Αναζήτηση
Δέκα χρόνια ζωής συμπλήρωσε το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer σε τροχιά γύρω από τη Γη. Είναι ένα από τα τέσσερα τηλεσκόπια της NASA που με τη ματιά τους στο υπέρυθρο φάσμα, κοιτούν όσο πιο μακριά γίνεται αναζητώντας γαλαξίες, ήλιους, νεφελώματα ή και πλανήτες που μπορεί να μοιάζουν με τη Γη.
Το διαστημικό τηλεσκόπιο ανιχνεύει με τη διεισδυτική του ματιά ακόμη και κομήτες ή αστεροειδείς. Μάλιστα, το φιλόδοξο σχέδιο που οραματίστηκε ο Μπαράκ Ομπάμα για την αποστολή ενός διαστημοπλοίου σε αστεροειδή μέχρι το 2025 μπορεί να γίνει πραγματικότητα μόνο με τη βοήθεια του Spitzer. Το τηλεσκόπιο μελέτησε με λεπτομέρεια την επιφάνεια του κομήτη Tempel 1, πάνω στον οποίο το 2005 προσέκρουσε για ερευνητικούς σκοπούς η διαστημοσυσκευή της NASA, «Deep Impact».
Ανακάλυψε, προκαλώντας κύματα ευφορίας στους αστροφυσικούς, τον μεγαλύτερο από τους δακτυλίους του Κρόνου. Ηταν μάλιστα το πρώτο τηλεσκόπιο που ανίχνευσε –χωρίς να έχει σχεδιαστεί για αυτό –το φως ενός μακρινού πλανήτη που ερχόταν στο ηλιακό μας σύστημα υποδηλώνοντας την ύπαρξη εξωτικών κόσμων πολύ πιο μακριά από εμάς.
Αδραξαν την ευκαιρία οι επιστήμονες και έκτοτε με τη βοήθεια του Spitzer μελετούν σημαντικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά των λεγόμενων εξωπλανητών που ανακαλύπτονται, όπως η σύστασή τους, η δυναμική τους, η ατμόσφαιρα που τους καλύπτει.
Κοιτώντας στο υπέρυθρο φάσμα, η ματιά του τηλεσκοπίου που βρίσκεται πολύ ψηλά πάνω από το ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριδα των ΗΠΑ, διαπερνά τις σκονισμένες και παγωμένες εσχατιές του Σύμπαντος ξετρυπώνοντας άστρα που γεννιούνται και πεθαίνουν, τους λαμπερούς δίσκους και σπειροειδείς βραχίονες μακρινών γαλαξιών. «Πάντα ήξερα ότι το Spitzer θα έκανε δουλειά μόλις βρισκόταν σε τροχιά, αλλά ειλικρινά δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι θα ήταν τόσο παραγωγικό, συναρπαστικό στις εικόνες που συλλάμβανε και φυσικά τόσο μακρόβιο», ανέφερε ο Μάικλ Βέρνερ από το Jet Propulsion Laboratory της NASA που είναι υπεύθυνος του τηλεσκοπίου.
Τον ερχόμενο Οκτώβριο το τηλεσκόπιο θα επιχειρήσει να κάνει εξειδικευμένες παρατηρήσεις σε έναν μικρό αστεροειδή που βρίσκεται κοντά στη Γη και λέγεται 2009DB. Το τηλεσκόπιο πήρε το όνομά του από τον Λάιμαν Σπίτζερ που θεωρείται πατέρας των διαστημικών τηλεσκοπίων, καθώς ήδη από τη δεκαετία του 1940 υποστήριζε την ιδέα να εκτοξευθούν στο Διάστημα τέτοια παρατηρησιακά όργανα.
Μία από τις εμβληματικές φωτογραφίες της δεκαετούς πορείας του Spitzer: το πλανητικό νεφέλωμα της Ελικας που βρίσκεται σε απόσταση 700 ετών φωτός από τον πλανήτη μας. Απομονωμένο, μοιάζει με το μάτι ενός μεγάλου κινηματογραφικού τέρατος, που κατασκευάστηκε με τη βοήθεια οπτικών εφέ. Τα πλανητικά νεφελώματα είναι τα απομεινάρια άστρων που κάποτε έμοιαζαν με τον δικό μας ήλιο. Το κόκκινο, πυρακτωμένο, σημάδι στην «κόρη» του ματιού είναι τα τελευταία στρώματα αερίων που εξέπεμψε το άστρο προτού «σβήσει».
Υπέρυθρος εισβολέας
Το Spitzer είναι ένα διαστημικό παρατηρητήριο, σχεδιασμένο να «βλέπει» την υπέρυθρη ακτινοβολία που διαπερνά τη διαστρική σκόνη και να αποκαλύπτει μακρινά, ψυχρά και σκονισμένα αντικείμενα. Εκτοξεύθηκε στις 25 Αυγούστου 2003 από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ και η κατασκευή του κόστισε 800 εκατ. δολάρια. Hταν το τέταρτο και τελευταίο από τα λεγόμενα Μεγάλα Παρατηρητήρια της NASA. Την τετράδα συμπληρώνουν το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το οποίο βλέπει στο ορατό τμήμα του φάσματος, το Παρατηρητήριο Ακτίνων Χ Chandra και το Παρατηρητήριο Ακτίνων Γάμμα Comptοn, το οποίο πια δεν λειτουργεί.
Σομπρέρο από ήλιους
Είναι ένας από τους πιο ντελικάτους και με περισσή φωτογένεια γαλαξίες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Είναι ο γαλαξίας Σομπρέρο, όνομα που προέρχεται από το ομώνυμο καπέλο, και βρίσκεται 28 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας. Η διάμετρός του είναι 50.000 έτη φωτός. Η μάζα του, με έναν πρόχειρο υπολογισμό, είναι αντίστοιχη με 800 δισεκατομμύρια ήλιους σαν τον δικό μας.
