«Τι γράφει η νέα γενιά στην Ελλάδα της οικονομικής δυσπραγίας;» ρώτησε πριν από δύο χρόνια ο άγγλος εκδότης Τομ Τσίβερς τον διευθυντή του Αρχείου Καβάφη Θοδωρή Χιώτη. Και από τότε τα πράγματα πήραν τη σειρά τους. Από μια πρωτοβουλία που δεν πολυδιαφημίστηκε –τουλάχιστον με τον τρόπο αντίστοιχων τουριστικών –40 νέοι ποιητές, Ελληνες ή ελληνικής καταγωγής, βρήκαν τη θέση τους στον κατάλογο του εκδοτικού οίκου Penned in the Margins μέσα από τον τόμο «Futures: Poetry of the Greek Crisis». «Ο κοινός παρονομαστής είναι ότι όλοι οι συμμετέχοντας δεν έχουν καμία προσκόλληση με το ένδοξο ελληνικό παρελθόν» μας εξηγεί ο εμπνευστής και επιμελητής της έκδοσης Θ. Χιώτης. Μέσα από τις λέξεις που επιλέγουν δίνουν ευκρινείς ορισμούς που πατάνε στην πραγματικότητα για το τι είναι σήμερα Ελλάδα και πολιτισμός. Οπως λέει ο ίδιος, «πρόκειται για ένα “δίκτυο φωνών” το οποίο δεν είναι αποκομμένο από το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Οι περισσότεροι έζησαν έξω, λόγω σπουδών ή εργασίας, οπότε έχουν εμπειρίες, γνώση αλλά και συναναστροφή με ομοτέχνους τους. Κάτω από αυτό το πρίσμα βλέπουμε πώς διαμορφώνεται η φωνή τους σε αυτό το πλαίσιο της αναδιάρθρωσης –για να μην πούμε ξανά κρίση ή ύφεση». Η ποίηση, εξάλλου, υπήρχε πριν από την κρίση και θα συνεχίσει να υπάρχει εξηγεί ο επιμελητής και προσθέτει έναν ισχυρό λόγο για να μπει κανείς στον κόσμο της. «Η ανάγνωση είναι από τα ελάχιστα πράγματα που ανήκουν αυστηρά στη δική μας “ιδιωτικότητα”». Εχει απαντήσει άραγε ο ίδιος στην αδυσώπητη ερώτηση γιατί να διαβάσει κανείς ποίηση σήμερα; «Μα δίνει φωνή σε όσους δεν έχουν» απαντάει.
Ο Γιάννης Στίγκας εκπροσωπείται στην ανθολογία με τρία ποιήματα που αποτυπώνουν τη δύσκολη περίοδο της Ελλάδας. Ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι ποτέ δεν τον ενδιέφερε να γράψει με όρους επικαιρότητας, καθώς «η ποίηση υπάρχει πέρα από τις καθημερινές εξελίξεις και την καθημερινότητα. Σίγουρα θα περάσει με έναν τρόπο έμμεσο η άμεσο. Ομως δεν μπορεί να γίνει ο βασικός καμβάς σου. Διαφορετικά γιατί να μη βγάλουμε μια φωτογραφία που θα τα απαθανατίσει με απόλυτη ακρίβεια όλα;». Η κρίση, εξηγεί ο νεαρός ποιητής, είναι η αφορμή για να μιλήσουμε για ό,τι μας βασανίζει, αλλά δεν είναι η αιτία του πόνου. «Μπορούμε να πιαστούμε από την κρίση για να γράψουμε για τις υπαρξιακές μας αγωνίες, για οτιδήποτε πέρα από το σήμερα. Αν ξεπεραστεί η κρίση, τα ποιήματα που την έχουν βασική θεματική τους τι θα γίνουν;».
Ο Γιάννης Δούκας έγραψε τον «Επιτάφιο» μεσούσης της κρίσης αφού η πρώτη του δημοσίευση ήταν προς το καλοκαίρι του 2012. Ο νεαρός ποιητής που συνεχίζει αυτή την περίοδο το διδακτορικό του στην Αγγλία επισημαίνει: «Η μικροϊστορία της Ελλάδας από τότε που ξέσπασε η κρίση έχει τους δικούς της ορισμούς οι οποίοι δεν μπορεί να αποκλειστούν από την τέχνη. Ομως δεν γίνεται να την ορίσουν. Μένει να δούμε ποιο ήταν το παρελθόν της κρίσης και των Μνημονίων, αλλά και πώς εμείς ως πολίτες μιας χώρας αλλά και ως γενιά το αντιμετωπίζουμε».
ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΙΝΑΙ: Δημήτρης Αλλος, Ορφέας Απέργης, Βασίλης Αμανατίδης, Μάριος Χατζηπροκοπίου, Θεόδωρος Χιώτης, Εμιλη Κρίτσλεϊ, Γιάννης Δούκας, Νίκος Ερηνάκης, Φοίβη Γιαννίτση, Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Παναγιώτης Ιωαννίδης, Δήμητρα Ιωάννου (D.I.), Αντριάνα Καλφοπούλου, Πατρίτσια Κολαΐτη, Δήμητρα Κοτούλα, Αλέξιος Μάινας, Χριστόδουλος Μακρής, Σόφη Μάγιερ, Στέργιος Μίτας, Ευτυχία Παναγιώτου, Κωνσταντίνος Παπαχαράλαμπος, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Στέφανος Παπαδόπουλος, Ελένη Φιλίππου, Σταμάτης Πολενάκης, Νικ Ποταμίτης, Γιώργος Πρεβεδουράκης, Θεόδωρος Ρακόπουλος, Κυριάκος Σιφιτζόγλου, Ελένη Σικελιανός, A.E. Stallings, Γιάννης Στίγκας, Barnaby Tideman, Τρύφων Τολίδης, Θανάσης Τριαρίδης, Θωμάς Τσαλαπάτης, George Toouli, Universal Jenny, Steve Willey.
Γιάννης Στίγκας
Η τραγωδία του τόπου μου
Αν εξαιρέσεις βέβαια τους σεισμούς
όλοι οι υπόλοιποι -ισμοί
μάς πούλησαν κατάμουτρα
Καλέ μου λόρδε Βύρωνα,
τσάμπα τη λούστηκες την έξοδο
τσάμπα την άναψες την έξοδο
ο πυρετός σου σήμερα
υπάρχει – δεν υπάρχει στα συγγράμματα
του ‘χουν κοτσάρει κάτι ελεεινά μικρόβια
ενώ ήταν σκέτη λεβεντιά
οχτώ μποφόρ Χριστός
κι ακόμα τόσα
Τότε –χαμένα μες στις καλαμιές
τώρα –χαμένα στα σκυλάδικα.
(Από το «Ο δρόμος μέχρι το περίπτερο»,εκδόσεις Μικρή Αρκτος, 2012)
Πατρίτσια Κολαΐτη
Πέτρα ή απολιθωμένο δέντρο.
Οταν ήταν παιδί, με την αδερφή της είχαν νοσοκομείο μικρών ζώων.
Για χρόνια, διετέλεσε νούμερο σε περιοδεύοντα θίασο: έκανε το ‘Μεγάλο Αστείο’.
Ανάμεσα σε στρατιωτικά παραγγέλματα θα κάνει ασκήσεις πείνας
ή θα σας αφηγηθεί την ιστορία της.
(«Μολυβένιο στρατιωτάκι:βιογραφικό σημείωμα»)
Γιάννης Δούκας
… γιατί τ’ αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια, είμαστε εμείς (Γ. Σεφέρης)
Μετά δε ταύτα σβήσαμε τα φώτα, έγειρες πάνω μου απαλά και είπες: «Θα ζήσουμε μπαλώνοντας τις τρύπες της ιστορίας· τίποτα όπως πρώτα δεν θα μπορέσει πια να ξαναγίνει». Τουλάχιστον, εκείνο τ’ «όπως πρώτα», καθώς το καταργούν τα γεγονότα, κι εμείς να τ’ αρνηθούμε. Τι θα μείνει σ’ αυτήν τη γη, σε χρόνο ενεστώτα απ’ όλο το αναμάσημα που λίγη ανάσα έχει ακόμη και μας πνίγει, την ώρα που του στρέφουμε τα νώτα; Στεφάνους καταθέτουμε και κλαίμε, μα είμαστε ό,τι θάβουμε, ό,τι καίμε.
(«Το Σύνδρομο Σταντάλ», Πόλις, 2013)
Κατερίνα Ηλιοπούλου
Οι λέξεις είναι πάντα η αντίστροφη κίνηση μέσα στην επιθυμία
που είναι αδύνατον να πληρωθεί
το κύμα που αναδιπλώνεται δεν είναι το ίδιο κύμα που έχει ξεχυθεί.
Εδώ χοροπηδάει το παρόν σε ακίνητες στιγμές σαν σταγόνες πάνω σε καυτό καπό αυτοκινήτου.
Η καταγραφή και η απώλεια.
Σιωπή μέσα στην κίνηση
όπου το παρόν
σβήνει καθώς συμβαίνει
περνά καθώς επέρχεται
Μπαίνω μέσα σου (πατρίδα)
πορεύομαι σ’ εσένα
χωρίς ονόματα
πάντα μακρινό
πάντα μέσα μου να πάλλεται
ασύνορο άλλο,
εκ γενετής
μοιραία συνάντηση
Κατάφαση.
(«Μία φορά κάθε τοπίο και ολότελα»,