Πριν από μερικά χρόνια, η σκηνή αυτή θα ήταν αδιανόητη. Κι όμως, το βράδυ της Δευτέρας, στη μεγαλειώδη αίθουσα του Αγίου Γεωργίου στο κάστρο του Ουίνδσορ, ένας πρώην διοικητής του IRAόχι απλώς συνέφαγε με την Ελισάβετ, αλλά ύψωσε και το ποτήρι του «στην υγεία και την ευτυχία» της βασίλισσας, του δούκα του Εδιμβούργου και του λαού του Ηνωμένου Βασιλείου –ενώ μια ορχήστρα εγχόρδων έπαιζε το«GodSavetheQueen».

Ηταν το τέλος της πρώτης ημέρας της πρώτης επίσημης επίσκεψης που πραγματοποιεί ποτέ πρόεδρος της Ιρλανδίας στη Βρετανία, μιας ημέρας πλούσιας σε συμβολισμό: ο Μάικλ Χίγκινς κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη στο Ουέστμινστερ Αμπεϊ, μίλησε στο βρετανικό Κοινοβούλιο, έκανε μια στάση μαζί με τη σύζυγό του και στο μνημείο του λόρδου Μάουντμπατεν, εξαδέλφου της βασίλισσας Ελισάβετ που σκοτώθηκε από βόμβα τουIRAτο 1979. Συνολικά 160 άτομα, ανάμεσά τους ο πρίγκιπας Κάρολος και σύσσωμη η βρετανική πολιτική ηγεσία αλλά και διάσημοι ηθοποιοί, όπως ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις και η Τζούντι Ντεντς, παρέστησαν το βράδυ στο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του Χίγκινς η Ελισάβετ στο Ουίνδσορ. Αλλά όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στον Μάρτιν ΜακΓκίνες, τον πρώην ηγέτη τουIRAκαι νυν αντιπρόεδρο της κυβέρνησης της Βόρειας Ιρλανδίας.

Πριν από τρία χρόνια, όταν η Ελισάβετ πραγματοποίησε την πρώτη της επίσημη επίσκεψη στην Ιρλανδία, το κόμμα του, το Σιν Φέιν, και ο ίδιος προσωπικά είχαν αρνηθεί να τη συναντήσουν. Η στάση της Ελισάβετ όμως, οι φράσεις που είχε πει στα ιρλανδικά, το στεφάνι που είχε καταθέσει προς τιμήν των ιρλανδών ανταρτών που σκοτώθηκαν μαχόμενοι για την ανεξαρτησία δεν τον άφησαν ανεπηρέαστο. Και στις 22 Ιουνίου του 2012 η ιστορική του χειραψία με τη βασίλισσα στη Λυρική Σκηνή του Μπέλφαστ έκανε τον γύρο του κόσμου. Αλλά το βράδι της Δευτέρας οι δυο τους δεν αντάλλαξαν απλώς χειραψία. Κάθησαν στο ίδιο τραπέζι –μήκους 51 μέτρων –και απόλαυσαν το ίδιο δείπνο. Τόνοι μελάνης χύθηκαν για την περίσταση στη Βρετανία.

Την πρόποση προς τιμήν της Ελισάβετ την έκανε ο πρόεδρος της Ιρλανδίας. Τόσο ο λόγος του Χίγκινς όσο και η ομιλία της βασίλισσας ήταν στο ίδιο πνεύμα. Αμφότεροι αναγνώρισαν το οδυνηρό παρελθόν, αμφότεροι έδωσαν έμφαση στην ανάγκη για συμφιλίωση. «Το οφείλουμε σε όλους εκείνους που έχασαν τη ζωή τους να οικοδομήσουμε από κοινού εν ειρήνη» δήλωσε ο Χίγκινς. «Θα θυμόμαστε το παρελθόν, αλλά δεν θα του επιτρέψουμε άλλο να παγιδεύσει το μέλλον μας» δήλωσε η Ελισάβετ.«Οι κυβερνήσεις μας θα συνεχίζουν να συνεργάζονται στη Βόρεια Ιρλανδία στηρίζοντας τον πρωθυπουργό και τον αντιπρόεδρο της τοπικής κυβέρνησης» πρόσθεσε κάνοντας ευθεία αναφορά στον πλέον αμφιλεγόμενο προσκεκλημένο της. Ο ΜακΓκίνες δεν μίλησε, δεν το προέβλεπε άλλωστε το πρωτόκολλο, σηκώθηκε όμως για τον βρετανικό εθνικό ύμνο και για την πρόποση προς τιμήν της Ελισάβετ.

ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ. Οπως αναμενόταν, δεν ενθουσιάστηκαν όλοι στη Βρετανία. Εξω από το κάστρο του Ουίνδσορ, το βράδυ της Δευτέρας, διαδήλωναν συγγενείς θυμάτων τουIRA. Την επομένη, ο λόρδος Τέμπιτ, ο πρώην πρόεδρος των Τόρις που τραυματίστηκε μαζί με τη σύζυγό του σε βομβιστική επίθεση τουIRAστο Μπράιτον το 1984, εξέφρασε την ελπίδα να δεχθεί ο ΜακΓκίνες μια σφαίρα πισώπλατα από κάποιο μέλος του πραγματικούIRA «εξοργισμένο με την υπόκλισή του στη βασίλισσα». Ο ΜακΓκίνες χαρακτήρισε το σχόλιο «ανάρμοστο». Αλλά ξεκαθάρισε πως δεν σκοπεύει να του δώσει διαστάσεις. «Καταλαβαίνω ότι οι άνθρωποι πονάνε λόγω των αποτελεσμάτων της διαμάχης και πολλοί στην κοινότητά μου –τη ρεπουμπλικανική, εθνικιστική κοινότητα –επίσης πονάνε λόγω της διαμάχης» δήλωσε. «Πιστεύω όμως ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων στο νησί της Ιρλανδίας στηρίζει σθεναρά τη συνεισφορά μου σε μια διαδικασία επίλυσης της διαμάχης και πολύ σημαντικών πράξεων συμφιλίωσης». Τόσο ο πρόεδρος της Ιρλανδίας όσο και ο Μάρτιν ΜακΓκίνες επέστρεψαν την Πέμπτη στο Ουίνδσορ για ακόμα μία δεξίωση της Ελισάβετ. Κατόπιν παρακολούθησαν όλοι μαζί μια «ιρλανδική βραδιά» γεμάτη μουσική και χορό στοRoyalAlbertHallτου Λονδίνου –το μεγαλοπρεπές κτίριο, σχολίαζε η «Ντέιλι Μέιλ», που ο IRA ονειρευόταν άλλοτε να ανατινάξει.

Μαχητής και διαπραγματευτής

Ο Μάρτιν ΜακΓκίνες γεννήθηκε το 1950 στο Ντέρι της Βόρειας Ιρλανδίας. Εντάχθηκε στον IRA το 1970 και ανελίχθη γρήγορα. Το 1997 εξελέγη βουλευτής του Μιντ Ολστερ, σύμφωνα όμως με την τακτική του Σιν Φέιν αρνήθηκε να πάρει την έδρα του στη βρετανική Βουλή ή να ορκιστεί αφοσίωση στη βασίλισσα. Ηταν ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Σιν Φέιν στη Συμφωνία της Καλής Παρασκευής με την οποία άνοιξε ο δρόμος για την ειρήνευση το 1998.Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Βόρειας Ιρλανδίας από το 2007, διεκδίκησε χωρίς επιτυχία το 2011 την προεδρία της Ιρλανδίας.

Οι δύο IRA

Ο IRA κήρυξε το τέλος της ένοπλης πάλης το 2005. Χρεώνεται 1.700 θανάτους σε μία 35ετή περίοδο. Ο Πραγματικός IRA, που αποσχίστηκε από τον IRA το 1997, παραμένει ενεργός.