[Καλημέρα σας] Η μόνη ελευθερία

Ενας σύγχρονος έλληνας πολιτικός συνηθίζει να λέει στη συντροφιά του ότι «ζούμε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα εποχή, αν και καθόλου ευχάριστη». Και είναι γεγονός πως όπου και να στραφεί κανείς έχει τόσα να παρατηρήσει και να πει, έστω κι αν το αποτέλεσμα είναι πάντα μια βαθιά αμηχανία –στην καλύτερη περίπτωση -, γιατί καραδοκεί το ενδεχόμενο μιας ολοκληρωτικής αποκαρδίωσης. Ολοι μας ακούμε κατά καιρούς –συχνά μάλιστα καθημερινά –ένα πλήθος ανθρώπων να διαμαρτύρεται για την αθλιότητα τηλεοπτικών εκπομπών μεγάλης τηλεθέασης. Παίρνει μάλιστα τόσο ακραίες μορφές η διαμαρτυρία («μου ήρθε να τη σπάσω» ή «μου ήρθε να την πετάξω από το παράθυρο» –την τηλεόραση εννοείται) που μένεις κατάπληκτος για την ύπαρξη μιας τόσο εκτεταμένης πνευματικής υγείας. Δεν αργείς όμως να τη συνειδητοποιήσεις ως απόλυτο συμβιβασμό και συνθηκολόγηση με το «μέσον» που τόσο σθεναρά καταγγέλλεται. Κυρίως όταν τους ακούς να μέμφονται για την κατάσταση αυτή το «κράτος», χωρίς επιπλέον να καταλαβαίνεις τι εννοούν όταν λένε κράτος. Μήπως το υπουργείο Παιδείας, το υπουργείο Πολιτισμού, την Ακαδημία, την Αστυνομία, τις δημόσιες υπηρεσίες, τα κρατικά θέατρα, την ίδια τη Βουλή; Μα όταν όλοι μας αναγνωρίζουμε πως το κράτος έχει τα χάλια του και ότι τίποτε δεν λειτουργεί, ενώ ό,τι εξακολουθεί στοιχειωδώς να υφίσταται οφείλεται στον αυτόματο πιλότο ενός ενστίκτου αυτοσυντήρησης, είναι δυνατόν να φανταζόμαστε πως ένα υπό κατάρρευση κράτος μπορεί να διορθώσει τα κακώς κείμενα; Αφού σε σχέση με όσους διαμαρτύρονται –και είναι απειράριθμοι –ουδείς διανοείται να κάνει χρήση της μοναδικής ελευθερίας που πραγματικά διαθέτει, δηλαδή αντί να ανοίγει την τηλεόραση να την κλείνει ή έστω επιλεκτικά να την παρακολουθεί.

Η απεμπόληση της προσωπικής ευθύνης κάνει τον καθένα να ζητάει συνενόχους ακόμη και στον χώρο των ανθρώπων οι οποίοι χρεώνονται με όσα καταγγέλλονται ως εγκλήματα στον χώρο της γλώσσας ή της αισθητικής. Σαν να ζητάει κανείς με λίγα λόγια να ασκήσουν οι υπόδικοι τον ρόλο του δικαστή.

Στις εποχές της εκτεταμένης διανοητικής σύγχυσης μηδενίζεται το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης και το άθροισμα αυτό των εκμηδενισμένων ευθυνών κάνει τη λύση του προβλήματος, που είναι ο εαυτός μας, να μεταφέρεται στους άλλους –σε εκείνους ακριβώς που το δημιουργούν.