Αγάπη που ’γινες δίκοπο remix: Γιατί πουλάει ακόμα η Μελίνα;

Φέτος ήταν η σειρά της Μελίνας Μερκούρη να μπει στο «εργαστήρι» των διασκευών και μάλιστα δις. Από τη μια η Ελεωνόρα Ζουγανέλη μέσα από την παράσταση «Να με θυμάσαι και να μ’ αγαπάς» – sold out τις περασμένες ημέρες στο Μέγαρο Μουσικής – ερμήνευσε τραγούδια που συνδέθηκαν με τη Μελίνα (η παράσταση αποτυπώθηκε σε CD), από την άλλη η χθεσινή κυκλοφορία του άλμπουμ «Πειράζοντας τη Μελίνα», τα singles του οποίου είχαν καταλάβει τις πρώτες θέσεις στο ελληνικό iTunes πριν από την επίσημη «έξοδο». Οι δημιουργοί του μιλούν για ένα πρωτότυπο «πείραγμα» που οδήγησε σε 14 νέες εκδοχές πασίγνωστων κομματιών. Αν και η έμφαση δίνεται στην ηλεκτρονική μουσική, το αποτέλεσμα μπορεί να κριθεί μάλλον ως ποπ remixes. Και το στοίχημα παραμένει: πόσο φρέσκα ακούγονται εν έτει 2014 κομμάτια που ανήκουν έτσι κι αλλιώς στη «μουσική άνοιξη» του 1960 και τα υπογράφουν οι κορυφαίοι συνθέτες;

ΠΡΟΚΛΗΣΗ. Δεν σκέφτηκε να υποδυθεί τη Μελίνα ούτε για μία στιγμή, υποστηρίζει η Ελεωνόρα Ζουγανέλη, η οποία πρωταγωνίστησε πάντως σε μια παράσταση με στέρεο το «εθνικό» αποτύπωμα της ελληνίδας σταρ. Μπορεί κανείς να μείνει ανεπηρέαστος μπροστά στον μύθο που περιβάλλει το πρόσωπο της Μελίνας Μερκούρη; «Ηταν μια μεγάλη πρόκληση για μένα να αρχίσω να βρίσκω τον εαυτό μου, τα συναισθήματά μου και να τοποθετήσω τη φωνή μου μέσα σε αυτά τα τραγούδια» λέει η Ελεωνόρα Ζουγανέλη. Ανήκει στην κατηγορία των καλλιτεχνών που δοκιμάζονταν από τα πρώτα χρόνια της καλλιτεχνικής διαδρομής τους με τραγούδια του παρελθόντος. Και δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνο τις «σταμπαρισμένες» ερμηνείες που έχουν χαραχτεί στη μνήμη, αλλά και την κριτική που προκύπτει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις. Οπως λέει, «κατηγορήθηκα γι’ αυτή μου την επιλογή για έλλειψη ταυτότητας. Εγώ όμως ήθελα να δοκιμάζομαι σε όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα».

Ο Κ. Βήτα δίνει τη δική του εκδοχή στο τραγούδι «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι», το οποίο περιλαμβάνεται στο νέο CD «Πειράζοντας τη Μελίνα». Τι έχει διδαχθεί από τις διασκευές του παρελθόντος, όπως το «Transformations» πάνω στον Χατζιδάκι; «Νομίζω πως είναι λογικό για έναν μουσικό κάποιες φορές να προσεγγίζει τραγούδια, μουσικά θέματα από το παρελθόν, από την ιστορία του τόπου του. Δεν θα έλεγα πως έχω διδαχθεί κάτι μέσα από μια διασκευή, μοιάζει περίπου σαν μουσικό ραντεβού, σαν να συνδέεσαι με ένα πρόσωπο και να βγαίνεις μια βόλτα μαζί του. Κάπως έτσι νιώθω όταν προσεγγίζω κάτι από το παρελθόν. Είναι μια εμπειρία και κάθε φορά ελπίζω να φωτίσω μέσα από τον δικό μου τρόπο μια άλλη γωνία της πρωτότυπης σύνθεσης».

Ο Κωνσταντίνος Βήτα στο παρελθόν είχε πειραματιστεί και με άλλους συνθέτες (όπως ο Μάνος Λοΐζος) και τώρα παρουσιάζει σε remix εκδοχή ένα τραγούδι που έχει συνδεθεί όσο λίγα με ένα διάσημο πρόσωπο. Οπως εξηγεί ο συνθέτης: «Τους πλησιάζω όλους έτσι όπως είμαι, έτσι όπως είναι η ψυχή μου, πηγαίνω κοντά τους ελεύθερος και ευθύς με το πιο ωραίο μου χαμόγελο. Οταν κάτι δεν δουλεύει, είμαι σίγουρος πως θα το διαγνώσω πρώτος εγώ. Τώρα επέλεξα το «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι» του Μάνου Χατζιδάκι. Πήρα μια φράση από το τραγούδι – «Φωτιές ανάβουνε μες στα δυο του μάτια, τ’ αστέρια πέφτουνε όταν με θωρεί» – και την τοποθέτησα μέσα σε ένα ηλεκτρονικό μουσικό περιβάλλον όπου υπάρχει το άρωμα της σύνθεσης του Μάνου και μέσα εκεί έρχεται η φωνή της Μελίνας σαν μια σπίθα, σαν ένα άναμμα ενός τσιγάρου, σαν σκίρτημα. Ηθελα να φωτίσω με τον δικό μου τρόπο τη φλόγα των ματιών της, ήθελα να φτιάξω ένα ηχητικό κοντινό κάδρο της αλλά ταυτόχρονα να παίξω και με τις νότες του Μάνου».

ΡΙΣΚΟ. Ο Κωνσταντίνος Βήτα γνώρισε τη Μελίνα Μερκούρη σε μια συναυλία στην Αθήνα το καλοκαίρι του 1985. Οι εικόνες που έχει είναι έντονες: «Είναι μια φωνή κυρίως και όχι τόσο κάτι που έχει να κάνει με τη σύνθεση. Εννοώ πως ήταν μια γυναίκα που τραγούδησε με έναν πολύ δικό της τρόπο κάποια μεγάλα τραγούδια. Ηταν αγαπητή σε όλους, ήταν παλικάρι στην ψυχή. Ηταν μοναδική». Για όλους αυτούς τους λόγους το να επιχειρήσει ένας συνθέτης να πειράξει ένα κομμάτι έχει ένα ρίσκο. «Οταν πραγματικά θέλεις να προσεγγίσεις κάτι με αγάπη, είναι λάθος να πηγαίνεις με φόβο ή νιώθοντας κίνδυνο. Απλώς πηγαίνεις με λάθος τρόπο όταν φοβάσαι, κατά τη γνώμη μου. Οταν θέλω να προσεγγίσω κάποιον, σημαίνει πως είμαι έτοιμος για μια σύνδεση, για μένα σημαίνει ότι φοράω τα καλά μου ρούχα και πηγαίνω με την καλύτερη πρόθεση».

ΠΕΡΙ ΔΙΑΣΚΕΥΩΝ. Αμηχανία στο ρεπερτόριο των ερμηνευτών; Κλείσιμο του ματιού στο – αχαρτογράφητο – νεανικό κοινό; Ασφαλής καταφυγή στο παρελθόν που επιφέρει και καλά μαρκετίστικα αποτελέσματα; Οπως κι αν έχει, οι έλληνες καλλιτέχνες επιλέγουν συχνά την οδό των διασκευών και των remixes. Για να μείνουμε μόνο στην πρόσφατη επικαιρότητα, οι Imam Baildi – με τρεις δισκογραφικές δουλειές – έχουν κατοχυρώσει το «πείραγμα – πείραμα» σε παλαιότερα ελαφρά και λαϊκά κομμάτια (με άνισα αποτελέσματα πάντως, αν αναλογιστεί κανείς και τον ήχο στην καλοκαιρινή τους συναυλία, όπου «πείραξαν» τον Μανώλη Χιώτη). Ιδιοσυγκρασιακή δισκογραφική πρόταση – και άρα εντελώς διαφορετική – παρέδωσε πρόσφατα και ο Vassilikos επεμβαίνοντας σε τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη. Προφανώς και το «Sunday, cloudy Sunday» δεν μπορεί να κριθεί ως «κύκλος διασκευών», αλλά έστω κι έτσι αποτελεί μια πρόταση για έναν «Τσιτσάνη χωρίς μπουζούκι».

Μοιρασμένες έως αρνητικές εντυπώσεις άφησε και το άλμπουμ του Νίκου Πορτοκάλογλου «Λιμάνια ξένα» με λαϊκά κομμάτια που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία. «Δύσκολα ένα τραγούδι που αγαπάω, όταν θα το ακούσω αλλαγμένο και διασκευασμένο, θα με συγκινήσει το ίδιο» είχε πει σε προηγούμενη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ». Για τον ίδιο οι διασκευές είναι σαν ένα παιχνίδι, «σαν να ξαναπηγαίνει στο σχολείο»: «Είχα παρατηρήσει ότι έπαιζα και καλύτερη κιθάρα στα τραγούδια των άλλων. Στα δικά μου έπρεπε να προσέξω περισσότερα. Σε αυτό το δίσκο έχω ευχαριστηθεί περισσότερο από ποτέ το παίξιμο της κιθάρας».