Την περασμένη εβδομάδα ο αμερικανός ηθοποιός Τσάρλι Σιν ανακοίνωσε ότι είναι φορέας του ιού του AIDS και ότι ακολουθεί «αντιρετροϊκή αγωγή που έχει φέρει τον ιό σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα στο αίμα» του και «επομένως, δεν είναι μεταδοτικός».

Ο 50χρονος σταρ του Χόλιγουντ παραδέχθηκε ότι από το 2011 που το έμαθε έχει κάνει «σεξ χωρίς προφυλάξεις με δύο γυναίκες», ενώ είπε ότι δεν ήξερε πότε ή πώς μολύνθηκε. Επιπλέον, δεν σχολίασε ισχυρισμούς της πρώην συντρόφου του Μπρι Ολσον πως παρότι χρησιμοποιούσαν προφυλακτικό, αυτό «δεν ήταν από λάτεξ που προφυλάσσει καλύτερα από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα».

Με αφορμή την επερχόμενη Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS την 1η Δεκεμβρίου, ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ) Μάριος Λαζανάς, συντονιστής διευθυντής του Γ’ Παθολογικού Τμήματος και Μονάδας Λοιμώξεων του Νοσοκομείου Κοργιαλένειο Μπενάκειο-ΕΕΣ, εξηγεί αν και τι από όλα αυτά ισχύει.

Είναι σύνηθες να είναι κάποιος φορέας του ιού HIV και να µην το ξέρει;

Το Ευρωπαϊκό Γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας υπολογίζει ότι από τα 2,5 εκατ. οροθετικών ανθρώπων που υπάρχουν στην επικράτειά του, 30% έως 50% δεν το γνωρίζουν.

Πόσο προστατεύουν τα προφυλακτικά από τη µετάδοση του ιού;

Εχει αποδειχθεί ότι αν γίνεται σωστή και σταθερή χρήση, η αποτελεσματικότητα είναι 90%-95%. «Σταθερή» χρήση σημαίνει σε κάθε ερωτική επαφή, ανεξαρτήτως είδους (κολπική, πρωκτική ή στοματική) και «σωστή» ότι τα προφυλακτικά θα είναι από λάτεξ διότι έχει αποδειχθεί ότι αυτά προστατεύουν περισσότερο. Επίσης δεν θα έχουν εκτεθεί σε ήλιο και θερμότητα (είναι μεγάλο λάθος να αποθηκεύουν οι άντρες το προφυλακτικό στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου), θα τοποθετούνται και θα αφαιρούνται σωστά, δεν θα χρησιμοποιούνται μαζί με λιποδιαλυτά λιπαντικά (όπως η βαζελίνη) αλλά μόνο με υδατοδιαλυτά, και θα τηρείται η ημερομηνία λήξης τους.

Ισχύει ότι ο ιός δεν µεταδίδεται όταν είναι σε µη ανιχνεύσιµα επίπεδα;

Οχι. Εχει αποδειχθεί πως όταν υπάρχουν χαμηλά επίπεδα του ιού στο αίμα, μπορεί να υπάρχουν χαμηλά επίπεδα και στις εκκρίσεις (σπερματικά, κολπικά υγρά) τα οποία δεν ανιχνεύονται συνεχώς στις εξετάσεις αλλά διακεκομμένα, επομένως υπάρχει πάντα μία πιθανότητα, έστω μικρή, να συμβεί μετάδοση. Η πιθανότητα αυτή εξαρτάται από τη συνύπαρξη άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, διάφορους ορμονικούς παράγοντες στις γυναίκες και γενετικά αίτια που τη διευκολύνουν ή τη δυσχεραίνουν. Γενικά, το ιικό φορτίο γίνεται αρνητικό έπειτα από 1 έως 6 μήνες λήψης των αντιρετροϊκών φαρμάκων, αλλά αν οι ασθενείς δεν τηρούν τα μέτρα προφύλαξης και μολυνθούν από άλλο στέλεχος του ιού ή ο ιός τους κάνει μεταλλάξεις ή αν δεν παίρνουν σωστά τα φάρμακά τους μπορεί να ξανααυξηθεί.

Πόσες πιθανότητες έχει να µεταδοθεί

ο ιός µε το σεξ χωρίς προφυλάξεις;

Εχει υπολογιστεί ότι οι άνδρες έχουν στην παθητική πρωκτική επαφή 1,38 πιθανότητες στις 100 να μολυνθούν, στην ενεργητική πρωκτική επαφή 0,11% και στην κολπική επαφή 0,04%. Οι γυναίκες έχουν 0,08% πιθανότητες να μολυνθούν με το κολπικό σεξ, ενώ άνδρες και γυναίκες έχουν έως 0,04% πιθανότητες να μολυνθούν με το στοματικό σεξ.

Υπάρχει τρόπος να µειωθεί αυτός

ο κίνδυνος;

Στις ΗΠΑ έχει εγκριθεί ο συνδυασμός δύο φαρμάκων (tenofovir και emtricitabine) για λήψη πριν από το απροφύλακτο σεξ από ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες που κινδυνεύουν πολύ να μολυνθούν με τον ιό HIV. Οι ομάδες αυτές είναι ομοφυλόφιλοι με πολλαπλές σεξουαλικές επαφές με άτομα που δεν γνωρίζουν ή με άτομα που μόλις μολύνθηκαν και έχουν πολύ υψηλό ιικό φορτίο, ετεροφυλόφιλοι με πολλαπλούς συντρόφους από χώρες με υψηλό επιπολασμό της HIV/AIDS λοίμωξης (π.χ. Αφρική), σε συντρόφους οροθετικών ατόμων τα οποία δεν βρίσκονται σε πλήρη ιική καταστολή και σε τοξικομανείς.

Τελικά, έχουµε νικήσει το AIDS;

Οχι. Απλώς το έχουμε θέσει υπό έλεγχο και έχουμε βελτιώσει πολύ τη θεραπεία, με αποτέλεσμα οι φορείς να έχουν φυσιολογικό προσδόκιμο επιβίωσης. Ωστόσο έχουμε πολλά ακόμα να κάνουμε για την πρόληψη.