Aυτή τη φορά οι Ευρωπαίοι βιάζονται πραγματικά πολύ. Κι αυτό ίσως χαλάσει το καλοκαίρι κάποιων κυβερνητικών στελεχών που θα κληθούν να διεκπεραιώσουν ώς τον Σεπτέμβριο τα 16 προαπαιτούμενα για την υποδόση των 2,8 δισ., αλλά και να προετοιμάσουν κάπου 40 ακόμη δράσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση του Οκτωβρίου.

Μετά το σήμα από τον εκπρόσωπο της Κομισιόν Ντέκλαν Κοστέλο στον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, το ίδιο μήνυμα αναμένεται να στείλει τη Δευτέρα από την Αθήνα και ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, όπως προκύπτει και από τη χθεσινή συνέντευξή του στο πρακτορείο MNI.

Το αντάλλαγμα για τη χώρα είναι σοβαρό. Εκτός από τα 2,8 δισ. ευρώ, η Ελλάδα θα μπορέσει να εκταμιεύσει άλλα 6,1 δισ. ευρώ της δεύτερης αξιολόγησης αλλά και να επωφεληθεί από το σήμα της επιστροφής της στην ομαλότητα, με πρώτο πιθανό επακόλουθο την ένταξή της στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του Μάριο Ντράγκι.

Αλλά προηγουμένως πρέπει να ξεπεράσει μερικά από τα κρίσιμα ταμπού της, όπως να αλλάξει την εργατική νομοθεσία σε πιο φιλελεύθερη κατεύθυνση και να προχωρήσει δυναμικά στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων.

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ. Στη σκιά του συνταρακτικού γεγονότος του Brexit, oι Ευρωπαίοι αναζητούν ακόμα τη σωστή απάντηση, αν δηλαδή θα προχωρήσουν με περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη. Οποια κι αν είναι η απάντησή τους, όμως, το σίγουρο είναι ότι δεν θέλουν περισπασμούς από την Ελλάδα την ώρα που θα διαπραγματεύονται τους νέους όρους συνεργασίας με τη Βρετανία, λένε οι αναλυτές. Εξού και η βιασύνη για την αξιολόγηση.

Η απόφαση την περασμένη Τρίτη του Ecofin για τα υπερβολικά ελλείμματα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας έδωσε ίσως ένα δείγμα του πώς θα κινηθεί η Ευρώπη στο εξής σε τέτοια θέματα πειθαρχίας και εφαρμογής των κανόνων. Οι δυο χώρες δεν θα αποφύγουν τις κυρώσεις, όπως υπέδειξε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, στήνοντας τη συμμαχία του Νότου στο Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών. Ομως, οι κυρώσεις δεν προβλέπεται να είναι βαριές. Η Ευρώπη δεν θέλει να είναι ο τιμωρός, είπε ο Μοσκοβισί. Θέλει όμως να εφαρμόζονται οι κανόνες.

Το καλό νέο για την Ελλάδα είναι ότι –στο πλαίσιο αυτό –θα μπορούσε να κερδίσει μια-δυο μάχες. Υπό την προϋπόθεση ότι κατά τα λοιπά θα είναι τύπος και υπογραμμός. Οικονομικοί παράγοντες εκτιμούν ότι εν μέσω διαπραγμάτευσης για το Brexit η Ευρώπη δεν θα ήθελε, για παράδειγμα, εικόνες μαζικών διαδηλώσεων για τα εργασιακά στην Ελλάδα. Ετσι, μπορεί να φανεί διαλλακτική στη διαπραγμάτευση για την αγορά εργασίας.

Ισως δεν είναι τυχαίο ότι στελέχη του οικονομικού επιτελείου διαμηνύουν σε συνομιλητές τους πως τα εργασιακά δεν θα είναι δοκιμασία, δεδομένου ότι η συμφωνία είναι να ακολουθηθεί η βέλτιστη πρακτική στην Ευρώπη. Επιπλέον, όμως, παραδέχονται πως κάποια πράγματα πρέπει επιτέλους να αλλάξουν σ’ αυτό τον τομέα!

Στην αγορά εργασίας, πάντως, το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης ίσως κρίνει η στάση του ΔΝΤ, που –προκειμένου να επιστρέψει στο πρόγραμμα –θα διεκδικήσει να χυθεί αίμα.

Ως πιθανό σημείο υποχώρησης των Ευρωπαίων αναφέρεται, επίσης, από τους ίδιους οικονομικούς παράγοντες η σύνθεση της διοίκησης του υπερταμείου, όπου η τοποθέτηση Ελληνα ως επικεφαλής του Εποπτικού Συμβουλίου έχει συμβολικές διαστάσεις για την κυβέρνηση.

ΣΚΛΗΡΑ ΜΕΤΡΑ. Από κει και πέρα, όμως, υπάρχουν ακόμη πολλά που θα κληθεί να κάνει η κυβέρνηση: από τον εξορθολογισμό των ειδικών μισθολογίων μέχρι τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα και από το άνοιγμα του επαγγέλματος των μηχανικών ώς τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων. Και πριν απ’ αυτά –που αφορούν τη δεύτερη αξιολόγηση –ώς τον Σεπτέμβριο πρέπει να μεταφέρει στο νέο υπερταμείο εταιρείες όπως η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ και το υπόλοιπο της ΔΕΗ, να ψηφιστεί η σύμβαση του Ελληνικού, να μεταβιβαστεί το 5% του ΟΤΕ και να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών. Τα όρια της ευρωπαϊκής επιείκειας φάνηκαν ακριβώς στο τελευταίο θέμα. Η κυβέρνηση ζήτησε με επιστολές του οικονομικού της επιτελείου να αλλάξουν οι κανόνες αξιολόγησης προκειμένου να διασώσει κάποια στελέχη που επιθυμεί, αλλά εισέπραξε ένα κατηγορηματικό όχι, γιατί «ο νόμος είναι νόμος».

Το πρωτογενές πλεόνασμα και το ΔΝΤ

Ανοιχτό παραμένει με τι πρόβλεψη για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2019 και το 2020 θα κατατεθεί τελικά το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2016-2020, σύμφωνα με υψηλόβαθμη πηγή του οικονομικού επιτελείου. Η κατάθεσή του έχει καθυστερήσει καθώς η κυβέρνηση διεκδικεί να μειωθεί το 3,5% του ΑΕΠ στο 2%, αλλά τα μηνύματα είναι όλα αρνητικά μέχρι στιγμής, με τελευταίο αυτό του Πιερ Μοσκοβισί στη χθεσινή του συνέντευξη. Η κατάθεση ενός μεσοπρόθεσμου με δύο σενάρια δεν αποκλείεται προκειμένου να λυθεί ο γόρδιος δεσμός. Το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι η άλλη όψη του χρέους, επισημαίνει οικονομικός παράγων, καθώς η μείωσή του θα απαιτήσει πιο γενναιόδωρα μέτρα μείωσης του χρέους. Αυτό είναι το σενάριο που θέλει το ΔΝΤ, αλλά οι αναλυτές πιστεύουν ότι η Γερμανία δεν θα υποχωρήσει –τουλάχιστον ώς τις εκλογές της. Κάπως έτσι για το ΔΝΤ αρχίζει να διαμορφώνεται ένα σενάριο ισχυροποίησης μεν της παρουσίας του, αλλά όχι κανονικής επαναφοράς με καθεστώς 2010.