Δύσκολη άσκηση ισορροπίας

Η έξοδος του Νίκου Φίλη από την κυβέρνηση και η είσοδος στο νέο σχήμα της Λυδίας Κονιόρδου συνιστούν ενδεχομένως τα δύο πιο εντυπωσιακά στοιχεία της πρώτης ανάγνωσης του καταλόγου του νέου Υπουργικού Συμβουλίου. Οι επιλογές του Αλέξη Τσίπρα διακρίνονται από μία προσπάθεια να τηρηθούν οι ισορροπίες τόσο στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στις σχέσεις με τους κυβερνητικούς εταίρους των ΑΝΕΛ. Παράλληλα γίνεται διακριτή η αναβάθμιση του Νίκου Παππά με την τοποθέτησή του στο τρίτο τη τάξει υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής και με τη διατήρηση των αρμοδιοτήτων του στον χώρο των media. Σύμφωνα μάλιστα με τις πρώτες πληροφορίες από συνεργάτες του, ο Ν. Παππάς θα παραμείνει στο Μαξίμου όπου, όπως φαίνεται, έγινε και προσπάθεια εσωτερικού ανασχηματισμού με τρεις υπουργούς Επικρατείας κι έναν υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ.

ΣΤΗΝ ΕΞΟΔΟ. Εκτός κυβέρνησης πλην του απερχόμενου υπουργού Παιδείας μένουν οι Θοδωρής Δρίτσας, Αριστείδης Μπαλτάς, Νίκος Παρασκευόπουλος, όπως επίσης και οι Νίκος Ξυδάκης, Δημήτρης Μάρδας, Τρύφων Αλεξιάδης, Μαρίνα Χρυσοβελώνη, Θεοδόσης Πελεγρίνης, Σία Αναγνωστοπούλου και οι πασοκογενείς Θεοδώρα Τζάκρη και Μάρκος Μπόλαρης. Ομως η διεύρυνση που πολλοί ανέμεναν να δουν στη νέα κυβέρνηση Τσίπρα δεν έγινε τελικώς. Πρόσωπα όπως οι Φώτης Κουβέλης, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και Λούκα Κατσέλη δεν εντάχθηκαν στο νέο κυβερνητικό σχήμα όπως φημολογούνταν. Αντιθέτως στην κυβέρνηση μπήκαν νέοι βουλευτές όπως οι Σωκράτης Φάμελλος, Νεκτάριος Σαντορινιός και Κατερίνα Παπανάτσιου. Από τη δομή της κυβέρνησης προκύπτει ότι τελικά δεν έσπασαν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως επίσης και τα υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών.

Κατά τα άλλα, τα στελέχη της Κουμουνδούρου τον Σκουρλέτη περίμεναν να αποχωρήσει, όμως τον Φίλη είδαν να φεύγει. Οι αλλαγές στο υπουργικό σχήμα κόλλησαν λόγω της εμπλοκής που προκάλεσε η αντικατάσταση του Φίλη από το υπουργείο Παιδείας. Ο Τσίπρας εμφανίζεται να δέχτηκε πιέσεις τόσο από την Αρχιεπισκοπή στην κατεύθυνση να υπάρξει αλλαγή του υπουργού όσο και από τον κομματικό μηχανισμό της Κουμουνδούρου που αντιδρούσε στην πιθανότητα μετακίνησης Φίλη εξαιτίας των ταραγμένων σχέσεων με την Εκκλησία. Παρέμβαση για το θέμα Φίλη έγινε σύμφωνα με πληροφορίες και από τον Πάνο Καμμένο, ο οποίος έχει ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τον Ιερώνυμο.

Η μη υπουργοποίηση του Νίκου Φίλη προκάλεσε βραχυκύκλωμα και στον χρόνο ανακοίνωσης του ανασχηματισμό. Ο απερχόμενος υπουργός εμφανίζεται να έχει απορρίψει όλες τις προτάσεις που τού έγιναν από το Μαξίμου αρνούμενος κάθε εναλλακτική που παρουσίασε ο Πρωθυπουργός. Είναι προφανές ότι ο Αλέξης Τσίπρας ιεράρχησε ως ιδιαίτερα σημαντική την αναγκαιότητα να διατηρήσει τις ισορροπίες και να κλείσει το μέτωπο με την Εκκλησία την συγκεκριμένη περίοδο, αν και γνώριζε ότι ο Φίλης είχε βγει ενισχυμένος κομματικά στο πρόσφατο συνέδριο. Στη θέση του ο Πρωθυπουργός τοποθέτησε τον καθηγητή Κώστα Γαβρόγλου που εξελέγη βουλευτής με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ σχολίαζαν πως ο Γαβρόγλου έχει τις ίδιες αντιλήψεις με τον απερχόμενο υπουργό και δεν είναι πρόσωπο κοντά στην Εκκλησία ώστε η υπουργοποίησή του να θεωρηθεί υποχώρηση του Μαξίμου στον Ιερώνυμο. Τόνιζαν όμως πως η μενταλιτέ Γαβρόγλου είναι εντελώς διαφορετική από αυτήν του Νίκου Φίλη, που διαθέτει έναν εκρηκτικό χαρακτήρα.

Η ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ. Στα κεντρικά χαρακτηριστικά του ανασχηματισμού διακρίνεται και η εσωτερική αναδιάρθρωση στο Μαξίμου. Ο γενικός γραμματέας του Γραφείου Πρωθυπουργού Δημήτρης Τζανακόπουλος που εκπροσωπεί τη νεότερη γενιά μπαίνει στην κυβέρνηση ως υπουργός Επικρατείας και αναλαμβάνει καθήκοντα κυβερνητικού εκπροσώπου διαδεχόμενος την Ολγα Γεροβασίλη, η οποία αναλαμβάνει υπουργός στο Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Ομοίως ο σύμβουλος επί των οικονομικών του Αλέξη Τσίπρα, Δημήτρης Λιάκος ορίζεται υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ. Κοντά τους οι Αλέκος Φλαμπουράρης και Χριστόφορος Βερναρδάκης, που αφήνει το Διοικητής Ανασυγκρότησης.

Ενας από τους μεγαλύτερους γρίφους της αναδόμησης στο κυβερνητικό σχήμα κρυβόταν στο πρόσωπο του Νίκου Παππά. Ο υπουργός που μπήκε στο στόχαστρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης και των καναλαρχών τους τελευταίους μήνες λόγω του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες κατάφερε, παρά την απόφαση του ΣτΕ, να κρατήσει τον τομέα των ΜΜΕ και άλλες αρμοδιότητες όπως οι τηλεπικοινωνίες και η ενημέρωση. Η στήριξη του Πρωθυπουργού προς το πρόσωπό του είχε φανεί στην τελευταία συνεδρίαση της ΚΕ όταν ο Τσίπρας ρίχνοντας δίχτυ ασφαλείας προς τον συνεργάτη του διεμήνυσε πως η μάχη για τις τηλεοπτικες άδειες κατά της διαπλοκής είναι συλλογική πολιτική της παράταξης.

Η ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ. Από τα υπουργεία που βρίσκονται στον πυρήνα της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές αμετακίνητο παραμένει το οικονομικό επιτελείο με τους Ευκλείδη Τσακαλώτο και Γιώργο Χουλιαράκη. Ομως ο Γιώργος Κατρούγκαλος αφήνει το υπουργείο Εργασίας κι έτσι την μάχη για τις συλλογικές συμβάσεις και τον συνδικαλιστικό νόμο με την τρόικα θα την δώσει η γεννηθείσα το 1985 Εφη Αχτσιόγλου, που συμμετείχε δυναμικά ώς τώρα στη διαπραγμάτευση ως συμβουλος του απερχόμενου υπουργού. Ο Κατρούγκαλος είχε ειδοποιηθεί μερικές ημέρες πριν για το ενδεχόμενο μετακίνησής του και φέρεται να συμφώνησε με την πρόταση από τον Αλέξη Τσίπρα. Κάποιοι στην κυβέρνηση θεωρούν ότι ο απερχόμενος υπουργός Εργασίας πλήρωσε το φιάσκο με τις αιφνιδιαστικές περικοπές σε συντάξεις που θεωρητικά ήταν προστατευμένες. Ο Γιώργος Σταθάκης, πάλι, αφήνει πίσω του τα κόκκινα δάνεια και τον εξωδικαστικό συμβιβασμό και μετακομίζει στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Είχε ειδοποιηθεί ήδη από τον Πρωθυπουργό πως υπήρχε η πιθανότητα να αλλάξει υπουργείο και αποδέχτηκε με ικανοποίηση –όπως τουλάχιστον έλεγε ο ίδιος αργότερα –την πρόκληση του Ενέργειας. Ως υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης ορκίζεται ο καθηγητής Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Οικονομικού Ινστιτούτου Levy και συμμετέχων στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. Ο Παπαδημητρίου είναι σύντροφος της Ράνιας Αντωνοπούλου. Το ζεύγος φέρεται να οργάνωσε το ταξίδι του Αλέξη Τσίπρα στο Τέξας το 2013 και να γνώρισε στον Πρωθυπουργό τον Γιάνη Βαρουφάκη. Στην θέση του αναπληρωτή υπουργού αναβαθμίζεται ο Αλέξης Χαρίτσης, ο μέχρι χθες υφυπουργός αρμόδιος για θέματα ΕΣΠΑ καθώς επί θητείας του καταγράφηκε αξιοσημείωτη απορροφητικότητα στα προγράμματα. Υφυπουργός Ανάπτυξης ορκίζεται ο πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ Στέργιος Πιτσιόρλας. Ο δε απερχόμενος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Πάνος Σκουρλέτης τελικώς μετακομίζει αναβαθμισμένος στο υπουργείο Εσωτερικών. Ο Σκουρλέτης αποδέχτηκε την συμβιβαστική πρόταση του Πρωθυπουργού, κάτι που είχε διαφανεί μετά το πρόσφατο ραντεβού τους, αν και αρχικώς ο υπουργός έλεγε ότι δεν επιθυμεί να αλλάξει υπουργείο.

ΣΙΓΗ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ. Ηταν ένας ανασχηματισμός που εξελισσόταν όλη την ημέρα χθες με το Μαξίμου να διατείνεται πως προέχει η θεσμική συγκρότηση του ΕΣΡ πετώντας την μπάλα στην εξέδρα και τα μέσα ενημέρωσης να βομβαρδίζουν ήδη από την προηγούμενη το βράδυ πως η κυβερνητική αναδόμηση βρίσκεται προ των πυλών. Ομως οι ενδείξεις διέψευδαν την κυβέρνηση καθώς εγκαίρως είχε κληθεί να είναι stand by ο συνήθης ύποπτος και σταθερά παρών σε παρόμοια γεγονότα, δηλαδή η ΕΡΤ, και επιπλέον είχαν σταλεί οδηγίες να προετοιμαστεί η αίθουσα δηλώσεων στην Βουλή.

Παρ’ όλα αυτά για πρώτη φορά η διαδικασία των συνεννοήσεων μεταξύ Μαξίμου και υπουργών κρατήθηκε μυστική. «Μα είναι ΣΥΡΙΖΑ» σχολίαζε πασοκογενής υπουργός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θέλοντας να δείξει πως το γνωστό μοντέλο των τηλεφωνημάτων του Πρωθυπουργού προς τους υπουργοποιήσιμους έχει αλλάξει. Επιπλέον, τα ίδια τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ με τα οποία επικοινώνησε ο Αλέξης Τσίπρας κράτησαν επτασφράγιστο μυστικό την υπουργοποίησή τους εφαρμόζοντας άνωθεν εντολή.

Από νωρίς χθες το πρωί τα μέλη της κυβέρνησης ήταν σχεδόν εξαφανισμένα. Δεν απαντούσαν ούτε σε τηλεφωνικές κλήσεις, δεν αποκρίνονταν σε SMS. Από τους πλέον λαλίστατους υπουργούς που αλλάζει υπουργείο περιορίστηκε να πει ότι «πάω εκεί που ήθελα». Κατά τα άλλα υπήρχαν υπουργοί που επικοινωνούσαν οι ίδιοι με δημοσιογράφους για να μάθουν λεπτομέρειες επί του ανασχηματισμού. Κι αυτό διότι μέχρι αργά το απόγευμα πολλά από τα υπουργικά τηλέφωνα δεν είχαν δεχτεί κλήσεις από το Μαξίμου, κάτι που προκάλεσε ταχυκαρδίες σε αρκετά μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου.