Θολή η αναλογική για το ΠΑΣΟΚ

Η ερώτηση ήταν πεζή: Τι πιστεύετε; Πρέπει να ψηφιστεί η απλή αναλογική; Η απάντηση του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ ήταν κάτι περισσότερο από περιφραστική. «Είναι, λέει, ένας τύπος της Στάζι και ανακρίνει έναν ύποπτο για αντικαθεστωτική δράση. Πες μου, σύντροφε, του λέει. Ποια είναι η άποψή σου για την οικονομία; Υιοθετώ – απαντά ο ανακρινόμενος – την άποψη του υπουργού Οικονομικών.

Πες μου, επιμένει ο ανακριτής, ποια είναι η γνώμη σου για την Αμυνα; Υιοθετώ την άποψη του υπουργού Αμυνας.

Μα, καλά, σύντροφε – εκρήγνυται ο ανακριτής. Εσύ, δική σου άποψη δεν έχεις; Εχω, κύριε ανακριτά. Αλλά δεν την υιοθετώ».

Η άποψη του βουλευτή που θυμήθηκε το ανέκδοτο ήταν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έπρεπε επ’ ουδενί να ψηφίσει την απλή αναλογική του ΣΥΡΙΖΑ. Ομως, κατά τον ήρωα του ανεκδότου, δεν ήταν σε θέση να υιοθετήσει την άποψή του. Δεν ήθελε, όπως εξηγούσε, να εκφραστεί δημοσίως και να προκαλέσει εσωκομματικό θόρυβο πριν κατασταλάξει η ηγεσία του κόμματος.

Τελικώς ούτε η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έφτασε να υιοθετήσει την άποψή της για καθιέρωση απλής αναλογικής. Η Φώφη Γεννηματά αμφιταλαντεύτηκε όλη την προηγούμενη εβδομάδα. Εξέτασε σοβαρά το ενδεχόμενο να υπερψηφίσει το σχέδιο της κυβέρνησης. Την Παρασκευή, σταθμίζοντας και τον κίνδυνο διχασμού της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, αποφάσισε να πάρει θέση κατά του νόμου του ΣΥΡΙΖΑ.

Στο κόμμα τα τελευταία εικοσιτετράωρα βρισκόταν σε εξέλιξη ένας παρασκηνιακός πυρετός. Από τη μια, ήταν εκείνοι που υποστήριζαν ότι πρέπει να ψηφιστεί η απλή αναλογική – για λόγους αρχής αλλά και γιατί αυτό υπαγορεύει η στρατηγική του κόμματος. Και από την άλλη, ήταν αρκετοί βουλευτές και στελέχη που πίστευαν ότι η συναίνεση στον εκλογικό νόμο σήμαινε συνενοχή στους σχεδιασμούς του ΣΥΡΙΖΑ.

Η πρόταση

Οπως εξηγούσαν επιτελικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, το κόμμα εξακολουθεί να θεωρεί ότι το αναλογικό σύστημα είναι το μόνο που μπορεί να οδηγήσει σε κυβερνήσεις ευρύτερης εθνικής συνεννόησης. Ωστόσο, μια συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ φαντάζει με τα σημερινά δεδομένα ως μη ρεαλιστική. Αν το ΠΑΣΟΚ ψήφιζε την καθαρή αναλογική, θα ήταν όντως εκτεθειμένο στην κατηγορία ότι προωθεί μια συνταγή ακυβερνησίας.

Γι’ αυτό και επελέγη η λύση να καταθέσει η Χαριλάου Τρικούπη τη δική της φόρμουλα, που διαφοροποιείται από την κυβερνητική πρόταση. Προβλέπει ένα λελογισμένο μπόνους 20 εδρών, αν το πρώτο κόμμα κατορθώσει να υπερβεί το 42%, και επιπλέον ζητάει ψήφο στους ομογενείς και κατάτμηση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών.

Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση θα στοχοποιήσει τώρα το ΠΑΣΟΚ υπενθυμίζοντας ότι μόλις πέρσι τον Ιούνιο, με εισήγηση του τότε προέδρου Βαγγέλη Βενιζέλου, όλη η Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος είχε προσυπογράψει σχέδιο νόμου όμοιο με αυτό που κατέθεσε χθες ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η αμυντική γραμμή που διαμόρφωνε ήδη από χθες η Χαριλάου Τρικούπη έδινε έμφαση στον αποσπασματικό και καιροσκοπικό χαρακτήρα της πρότασης Τσίπρα – πρόταση που δεν είχε καν αποκρυσταλλωθεί στα ραντεβού του Πρωθυπουργού με τους πολιτικούς αρχηγούς, όπου το Μαξίμου εμφανίστηκε να βολιδοσκοπεί και να «παζαρεύει». Παράλληλα, επισημαινόταν και ο κίνδυνος να κρινόταν μια τόσο σπουδαία για το πολιτικό σύστημα αλλαγή από τις ψήφους της Χρυσής Αυγής.

Το μόνο πρόβλημα τώρα για τη Δημοκρατική Συμπαράταξη είναι ότι ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Θανάσης Θεοχαρόπουλος, είχε τεθεί δημοσίως ανοιχτά υπέρ της ψήφισης της αναλογικής σε αυτή τη φάση. Πρόκειται πάντως για πρόβλημα αμελητέο συγκριτικά με το κόστος που θα είχε η άλλη επιλογή. Καταψηφίζοντας, η Γεννηματά έχει να πείσει μόνο τον Θεοχαρόπουλο. Υπερψηφίζοντας κινδύνευε να βρει απέναντί της πολλούς βουλευτές της, ορισμένοι εκ των οποίων είχαν ήδη διαμηνύσει ότι ήταν αποφασισμένοι να μη συμπλεύσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η πρόταση που παρουσίασε χθες η Χαριλάου Τρικούπη είναι άλλωστε πιο κοντά στο σύστημα που είχε προτείνει η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με άρθρο της τον περασμένο Φεβρουάριο. Τότε η Γεννηματά είχε ταχθεί μεν υπέρ ενός αναλογικότερου νόμου, που όμως θα πριμοδοτούσε με 30 έδρες όποιο κόμμα κατάφερνε να ξεπεράσει το 40%.

Αυτή ήταν και η θέση που προέβαλλαν ως επίσημη γραμμή του κόμματος επιτελικά στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη λίγες ημέρες πριν από τη συνάντηση της προέδρου του ΠΑΣΟΚ με τον Πρωθυπουργό.

Σε δεύτερη φάση, όμως, η Γεννηματά φλέρταρε με την ιδέα της απλής αναλογικής χωρίς μπόνους, επικαλούμενη και το σχέδιο νόμου του Βενιζέλου.

Ενα συν ένα σενάριο

Η απλή αναλογική παρουσιάζεται ως το μόνο σύστημα που συμβαδίζει με το αίτημα του ΠΑΣΟΚ για κυβέρνηση ευρείας συναίνεσης. Ωστόσο, καλά πληροφορημένες πηγές εξηγούσαν πως στον κύκλο της Γεννηματά συζητείται εντόνως και η άποψη ότι το ΠΑΣΟΚ θα είχε κάθε λόγο να επιμείνει σε ένα εκλογικό σύστημα που δεν θα επέτρεπε στον πρώτο να σχηματίσει πλειοψηφία με τον τρίτο ή τον τέταρτο. Ενα σύστημα δηλαδή που δεν θα αναγκάσει μετεκλογικά το ΠΑΣΟΚ «να μπει στην κυβέρνηση ως τσόντα του Μητσοτάκη». Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, «τυχόν νέα κυβερνητική συνεργασία με τη ΝΔ θα μας έφθειρε μέχρι εξαφάνισης, ενώ θα έδινε στον ΣΥΡΙΖΑ τη δυνατότητα να αναγεννηθεί στην αντιπολίτευση».

Η στρατηγική αυτή ενσωματώνει, λένε, ακόμη και το ενδεχόμενο να μην αποσπάσει η απλή αναλογική την πλειοψηφία των 200 ψήφων που απαιτείται για να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές. «Με τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα, οι επόμενες εκλογές μπορεί να είναι διπλές. Αρα οι δεύτερες να γίνουν με τον νέο νόμο» εξηγεί στέλεχος που πιστεύει στην πάση θυσία αποφυγή της συνεργασίας με τη ΝΔ.