Αναζήτηση
Ο Ερντέμ Γκιουντούζ έγινε γνωστός ως ο Ορθιος Ανθρωπος, ο άνθρωπος που έδωσε νέο περιεχόμενο στην έννοια της παθητικής αντίστασης. Κάποιοι βρήκαν ομοιότητες με το άγαλμα του Ροντέν «Ο σκεπτόμενος άνθρωπος», άλλοι παρομοίασαν την εικόνα με εκείνη του «ανθρώπου που σταμάτησε το τανκς» στην Πλατεία Τιενανμέν το 1989.
Σε μια εποχή που τα πράγματα συμβαίνουν με ταχείς ρυθμούς, ο Γκιουντούζ, χρησιμοποιώντας «αντισυμβατικά υλικά» για μια διαμαρτυρία, όπως η ακινησία και η σιωπή, κατάφερε να δημιουργήσει άλλο ένα ισχυρό σύμβολο αντίστασης που γεννήθηκε από το Γκεζί.
Σήμερα, έναν χρόνο μετά τη διαμαρτυρία του, πού στέκεται ο Ορθιος Ανθρωπος;
Ο 35χρονος χορευτής και χορογράφος διαπιστώνει ότι η διαμαρτυρία στην μετά-Γκεζί εποχή είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. «Ηταν από πριν, αλλά τώρα φαίνεται ξεκάθαρα ότι η κυβέρνηση έχει μάθει και δεν υπάρχει περίπτωση να επιτρέψει ένα δεύτερο Γκεζί. Και αυτό γιατί δεν καθορίζουμε εμείς πλέον τους όρους του παιχνιδιού».
Ωστόσο επισημαίνει ότι η διαμαρτυρία του τότε, όπως και οι διαδηλώσεις, πέτυχαν γιατί υπήρχε αυτονομία.
«Το είδα ως ένα παιδικό παιχνίδι: έβαλα τους δικούς μου όρους και τους τήρησα.
Οταν φτιάχνουμε εμείς οι ίδιοι κάτι έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας», λέει, θυμίζοντας ότι το Γκεζί ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία για όλους: ο τρόπος οργάνωσης των κινητοποιήσεων, η μαζικότητά τους, ο τρόπος που εκφράστηκε δημιουργικά η οργή και η αποδοκιμασία προς την κυβέρνηση Ερντογάν. «Στο Γκεζί δοκιμάσαμε να αντισταθούμε με κάθε τρόπο, το μόνο που δεν δοκιμάσαμε ήταν να σταθούμε ακίνητοι. Ε, το κάναμε και αυτό!» λέει ο Γκιουντούζ.
Παιχνίδι εξουσίας. Ο Γκιουντούζ υποστηρίζει ότι το Γκεζί έφερε μια μαζική αμφισβήτηση απέναντι στο σύστημα εξουσίας της Τουρκίας. «Δεν μιλάω για την κυβέρνηση, μιλάω για το σύστημα.
Στην Τουρκία άλλαξε η κυβέρνηση, άλλαξαν οι πολιτικοί παίκτες, άλλαξαν τα πρόσωπα. Αλλά το σύστημα που αναπαράγει την εξουσία παρέμεινε το ίδιο.
Υπάρχει πάντα η ίδια σύγκρουση για την ανάληψη της εξουσίας, τα ίδια εργαλεία καθορισμού των όρων του πολιτικού παιχνιδιού, οι ίδιοι τρόποι αναπαραγωγής του μοντέλου ιεραρχίας» λέει.
Η κλεπτοκρατία. Ο Γκιουντούζ, αξιολογώντας την πορεία της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια, θεωρεί ότι ο θεσμός της Δικαιοσύνης έχει τρωθεί ανεπανόρθωτα από τα παιχνίδια εξουσίας. «Ο Ερντογάν είχε ονομάσει το προηγούμενο διάστημα διακυβέρνησής του ως το διάστημα “προωθημένης δημοκρατίας”. Οπως αποδεικνύεται στην πράξη, αυτή η δημοκρατία στηρίχθηκε σε τρία θεμέλια: δημόσια εξαπάτηση, ατιμωρησία, αδικία. Για μένα αυτή η κατάσταση δεν θυμίζει δημοκρατία, θυμίζει κλεπτοκρατία. Αυτή η κυβέρνηση παίζει με τα νούμερα για να επιβεβαιώσει την εξουσία της. Είτε τα νούμερα αυτά αφορούν τους δείκτες της οικονομίας είτε τη διαφορά ψήφων με την αντιπολίτευση ή τα ποσά που πρέπει να αποκρύψει από τα σκάνδαλα διαφθοράς. Τώρα, λέει, περνάμε στην εποχή της “νέας Τουρκίας”. Πολύ φοβάμαι ότι θα συνεχίσει προς την ίδια κατεύθυνση».
Παιδεία και τρόπος ζωής. Η αποδυνάμωση του εκπαιδευτικού συστήματος στην Τουρκία είναι ο μεγαλύτερος φόβος για τον Γκιουντούζ. «Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Τουρκία μεγαλώνει γενιές παιδιών χωρίς να τους μαθαίνει να σκέφτονται κριτικά», λέει, ενώ όσον αφορά την ελπίδα της χώρας ο Γκιουντούζ την εντοπίζει στους ανθρώπους που επιλέγουν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής.
«Αυτοί που επιλέγουν να ζήσουν στη φύση, αυτοί που αρνούνται να αγοράσουν από τα υπερκαταστήματα, αυτοί που παράγουν και δεν επαναπαύονται μόνο στην κατανάλωση είναι η ελπίδα μου».
Εναν χρόνο μετά τη διαμαρτυρία του, ο Ορθιος Ανθρωπος στέκεται κριτικά στις ημέρες που έρχονται. «Η Τουρκία δεν είναι ελεύθερη χώρα κυρίως γιατί στον οικονομικό τομέα δεν αξιοποιεί για δικά της οφέλη τους φυσικούς της πόρους. Στις κοινωνικές και στις προσωπικές ελευθερίες αρχίζουμε να μοιάζουμε με τη Σαουδική Αραβία.
Οι υποθέσεις κυβερνητικής διαφθοράς μένουν ατιμώρητες, εθνικές τραγωδίες όπως οι ανθρακωρύχοι της Σόμα δεν έχουν πάρει ακόμη τον δρόμο της Δικαιοσύνης. Εναν χρόνο μετά, το Γκεζί δεν έδωσε καμία απάντηση. Ισως όμως δεν πρέπει να περιμένουμε για απαντήσεις. Το Γκεζί βοήθησε να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν πάει άλλο με αυτό το σύστημα».
