Εφυγα από το Λονδίνο πρόσφατα για τη Νέα Υόρκη έπειτα από πέντε χρόνια παραμονής στη βρετανική πρωτεύουσα. Θα ήταν άδικο να πω ότι το μέρος όπου μεγάλωσα αφότου πέρασα τα πρώτα μου χρόνια στη Νότια Αφρική έχει γίνει αγνώριστο. Επειδή υπάρχουν κάμερες σε κάθε γωνία και οι ουρανοξύστες έχουν γεμίσει τον ουρανό του Σίτι, δεν σημαίνει ότι το Λονδίνο έχει αλλάξει εντελώς. Παραμένει οικείο με έναν περίεργο τρόπο, σαν ένα από εκείνα τα κτίρια που μεταμορφώνονται εσωτερικά αλλά διατηρούν εξωτερικά το παλιό τους ύφος.

Οι δρόμοι μοιάζουν ίδιοι, όμως η εμψύχωση του Λονδίνου έρχεται από αλλού. Τα χρήματα, και εννοώ τα διεθνή κεφάλαια και όχι τα βρετανικά, αποφασίζουν πλέον την εικόνα της βρετανικής πρωτεύουσας, που δεν μοιάζει με την υπόλοιπη χώρα. Η Μπελγκράβια παραμένει Μπελγκράβια. Από κοντά, όμως, μοιάζει με μαυσωλείο ρεζερβέ για περιστασιακή χρήση των πολυταξιδεμένων πλουσίων του πλανήτη και τις μεγάλες κουστωδίες τους.

Τα ακίνητα αποτελούν επένδυση και τρόπο φοροαποφυγής αλλά σπανίως προσφέρουν στέγη στους ιδιοκτήτες τους. Υπέροχες γεωργιανές επαύλεις στέκονται άδειες, τις περισσότερες φορές, περιτριγυρισμένες από πινακίδες που απευθύνονται στους περίεργους: «Μείνετε μακριά!».

Το Λονδίνο είναι μακράν η πιο ανοιχτή μητρόπολη στην Ευρώπη και το πλήθος γλωσσών που ακούς περπατώντας στους δρόμους έρχεται σε αντίθεση με την αντιμεταναστευτική ρητορική της «Ντέιλι Μέιλ» και του Νάιτζελ Φάρατζ. Γάλλοι, πολωνοί και ρουμάνοι νέοι μαζί με Ισπανούς και Ιταλούς καταφθάνουν στο Λονδίνο σε αναζήτηση δουλειάς. Το γεγονός ότι δεν τους αποτρέπει η μεγάλη ακρίβεια της πόλης μαρτυρά την ύφεση και την υψηλή ανεργία που επικρατεί στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.

Στην πόλη μπορείς να κινηθείς εύκολα, οι δρόμοι είναι καθαροί, οι ποδηλατόδρομοι λειτουργούν άριστα. Ενα καλοκαιρινό απόγευμα, δίπλα στον Τάμεση ή στο πάρκο, το Λονδίνο με τον πολιτισμό του μπορεί να αποτελέσει εικόνα τελειότητας.

Ομως η πρωτεύουσα εκτρέπεται με επικίνδυνους τρόπους ενδεικτικούς των ευρωπαϊκών αλλά και των παγκόσμιων προβλημάτων. Οι τιμές των σπιτιών έχουν εκτοξευθεί. Βλέπεις γερανούς παντού, στις κατασκευές πολυτελών κτιρίων. Κάποια ετοιμάζονται για πλούσιους Ελληνες που αφήνουν πίσω την χώρα τους και τα προβλήματά της. Υπάρχει φούσκα στα ακίνητα. Το Λονδίνο έγινε ένας λουσάτος θύλακος σε μια χώρα που έχει άλλα θέματα.

Ενας δεσποτικός υπερκαπιταλισμός χωρίς έλεγχο δημιουργεί νέες ελίτ που θέλουν να δώσουν βρετανική μόρφωση στα παιδιά τους και να αγοράσουν ακίνητα που θα τους προσδώσουν κύρος, οδηγώντας έτσι τις τιμές στα ύψη, πολύ μακριά από τις δυνατότητες της μεσαίας τάξης που εξοστρακίζεται από μέρη όπου παραδοσιακά κατοικούσε. Κάτι περίεργο γεννιέται στους δρόμους του Λονδίνου.

Η πρωτεύουσα των αντιθέσεων

Ενας εναλλακτικός τρόπος να κοιτάξει κάποιος την ανεξαρτησία της Σκωτίας είναι να σκεφθεί ότι το Λονδίνο έχει αποσχισθεί από την υπόλοιπη Βρετανία και έχει γίνει πόλη – κράτος. Πολλοί αντιδρούν στην αυτοαναφορικότητα της πόλης. Κατά κάποιο τρόπο το Λονδίνο αντικατοπτρίζει μια χώρα και μιαν ήπειρο στην οποία οι φυγόκεντρες δυνάμεις είναι για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πιο ισχυρές από τις κεντρομόλες. Είναι η πρωτεύουσα της κουλτούρας αλλά επίσης της ανισότητας και της φοροδιαφυγής.