Ολοταχώς προς μια δικτατορία

Δύο χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τον θάνατο του Ούγκο Τσάβες. Ωστόσο η μπολιβαριανή σοσιαλιστική επανάσταση του χαρισματικού όσο και αμφιλεγόμενου πρώην ηγέτη της Βενεζουέλας κάθε άλλο παρά επιτυχημένη μπορεί να θεωρηθεί. Το αυταρχικό καθεστώς διακυβέρνησης που έχει εγκαθιδρύσει ο διάδοχός του Νικολάς Μαδούρο, επισημαίνει το περιοδικό «Εκόνομιστ», τείνει να μετατραπεί σε δικτατορία.

Στις 19 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση Μαδούρο συνέλαβε τον εκλεγμένο και προσκείμενο στην αντιπολίτευση δήμαρχο του Καράκας Αντόνιο Λεντέσμα. Ακολούθησε η αποπομπή από την Εθνοσυνέλευση της χώρας του Χούλιο Μπόρχες, ενός άλλου μετριοπαθούς ηγέτη της αντιπολίτευσης. Ο Λεοπόλντο Λόπεζ, επίσης ηγετική φυσιογνωμία της αντιπολίτευσης, συνελήφθη πριν από έναν χρόνο και εξακολουθεί να βρίσκεται στη φυλακή. Την ίδια ώρα, σχεδόν οι μισοί από τους δημάρχους της Βενεζουέλας που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση καλούνται να λογοδοτήσουν στη Δικαιοσύνη. Η κύρια κατηγορία που προσάπτει το καθεστώς Μαδούρο στους πολιτικούς αντιπάλους του είναι εκείνη της συνωμοσίας, σε συνεργασία τις περισσότερες φορές με τις ΗΠΑ, με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης. Ολα όμως δείχνουν πως αυτός που οργανώνει ένα πραξικόπημα εναντίον της δημοκρατίας είναι ο ίδιος ο Μαδούρο. Πλέον αρκετοί στη Βενεζουέλα μιλούν για ένα «autogolpe», ή αλλιώς «αυτοπραξικόπημα».

Ο Ούγκο Τσάβες, ο οποίος δημιούργησε το σοσιαλιστικό σύστημα διακυβέρνησης της χώρας και ηγήθηκε μέχρι τον θάνατό του, εκλεγόταν κατ’ επανάληψη στην προεδρία από τους Βενεζουελανούς χάρη στα σημαντικά έσοδα από το πετρέλαιο και τη συμπάθεια των φτωχών. Ο Μαδούρο όμως αποδεικνύεται πως δεν έχει ούτε το χάρισμα ούτε τις πολιτικές ικανότητες του προκατόχου του. Την ίδια ώρα, η θέση του επιδεινώνεται από την τραγική οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Βενεζουέλα εξαιτίας της σημαντικής πτώσης της τιμής του πετρελαίου. Οι ελλείψεις σε βασικά αγαθά, ο υψηλός πληθωρισμός και η όξυνση της φτώχειας είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση του ποσοστού υποστήριξης προς την κυβέρνηση στο 20%. Η αντιπολίτευση εμφανίζεται ικανή να κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές που πρόκειται να διεξαχθούν φέτος, γεγονός που θα της επιτρέψει στη συνέχεια να ζητήσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος αναφορικά με το μέλλον του Μαδούρο.

Ο μοναδικός τομέας στον οποίο ο Μαδούρο ίσως να ξεπερνά τον μέντορά του είναι η δίωξη των πολιτικών του αντιπάλων. Ο Τσάβες παρείχε σε όσους το επιθυμούσαν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν την εξουσία του μέσω (ημι)ελεύθερων εκλογών ενώ ο Μαδούρο τους φυλακίζει. Στις 24 Φεβρουαρίου ένας 14χρονος έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια αντικυβερνητικής διαδήλωσης, όταν τραυματίστηκε στο κεφάλι από τα πυρά αστυνομικού. Ανάλογα επεισόδια αυξάνουν τις πιθανότητες να βγει εκτός ελέγχου η αντιπαράθεση μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, παρέχοντας έτσι στο καθεστώς Μαδούρο την ευκαιρία να εντείνει τις αυταρχικές πολιτικές που ακολουθεί. Μάλιστα δεν αποκλείεται, σημειώνουν αρκετοί αναλυτές, η σύλληψη του Αντόνιο Λεντέσμα να πραγματοποιήθηκε με στόχο να ξεσπάσει η λαϊκή οργή και να επαναληφθούν οι βίαιες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που σημειώθηκαν πέρυσι στη χώρα και κόστισαν τη ζωή σε 43 ανθρώπους από αμφότερες τις πλευρές.