Αναζήτηση
Το 2004 άλλαξε εντελώς τη δομή και τη φιλοσοφία του εκλογικού συστήματος. Ο εκλογικός νόμος του Κώστα Σκανδαλίδη εφαρμόστηκε στις εκλογές του 2007 και έδινε το μπόνους των 40 εδρών στο πρώτο κόμμα. Παραλλήλως κατόρθωσε τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα αναλογικότητα σε βαθμό 87%. Ο υπουργός Εσωτερικών των κυβερνήσεων Σημίτη και νυν βουλευτής του ΠΑΣΟΚ μιλάει στα «ΝΕΑ» επισημαίνοντας ότι σήμερα απαιτείται ένα σύστημα το οποίο «να ενθαρρύνει τις προεκλογικές συνεργασίες και να ενισχύει τις κυβερνητικές συμπράξεις». Παραλλήλως υπενθυμίζει ότι η δική του πρόταση για κατάτμηση των περιφερειών σκόνταψε στην –διαχρονική –ανασφάλεια των βουλευτών. «Αλλοι με τα άλογα κι άλλοι με τα μουλάρια» ήταν ένα από τα «αντεπιχειρήματα» που άκουσε τότε από αγχωμένους βουλευτές, όπως αναφέρει.
Κάποιοι επιμένουν πως η αλλαγή εκλογικού νόμου που έκανε το 2003 η κυβέρνηση Σημίτη και ο ίδιος εισηγηθήκατε έβαλε το «δαιμόνιο» της αναλογικοποίησης στο πολιτικό σύστημα και αποσκοπούσε στο να ανακόψει μεσοπρόθεσμα την επέλαση της ΝΔ προς την εξουσία. Τι απαντάτε;
Ο νόμος του 2003 στηρίχτηκε σε δύο αρχές. Οσο γίνεται αναλογικότερη αντιστοίχιση της ψήφου των πολιτών με τις έδρες των κομμάτων και παράλληλα δυνατότητα διακυβέρνησης. Η αναλογική κατανομή των 260 εδρών διασφάλιζε για όλα τα κόμματα αναλογικότητα ψήφου και εδρών τουλάχιστον 90%-92% και το μπόνους των 40 εδρών έδινε τη δυνατότητα στο πρώτο κόμμα να κυβερνήσει αυτοδύναμα αν διασφάλιζε ένα ποσοστό τουλάχιστον 40%-41%. Σας θυμίζω ότι η διάταξη των πολιτικών δυνάμεων εμφάνιζε δύο πολύ μεγάλα κόμματα και ότι η ΝΔ πράγματι θα κέρδιζε τις εκλογές. Ποια επέλαση της ΝΔ προς την εξουσία ήθελε να ανακόψει ο νόμος; Αντίθετα είναι η πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση που ενώ ψηφίστηκε στο τέλος της τετραετίας δεν είχε κανενός τύπου μικροκομματική σκοπιμότητα.
Γιατί απλή αναλογική και όχι σπάσιμο των περιφερειών ώστε να είναι και πιο αντιπροσωπευτικές;
Ποιος είπε ότι η απλή αναλογική δεν μπορεί να συνδυαστεί με την κατάτμηση των μεγάλων περιφερειών; Μια χαρά μπορεί να γίνει. Το δυστύχημα είναι ότι και σήμερα συζητάμε μόνο για αναλογικότητες και μπόνους, και όχι για την ανάγκη ριζικής αλλαγής του εκλογικού συστήματος. Θέλω να θυμίσω ότι στην αρχική μου πρόταση που εγκρίθηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή προέβλεπα βουλευτές περιφέρειας και νομού, συνδυασμό λίστας και σταυρού, κατάτμηση των περιφερειών με μέγιστο όριο τους 7 ή 9 βουλευτές, διπλή κάλπη κόμματος και υποψηφίων και μπόνους 30 έδρες στο πρώτο κόμμα. Αυτό δεν αποτελούσε απλώς αλλαγή εκλογικού νόμου. Ανέτρεπε δεδομένα δεκαετιών και άνοιγε νέους δρόμους στο πολιτικό σύστημα. Δυστυχώς σκόνταψε στην ανασφάλεια των Κοινοβουλευτικών Ομάδων και των βουλευτών.
Εκ των υστέρων έχετε κάνει την αυτοκριτική σας;
Βεβαίως και κάνω δημόσια την αυτοκριτική μου. Αν γύριζα τον χρόνο πίσω θα επέμενα στην αρχική μου πρόταση. Φάνηκε πολύ προχωρημένη και ριζοσπαστική σε σχέση με την εποχή αλλά ίσως έπρεπε τότε να δοθεί η μάχη. Τώρα τα πράγματα θα ήταν τελείως διαφορετικά. Θα είχαμε ένα πιο αντιπροσωπευτικό, δίκαιο και αναλογικό πολιτικό σύστημα.
Τελικά το μπόνους είναι φετίχ του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα;
Οπως ασφαλώς γνωρίζετε, το ΠΑΣΟΚ με τη σύνθεση της προηγούμενης Κοινοβουλευτικής Ομάδας κατέθεσε πρόταση νόμου που καταργεί το μπόνους. Υπηρετώντας έτσι την πάγια θέση του, την οποία ουδέποτε άλλαξε υπέρ του αναλογικότερου δυνατού συστήματος. Αρα για μας δεν υπάρχει κανένα ταμπού. Σήμερα δεν είμαστε στις προηγούμενες δεκαετίες που τα δύο μεγάλα κόμματα συγκέντρωναν το 80% ή και το 85% των ψήφων. Απαιτούνται συγκλίσεις και συναινέσεις. Και ένα σύστημα απλής αναλογικής που ενθαρρύνει τις προεκλογικές συνεργασίες και τις κυβερνητικές συμπράξεις τις ενισχύει.
Ποια θα έπρεπε να είναι η στάση τού ΠΑΣΟΚ απέναντι στην απλή αναλογική;
Η θέση του ΠΑΣΟΚ στο σημερινό σύστημα του «μικρού δικομματισμού» και της ανάγκης να ενισχυθούν οι δυνατότητες κυβερνητικών συνεργασιών είναι διατυπωμένη από την πρόεδρό του ξεκάθαρα. Πολύ αναλογικότερο σύστημα, μικρό μπόνους για το πρώτο κόμμα όταν θα παίρνει ένα ποσοστό π.χ. πάνω από 40% – 42%, πλαφόν εισόδου στη Βουλή 3% και κατάτμηση των μεγάλων περιφερειών. Συζητάμε από εκεί και πέρα οποιαδήποτε πρόταση που υλοποιεί αυτές τις προϋποθέσεις. Σ’ αυτές δεν κάνουμε πίσω.
