Αναζήτηση
Ηταν μια ομιλία την οποία οι συνεργάτες του προετοίμαζαν εδώ και μήνες, γνωρίζοντας ότι οι καιροί είναι δύσκολοι για την ενωμένη Ευρώπη. Μια Ευρώπη που ετοιμάζεται να αποχωριστεί το μεγαλύτερο νησί της –τη Βρετανία –και που στενάζει κάτω από τις πολιτικές λιτότητας τις οποίες επιβάλλει η γερμανικού τύπου δημοσιονομική πειθαρχία με την οποία λειτουργεί. Μια Ευρώπη που δεν ξέρει τι να κάνει και πώς να διαχειριστεί το Προσφυγικό, το οποίο επί της ουσίας έχει αφήσει στα χέρια της Τουρκίας. Μια Ευρώπη που κινδυνεύει περισσότερο παρά ποτέ στην εξηντάχρονη Ιστορία της.
Ετσι, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ εκφωνώντας χθες ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την ετήσια ομιλία του για «την κατάσταση της ΕΕ» δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην Ιστορία. Θύμισε ότι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δημιούργησε τη μεγαλύτερη περίοδο ειρήνης στην Ιστορία της Γηραιάς Ηπείρου και προειδοποίησε τους σημερινούς πολιτικούς ηγέτες της ΕΕ ότι αν οδηγήσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε διάλυση «η Ιστορία δεν θα καταγράψει τα ονόματά τους». Ως προς το μέλλον ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χωρίς να το δηλώσει ευθαρσώς, άφησε να εννοηθεί ότι η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασίλειου ίσως ανοίξει δρόμους που η παρουσία του εντός της ΕΕ ώς σήμερα εμπόδιζε. Αναφέρθηκε συγκεκριμένα τόσο στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας, όσο και στο κοινωνικό πρόσωπο του ευρωπαϊκού μοντέλου κοινωνίας το οποίο, αληθώς, το Ηνωμένο Βασίλειο ουδέποτε ενδιαφέρθηκε να ακολουθήσει. Αναφέρθηκε επίσης στα ζητήματα της εναρμόνισης της φορολογίας στην ΕΕ αλλά και στο αναπτυξιακό σχέδιο που φέρει το όνομά του και το οποίο, όπως ανέφερε, «μπορεί να προκαλέσει διπλάσιες επενδύσεις από αυτές που σήμερα προβλέπει».
Οι ανωτέρω αναφορές ικανοποίησαν ασφαλώς τους ευρωβουλευτές από τις κεντρικές πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης, ενώ προκάλεσαν ενίοτε και την οργή ευρωβουλευτών από τη Βρετανία, από την άκρα Δεξιά, από την άκρα Αριστερά κ.α. Οι περισσότεροι εξ αυτών περιέγραψαν τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ως έναν γηραιό εκπρόσωπο του πολιτικού κατεστημένου της Ευρώπης, από το οποίο απελευθερώνεται η Βρετανία, για να ακολουθήσουν στη συνέχεια και οι υπόλοιπες χώρες. Ορισμένοι δε, όπως ο βρετανός εθνικιστής Νάιτζελ Φάρατζ, τον προειδοποίησε ότι τα παιχνίδια με την ευρωπαϊκή άμυνα είναι επικίνδυνα.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να «ενισχυθεί» και να διαθέτει «ενιαίο γενικό επιτελείο» ήταν η απάντηση του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. «Η Ευρώπη πρέπει να γίνει ισχυρότερη και να αναλάβει έναν ισχυρότερο ρόλο στην άμυνα. Πρέπει από κοινού να αναλάβουμε την προστασία των συμφερόντων μας», είπε, τονίζοντας μάλιστα ότι «η ανοχή δεν μπορεί να παραβλέπει την ασφάλειά μας».
«Δεν μπορούμε πλέον να εξαρτιόμαστε μόνο από τη δύναμη ενός μεμονωμένου κράτους-μέλους», τόνισε ο Γιούνκερ. «Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών μετείχαμε σε περισσότερες από τριάντα αποστολές της ΕΕ στρατιωτικού και πολιτικού χαρακτήρα. Αλλά χωρίς μόνιμη δομή δεν μπορούμε να εργαστούμε αποτελεσματικά. Θα χρειαστεί να έχουμε ένα ενιαίο γενικό επιτελείο στους κόλπους της ΕΕ»
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ, ο Γιούνκερ προειδοποίησε και πάλι το Λονδίνο ότι δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στην ενιαία αγορά της Ευρώπης αν απαγορεύσει σε ορισμένους πολίτες της ΕΕ να εργάζονται στη Βρετανία μετά το Brexit.
«Δεν μπορεί να υπάρξει α λα καρτ πρόσβαση στην ενιαία αγορά» δήλωσε. «Απεριόριστη πρόσβαση στην ενιαία αγορά μπορούν να έχουν μόνο εκείνοι που αποδέχονται ότι θα υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση ανθρώπων και αγαθών» είπε.
Πόσα πέτυχε μέσα σε έναν χρόνο;
Πέρυσι ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ έκανε την πρώτη του ομιλία για την κατάσταση της Ενωσης. Ας ρίξουμε μια ματιά σε όσα είχε πει και έγιναν ή δεν έγιναν.
Συνολικό όραμα
Τι είχε πει: «Χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη στην Ενωση. Χρειαζόμαστε περισσότερη Ενωση στην Ενωση».
Τι έγινε στην πραγματικότητα: Η Βρετανία αποφάσισε να φύγει από την ΕΕ, άρα έχουμε λιγότερη Ευρώπη. Οι ηγέτες της ΕΕ δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να βρουν κοινό έδαφος σε πολλά θέματα.
Μεταναστευτικό και πρόσφυγες
Τι είχε πει: Ο Γιούνκερ ήθελε να δημιουργήσει «πλήρως λειτουργικά ευρωπαϊκά σύνορα και σύστημα ακτοφυλακής».
Τι έγινε στην πραγματικότητα: Υπήρξε συμφωνία σχετικά και πρόθεση να λειτουργήσουν έως τα τέλη του 2016, όμως το χρονοδιάγραμμα αυτό είναι μάλλον αισιόδοξο.
Τι είχε πει: «Συμφωνήσαμε να μετεγκαταστήσουμε 22.000 πρόσφυγες την επόμενη χρονιά».
Τι έγινε στην πραγματικότητα: Μόνο 9.000 έχουν μετεγκατασταθεί. Υπογράφηκε συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας.
Οικονομία
Τι είχε πει: Παρά τις εσωτερικές διαφωνίες, η Ευρώπη μπορεί να ισχυριστεί ότι «είναι μακράν η πιο εύπορη και σταθερή ήπειρος στον κόσμο».
Τι έγινε στην πραγματικότητα: Το ΑΕΠ της Ευρώπης, που έχει 200 εκατομμύρια περισσότερους κατοίκους από τις ΗΠΑ, είναι πολύ χαμηλότερο από το ΑΕΠ των ΗΠΑ. Η ανεργία είναι άνω του 10%, ο πληθωρισμός γύρω στο μηδέν και η οικονομική ανάπτυξη 2%.
Ελλάδα
Τι είχε πει: «Η κρίση δεν έχει τελειώσει. Εχει μπει σε αναμονή».
Τι έγινε στην πραγματικότητα: Ο Γιούνκερ έχει δίκιο. Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι λιγότερο επείγουσα και υπάρχουν σημάδια βελτίωσης στην οικονομία. Ομως ελάχιστες από τις κυβερνητικές υποσχέσεις έχουν υλοποιηθεί και πολλοί Ελληνες υποφέρουν οικονομικά.
Οικονομικές μεταρρυθμίσεις
Τι είχε πει: «Η Κομισιόν θα προσφέρει συγκεκριμένη τεχνική βοήθεια, στο πλαίσιο της νέας Υπηρεσίας Στήριξης Δομικών Μεταρρυθμίσεων».
Τι έγινε στην πραγματικότητα: Η Υπηρεσία δημιουργήθηκε, η Κομισιόν πρότεινε προϋπολογισμό 142,8 εκατ. ευρώ, αλλά το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ δεν τον έχουν ακόμα εγκρίνει. Προτεραιότητα αποτελεί η Ελλάδα, αλλά στήριξη θα λάβουν και Σλοβακία και Βουλγαρία.
Εξωτερική πολιτική
Τι είχε πει: «Η εξωτερική μας πολιτική πρέπει να γίνει πιο σαφής».
Τι έγινε στην πραγματικότητα: Η ΕΕ συνέβαλε στη συμφωνία της Δύσης με το Ιράν. Ο ίδιος ο Γιούνκερ ταξίδεψε στην Αγία Πετρούπολη για συνομιλίες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη διάρκεια της κρίσης με τη Ρωσία, όμως μέχρι στιγμής δεν έχει σημειωθεί πρόοδος ούτε για την Ουκρανία ούτε για τη Συρία.
