζητήθηκε το «6» και τελικώς προκρίθηκε το «7».

Στο ενδιάμεσο, ο Νίκος Παππάς είχε συγκρουστεί ανοιχτά με τα μέλη του ΕΣΡ, προειδοποιώντας με ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες τους εφόσον δεν προχωρούσαν άμεσα τις διαδικασίες για την προκήρυξη του διαγωνισμού. Σύμφωνα με πληροφορίες, άλλωστε, ο σχεδιασμός της κυβέρνησης ήταν το άνοιγμα του εν λόγω κεφαλαίου τον Μάιο, προκειμένου να αποπροσανατολίσει τη συζήτηση από τις ατέρμονες συνεδριάσεις του Eurogroup και τις αλυσιτελείς συζητήσεις για το χρέος.
Η αντιπολίτευση

Θετικά υποδέχθηκαν τη χθεσινή εξέλιξη τα κόμματα της αντιπολίτευσης. «Το ΕΣΡ βάζει την ταφόπλακα στη μελέτη της Φλωρεντίας που προέβλεπε τέσσερις άδειες. Είναι, πλέον, σαφές ότι το καθεστωτικό σχέδιο της κυβέρνησης για τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης και τον περιορισμό του πλουραλισμού έχει πέσει στο κενό» δήλωσε η τομεάρχης Ψηφιακής Πολιτικής της ΝΔ Αννα Μισέλ Ασημακοπούλου. «H απόφαση του ΕΣΡ αποτελεί κόλαφο για την κυβέρνηση. Το Ποτάμι από την αρχή της διαδικασίας είχε μιλήσει για οκτώ άδειες. Ας ελπίσουμε ότι η κυβέρνηση, που έχει αλλεργία στις ανεξάρτητες Αρχές, δεν θα κινηθεί ξανά αντισυνταγματικά» σχολίασε ο εκπρόσωπος Τύπου του Ποταμιού Δημήτρης Τσιόδρας.