Ο κύκλος των χαμένων σαμαρικών

Για τους ακραιφνείς σαμαρικούς η περασμένη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος ήταν κάτι σαν τη νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου. Ο ομαδικός αποκεφαλισμός των υπουργών και υφυπουργών που βρίσκονταν σε πρώτο πλάνο προ πενταετίας, όταν ο Αντώνης Σαμαράς ξεκινούσε –με μια ομάδα μετρημένη στα δάχτυλα –την πορεία προς την ηγεσία της ΝΔ, ξάφνιασε. Ακόμη κι αν προεξοφλούνταν κάποιες αποπομπές, το εύρος των καρατομήσεων προκάλεσε ρίγη στο γαλάζιο στερέωμα. Πολύ περισσότερο, επειδή συνδυάστηκε και με αρκετές υπουργοποιήσεις που, επίσης το 2009, θα φάνταζαν αδιανόητες, με υπογραφή Σαμαρά.

Δεν ήταν λίγοι στην Κοινοβουλευτική Ομάδα όσοι θυμήθηκαν την περασμένη Δευτέρα ένα επεισόδιο στη Βουλή ανάμεσα στον Πάνο Παναγιωτόπουλο και τον Γιάννη Λαμπρόπουλο. Δεν είχε συμπληρωθεί εβδομάδα από την παραίτηση του Κώστα Καραμανλή, τον Οκτώβριο του 2009, όταν ο Παναγιωτόπουλος παρουσίασε τον Σαμαρά σε μια εκδήλωση στο Περιστέρι ως τον επόμενο πρόεδρο της ΝΔ. Ηταν ο μοναδικός βουλευτής της Β’ Αθήνας που συντάχθηκε εξαρχής με τον Σαμαρά –όλοι οι άλλοι έσπευδαν να συνυπογράψουν την υποψηφιότητα της Ντόρας Μπακογιάννη, που έδειχνε να ετοιμαζόταν για έναν εκλογικό περίπατο. Την άλλη ημέρα, ο ορκισμένος εχθρός του Σαμαρά στη Μεσσηνία, Γιάννης Λαμπρόπουλος, σχεδόν εξοστράκισε τον Παναγιωτόπουλο –σε μια θερμή συνάντηση στο περιστύλιο της Βουλής με πολλές ακατάλληλες λέξεις.

η εκπληξη. Την περασμένη Τρίτη ο Παναγιωτόπουλος παρέδωσε το υπουργείο Πολιτισμού και ο Λαμπρόπουλος, πριν ακόμη συνέλθει από την έκπληξη, ορίστηκε υφυπουργός Αμυνας.

Στο Πεντάγωνο, μάλιστα, παρέλαβε από τον Θανάση Δαβάκη, ακόμη έναν από τους αποκεφαλισμένους σαμαρικούς. Και στην ίδια λίστα περιλαμβάνονται οι Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, Γιάννης Μιχελάκης και Κώστας Γκιουλέκας –άλλος πολύ, άλλος λιγότερο, εξ απορρήτων συνεργάτες του Σαμαρά στην πρώτη διετία της προεδρίας του στη ΝΔ. Αντιστοίχως, ο Λαμπρόπουλος δεν ήταν ο μόνος που ξαφνιάστηκε από την προτίμηση του Πρωθυπουργού: το ίδιο σοκ υπέστησαν και η Σοφία Βούλτεψη, η οποία υπήρξε κεντρικό γρανάζι της μηχανής των ντορικών, ο Αργύρης Ντινόπουλος και, βέβαια, ο Μάκης Γιακουμάτος, ο οποίος είχε προετοιμαστεί για ένα χαλαρό τριήμερο στη Μύκονο και επέστεψε άρον άρον στην Αθήνα.

Το βασικό ερώτημα, γιατί ο Σαμαράς αποκεφάλισε τον αρχικό πυρήνα των «μουτζαχεντίν» του, έχει αρκετές απαντήσεις. Από το πρωθυπουργικό επιτελείο επισημαίνουν ότι η έξοδος των σαμαρικών δείχνει ομαδική, αλλά δεν έφυγαν ως ομάδα. Εν ολίγοις, ο καθένας κρίθηκε κατά περίπτωση και δεν βρίσκονται εκτός κυβέρνησης για τους ίδιους λόγους. Οι αποπομπές, ωστόσο, έχουν δημιουργήσει πικρίες, ενώ δηλητηριάζουν και την προσωπική σχέση του Σαμαρά με τους «κομμένους».

Μπορεί το αίμα να έτρεχε άφθονο, αλλά η αστική ευγένεια δεν εγκατέλειψε τον Πρωθυπουργό στα τηλεφωνήματα που έκανε ο ίδιος για τον αποχαιρετισμό. Τουλάχιστον σε τρεις από τους καρατομημένους παρουσίασε την έξοδο από το κυβερνητικό σχήμα ως ένα «διάλειμμα ξεκούρασης» που μπορεί να λάβει τέλος στον επόμενο ανασχηματισμό. Και σχεδόν σε όλους οι ευχαριστίες για τη μέχρι τώρα συνεργασία συνοδεύθηκαν με υποσχέσεις για αξιοποίηση σε άλλες θέσεις στον κομματικό μηχανισμό.

Από το Μέγαρο Μαξίμου διαμηνύουν ότι ο Πρωθυπουργός επεδίωξε να στείλει με τον ανασχηματισμό κι ένα μήνυμα στο εσωκομματικό πεδίο, ότι «οι δικοί μας και οι άλλοι» δεν υπάρχει πλέον ως λογική στη ΝΔ. Η κρατούσα άποψη στα γαλάζια γραφεία είναι ότι ο Σαμαράς εκτίμησε πως ένας σαρωτικός ανασχηματισμός δεν θα μπορούσε να αφήσει αλώβητο τον πυρήνα των σαμαρικών –κατ’ ουσίαν, ότι οι αναταράξεις από την αποπομπή τους θα ήταν αμελητέες και ελεγχόμενες. Από αρκετούς, εξάλλου, οι καρατομήσεις αποδίδονται και στη στάση των υπουργών μπροστά στις αυτοδιοικητικές κάλπες, η οποία ενόχλησε το Μαξίμου. Εν μέρει ισχύει, αλλά όχι για όλους.

κεραυνος. Η αποπομπή κεραυνοβόλησε τον Πάνο Παναγιωτόπουλο. Σε συζητήσεις με τον Σαμαρά μετά τις ευρωεκλογές, ο ίδιος φέρεται ότι είχε λάβει μηνύματα για αποχώρηση από το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά δεν ανέμενε και έξοδο από το κυβερνητικό σχήμα. Δίπλα στο διαχρονικό επιτελείο του Σαμαρά (με Λαζαρίδη, Μπούρα, Κανελλόπουλο και Μουρούτη), ο Παναγιωτόπουλος μαζί με τον Κώστα Μαρκόπουλο και τον Γιάννη Μανώλη συγκρότησαν την πρώτη πολιτική που στήριξε τον Πρωθυπουργό στην εσωκομματική μάχη του 2009. Ακόμη και ο Δημήτρης Σταμάτης κατέβηκε από τη Θεσσαλονίκη μετά την εκλογή.

Αρχικά, εξαργύρωσε τη στήριξη με τη θέση του κομματικού εκπροσώπου –μια θέση στη βιτρίνα, στα χρόνια της αντιπολίτευσης. Αλλά, παρά την εξασφάλιση υπουργείων (Αμυνας και Πολιτισμού) μετά τον Ιούνιο του 2012, ήταν πρόδηλο πως ο Παναγιωτόπουλος εθεωρείτο «αναλώσιμος». Κι αυτό, όπως λένε καλά πληροφορημένες πηγές, έπαιξε τον ρόλο του σε έναν ανασχηματισμό νέων ισορροπιών, όπως ο τελευταίος.

Η απομάκρυνση του Γιάννη Μιχελάκη, ο οποίος αναδείχθηκε πολιτικά ως διάδοχος του Παναγιωτόπουλου στην εκπροσώπηση της ΝΔ, συνδέεται με τη σκληρή σύγκρουση που είχε με τον Γιάννη Σγουρό. Κομματικά στελέχη εκτιμούν ότι γι’ αυτόν τον λόγο και για άλλες αφορμές αποτελούσε «κόκκινο πανί» για το ΠαΣοΚ. Στη Χαριλάου Τρικούπη φαίνεται να αναζητεί και ο ίδιος τους υπεύθυνους της αποπομπής του –που έγινε ακόμη πιο σκληρή με την προώθηση του Αργύρη Ντινόπουλου στο υπουργείο Εσωτερικών.

ο κυκλοσ εκλεισε. Ο Αρβανιτόπουλος δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι πλήρωσε την κόντρα με τον Μιχαλολιάκο και τη στήριξη του Γιάννη Μώραλη για τον Δήμο Πειραιά. Στην τελευταία φάση των εκλογών, σήματα ισχυρής στήριξης του Μιχαλολιάκου δεν υπήρξαν ούτε από τον Σαμαρά. Τα τρία χρόνια που είχε κλείσει ο Αρβανιτόπουλος στο υπουργείο Παιδείας (αρχικά ως αναπληρωτής υπουργός, στην κυβέρνηση Παπαδήμου) φαίνεται ότι ολοκλήρωσαν έναν κύκλο, όπως εκτιμήθηκε και από τον Πρωθυπουργό. Η αποχώρηση Αρβανιτόπουλου συμπαρέσυρε και τον Κώστα Γκιουλέκα, καθώς αποφασίστηκε γενική αλλαγή φρουράς (μαζί με τον έτερο υφυπουργό, Συμεών Κεδίκογλου) στο Παιδείας.