Αναζήτηση
Καταστάσεις τύπου Νάπολι αναδύονται σε διάφορες πόλεις της χώρας: Τρίπολη, Πύργος αποτελούν τα πλέον πρόσφατα παραδείγματα όπου πνίγηκαν στα σκουπίδια. Σπάρτη, Καλαμάτα αντιμετώπισαν αντίστοιχα προβλήματα στο παρελθόν, ενώ και άλλες περιοχές ανά διαστήματα αναζητούν χώρους για τα απορρίμματά τους.
Η ιστορία δυστυχώς κάθε φορά επαναλαμβάνεται. Επί σειρά δεκαετιών τους δήμους «εξυπηρετούσαν» οι ανεξέλεγκτες χωματερές, οι λεγόμενοι ΧΑΔΑ (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων). Ηταν ο πιο εύκολος αλλά και ο πλέον περιβαλλοντικά επιζήμιος τρόπος διαχείρισης των σκουπιδιών. Οι κοινοτικές οδηγίες και τα πρόστιμα ήρθαν όμως να ανατρέψουν την πρακτική αυτή. Οι ΧΑΔΑ άρχισαν να κλείνουν ένας ένας και τότε οι τοπικές κοινωνίες βρέθηκαν ενώπιον του προβλήματος. Κάπως έτσι άρχισαν να επιταχύνονται οι περιφερειακοί σχεδιασμοί για τη δημιουργία οργανωμένων χώρων απόθεσης απορριμμάτων. Και κάπως έτσι άρχισε και η διελκυστίνδα μεταξύ κατοίκων και φορέων διαφόρων περιοχών. Η λογική που ακολουθήθηκε είναι παγκοσμίως γνωστή: Οχι στην αυλή μου!
Πίσω από τους 13.000 τόνους σκουπιδιών που συσσωρεύτηκαν εδώ και περίπου εννέα μήνες στον Πύργο βρίσκεται η ίδια ιστορία. Σημερινό αποτέλεσμα; Δυσοσμία, ποντίκια, ακόμη και υπερμεγέθη –σε μήκος φιδιού –σκουλήκια κατέκλυσαν την πόλη. Ενδεικτικό είναι πως τον περασμένο Οκτώβριο το κεντρικό κατάστημα των ΕΛΤΑ έκλεισε καθώς ο χώρος είχε γεμίσει σκουλήκια και χρειάστηκε να απολυμανθεί.
Ανάλογες εικόνες καταγράφηκαν και σε σπίτια των 50.000 κατοίκων του Πύργου. Η αφόρητη κατάσταση και οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία ανάγκασαν να κλείσουν τα σχολεία σε Πύργο και Αρχαία Ολυμπία. «Θα μπορούσε κάθε μεγάλος σωρός να χαρακτηριστεί σαν βραδυφλεγής βόμβα» τονίζει σε έκθεσή του ο καθηγητής Υγιεινής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών Μιχάλης Λεοτσινίδης, προειδοποιώντας για την εκδήλωση μολυσματικών ασθενειών (από τύφο μέχρι πανώλη και αιμορραγικό ίκτερο).
«Οι εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες της κρουαζιέρας που επισκέπτονται αυτό το διάστημα το Κατάκολο βιώνουν τον εφιάλτη και πλήττεται ανεπανόρθωτα η εικόνα της χώρας» αναφερόταν σε επιστολή του Δήμου Πύργου ήδη από τον περασμένο Ιούλιο προς όλους τους αρμοδίους και τον Πρωθυπουργό.
ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ. Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά. Τα τελευταία χρόνια, όπως ανέφερε και ο δήμαρχος της πόλης, ο Πύργος έχει κηρυχθεί 14 φορές σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας των σκουπιδιών που κατακλύζουν κάθε φορά τους δρόμους. Κι όμως, από τη δεκαετία του ’90 είχε υποδειχθεί χώρος στη θέση Τριανταφυλλιά για να κατασκευαστεί ΧΥΤΑ.
Οι διαδικασίες προχώρησαν, αλλά τελικά σκόνταψαν σε αντιδράσεις κατοίκων της γειτονικής Αμαλιάδας. Εφτασαν να κάψουν τα μηχανήματα του εργολάβου για να εμποδίσουν τις εργασίες. Το παράδειγμά τους, ακολούθησαν πριν από μερικά χρόνια και οι κάτοικοι της Κερατέας, όταν αντιδρώντας στη δημιουργία ΧΥΤΑ πυρπόλησαν επίσης μηχανήματα του εργολάβου. Ο Πύργος έμεινε έτσι χωρίς οργανωμένο χώρο και μέχρι το 2009 λύση έδιναν οι ΧΑΔΑ. Εκτοτε και αφού μπήκε σε αυτούς λουκέτο, στράφηκαν στη δημιουργία χώρων δεματοποίησης –όπου τα σκουπίδια τυλίγονται και γίνονται μεγάλα δέματα –και τη μεταφορά τους σε άλλες περιοχές που διέθεταν ΧΥΤΑ.
Το ταξίδι των σκουπιδιών συνεχίστηκε μέσω συμβάσεων προς διάφορους προορισμούς, με τελευταίο τον ΧΥΤΑ Βλαχομάνδρας Ναυπάκτου. Οι καθυστερήσεις όμως στην ολοκλήρωση του έργου διαχείρισης απορριμμάτων στην περιοχή λόγω γραφειοκρατίας, αντιδράσεων και οικονομικών προβλημάτων οδήγησε στην τωρινή εικόνα. Ο χώρος δεματοποίησης είναι από καιρό κορεσμένος και οι συμβάσεις μεταφοράς των σκουπιδιών έληξαν. Κάπως έτσι η πόλη έφτασε στην κρίσιμη αυτή κατάσταση.
Σύμφωνα με πρόσφατες αποφάσεις έπειτα από σύσκεψη στο υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος, τα σκουπίδια θα συνεχίσουν να «ταξιδεύουν» προς τον ΧΥΤΑ Φλόκα Αχαΐας και τον ΧΥΤΑ Στράτου Αιτωλοακαρνανίας μέχρι να ολοκληρωθεί η μόνιμη εγκατάσταση. Και το εντυπωσιακό είναι πως, 23 χρόνια μετά την αρχική υπόδειξη του χώρου, αυτή θα γίνει στη θέση Τριανταφυλλιά!
ΣΚΟΥΠΙΔΟΥΠΟΛΗ. Τη δική τους οδύσσεια έχουν περάσει και τα σκουπίδια της Τρίπολης. Μετά τη λήξη της σύμβασης για μεταφορά στον ΧΥΤΑ Φυλής τον περασμένο Δεκέμβριο, οι σακούλες απορριμμάτων ήταν έτοιμες να διανύσουν 600 χιλιόμετρα προκειμένου να αποτεθούν σε οργανωμένο χώρο στην Κοζάνη. Εμπόδιο στάθηκε τελικά το κόστος μεταφοράς που θα έφτανε στα 100 ευρώ ανά τόνο.
«Η Τρίπολη έχει καταντήσει αντί για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης στην άνευ συναγωνισμού πρωτιάς σκουπιδούπολη» καταγγέλλει το Συντονιστικό Οργανο Πολιτών, παραπέμποντας στην υποψηφιότητα που έχει θέσει η πόλη για Πολιτιστική Πρωτεύουσα το 2021.
Επί σειρά ετών, περιφέρεια και δήμος δεν είχαν προχωρήσει στη δημοπράτηση έργων για ορθολογική διαχείριση απορριμμάτων και από το 1982 η Τρίπολη επιδιδόταν στην απόθεσή τους σε παράνομη χωματερή στον χώρο κάποιου παλιού λατομείου. Ο κορεσμός του χώρου οδήγησε σε έμφραγμα στην πόλη. Αρχικά αναζητήθηκε νέος χώρος για την προσωρινή απόθεση των σκουπιδιών, ο οποίος όμως κρίθηκε ακατάλληλος καθώς δεν πληρούσε τους απαιτούμενους περιβαλλοντικούς όρους. Τόσο ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης όσο και ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης σε πρόσφατες δηλώσεις τους πετάνε το μπαλάκι των ευθυνών στον δήμο, ο οποίος προσφάτως επιχειρεί να επιταχύνει τις διαδικασίες των έργων για ολοκληρωμένη μονάδα.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ. Σε αντίστοιχες τρικυμίες είχαν βρεθεί προ ετών Σπάρτη και Καλαμάτα, όταν λόγω της έλλειψης των κατάλληλων χώρων είχαν κατακλυστεί από σκουπίδια. Βέβαια, τώρα οι σχεδιασμοί τους αποτελούν παράδειγμα ως προς την ορθολογική διαχείριση απορριμμάτων.
Μάλιστα, προ ημερών αξιωματούχοι από το Μαυροβούνιο βρέθηκαν στη Σπάρτη για να ενημερωθούν σχετικά με ένα πρωτοποριακό σύστημα ανακύκλωσης που ξεκίνησε να εφαρμόζει. Δεν είναι μακριά, ωστόσο, οι ημέρες που η πόλη δεν μπορούσε να αναπνεύσει από τα σκουπίδια τα οποία βρίσκονταν στους δρόμους.
Σε κάθε περίπτωση, ο κίνδυνος των σκουπιδιών παραμένει. Πολλές περιοχές δεν διαθέτουν ακόμη κατάλληλους χώρους, ενώ υπάρχουν 39 ενεργοί ΧΑΔΑ καθώς και 194 ανενεργοί, οι οποίοι όμως δεν έχουν αποκατασταθεί. Οσο μάλιστα δεν προχωράνε οι μονάδες ολοκληρωμένης διαχείρισης, νέες ανεξέλεγκτες χωματερές κάνουν την εμφάνισή τους.
Παράνομο κύκλωμα. Εκτός από τις επίσημες συμβάσεις για μεταφορά σε ΧΥΤΑ άλλων πόλεων, γύρω από το πρόβλημα διαχείρισης των σκουπιδιών διαμορφώθηκε και ένα ολόκληρο παράνομο κύκλωμα. Πριν από δύο χρόνια ένας ιδιώτης ιδιοκτήτης φορτηγών συνελήφθη μεταφέροντας σκουπίδια από τη Σπάρτη και την Καλαμάτα με στόχο να τα απορρίψει στο δρυοδάσος της Φολόης κοντά στην Αρχαία Ολυμπία, ένα μνημείο φυσικού κάλλους.
Τέτοια παραδείγματα είναι σχεδόν καθημερινά σε όλη τη χώρα. Δεν είναι λίγες οι φορές που στον ΧΥΤΑ Φυλής έχουν εντοπιστεί ιδιοκτήτες φορτηγών οι οποίοι έχουν σύμβαση για να μεταφέρουν εκεί απορρίμματα από δήμους του Λεκανοπεδίου να δράττονται της ευκαιρίας και να εξυπηρετούν –με το αζημίωτο φυσικά –και περιοχές εκτός Αττικής.
