Το 2010 δύο λευκοί φοιτητές του αμερικανικού Πανεπιστημίου Northwestern έβαψαν τα πρόσωπά τους μαύρα, φόρεσαν άφρο περούκες και φανταχτερά ρούχα και ανέβασαν φωτογραφίες στο facebook. Ξέσπασε σάλος. Η διεύθυνση του πανεπιστημίου οργάνωσε μια ανοιχτή συνάντηση, μίλησε στους φοιτητές για τα μίνστρελ, εκείνα τα ρατσιστικά σόου που ήταν της μόδας στις ΗΠΑ στις αρχές του 19ου αιώνα, όπου λευκοί βαμμένοι μαύροι αναπαριστούσαν τη ζωή των σκλάβων. Επειτα ζήτησε τα σχόλιά τους. Ηλπιζε σε μια εποικοδομητική συζήτηση αλλά έγιναν μόνο παράλληλοι μονόλογοι, με οργισμένες φωνές και αλληλοεπιθέσεις. Ηταν η αφορμή για μία πρωτοβουλία με τίτλο Διατυπώστε Μεγάλα Ερωτήματα.

Στις ρίζες της βρίσκεται ο τότε ραβίνος του Northwestern Τζος Φέιγκελσον και δύο απόφοιτες πια του πανεπιστημίου, η Λέξι Κόμισαρ και η Αλισον Γκρος. Μεγάλο μέρος του προβλήματος με τον δημόσιο διάλογο, κατέληξε ο Φέιγκελσον, είναι ότι συχνά ξεκινάμε θέτοντας τα «δύσκολα» ερωτήματα πριν εξερευνήσουμε τα «μεγάλα» ερωτήματα. Ενα δύσκολο ερώτημα χρειάζεται ειδικές γνώσεις για να απαντηθεί, μόνο κάποιοι λοιπόν νιώθουν ότι μπορούν να απαντήσουν· και είναι αδύνατον να αποδώσει καρπούς αν οι συμμετέχοντες στη συζήτηση δεν έχουν ήδη αναπτύξει κάποια στοιχειώδη αμοιβαία εμπιστοσύνη. Ξεκινώντας, για παράδειγμα, μια συζήτηση με την ερώτηση «Πώς μπορεί να έρθει η ειρήνη στη Μέση Ανατολή;», είναι βέβαιο πως οι δύο φοιτητές που νομίζουν ότι ξέρουν τα περισσότερα θα αρχίσουν να μιλάνε και να διαμαρτύρονται, δύο άλλοι θα τους αντεπιτεθούν και οι υπόλοιποι θα παρακολουθούν βουβοί. Μεγάλο ερώτημα, από την άλλη, είναι αυτό που έχει σημασία για όλους και όλοι μπορούν να απαντήσουν. «Για ποιους είμαστε υπεύθυνοι;». «Τι επιλέγουμε να αγνοήσουμε;». «Πότε συμβιβάζεστε;». «Πότε αποφασίζετε να πάρετε δημόσια θέση;».

Η πρωτοβουλία έχει ήδη βρει εφαρμογή σε 47 πανεπιστήμια των ΗΠΑ, ανοίγοντας τον δρόμο για περισσότερες από 2.000 συζητήσεις, με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων φοιτητών κάθε θρησκευτικής, φυλετικής και εθνοτικής ομάδας ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Προηγήθηκε η εκπαίδευση εκατοντάδων μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού καθώς και φοιτητών σε ρόλο «συντονιστών» και στην αξιοποίηση ποικίλων υλικών προς ερμηνεία, από λογοτεχνικά κείμενα μέχρι άρθρα γνώμης, φωτογραφίες και βίντεο, ώστε να μην καταλήγει η συζήτηση σαν αποτυχημένη ομαδική ψυχοθεραπεία. Οι συμμετέχοντες δηλώνουν πως το βασικότερο πράγμα που έμαθαν ήταν να ακούν τον άλλο. Απαραίτητη προϋπόθεση για να πάψουμε μια μέρα, ίσως, λέμε τώρα, να διαβάζουμε τη λέξη «Ψόφος!» σε τόσα σχόλια στα σόσιαλ μίντια.

Τελευταία Νέα