Τα κλισέ έχουν πολλά κοινά με τα οράματα. Και τα δύο πεθαίνουν δύσκολα, και αν πεθάνουν αρκεί μια λέξη για να αναστηθούν. Η αιώνια αλήθεια και η σοφία που υποτίθεται ότι περικλείουν τα μεν και ο υψηλός στόχος που υποτίθεται ότι υπηρετούν τα δε είναι ό,τι πρέπει για εσωτερική κατανάλωση. Σου επιτρέπουν να αναδείξεις την ηρωική σου πλευρά, να χτίσεις τον προσωπικό σου μύθο, να επιδείξεις την αγωνιστική σου διάθεση και –αν το δεις πιο κυνικά –να έχεις κάτι να ασχολείσαι.

Το πιο δυνατό συλλογικό μας κλισέ είναι ότι η Ελλάδα παράγει πολιτισμό –υπονοείται σε αντίθεση με τους άλλους που παράγουν μόνο βίδες και μπουλόνια. Το πιο απωθημένο μας όραμα είναι η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ο συνδυασμός τους είναι ανίκητος. Αρκεί να τα βγάλεις από την ναφθαλίνη για να γράψεις το νέο έπος. Με όχημα το κλισέ της αποκλειστικής παραγωγής, το όραμα της επιστροφής μπορεί να γίνει ο νέος μας μεγάλος και ευγενής στόχος.

Τη δύσκολη αποστολή αναλαμβάνει ο Πάνος Παναγιωτόπουλος. Αν ενδιαφέρθηκε ποτέ κανείς να μάθει τι τον έκανε να βρει στέγη και παρηγοριά στην Μπουμπουλίνας μετά την έξωση από το Πεντάγωνο ξέρει επιτέλους την απάντηση. Ηταν εκείνο το παλιό όραμα που εμπνεύστηκε για πρώτη φορά η Μελίνα Μερκούρη τη δεκαετία του ’80. Κάπως έτσι, ο νέος υπουργός Πολιτισμού ταξιδεύει μεθαύριο στο Παρίσι για να αναστήσει και στο διεθνές στερέωμα το όραμα εκείνης.

Ασφαλώς δεν μπορεί να αποκτήσει τον αέρα της σταρ, την αίσθηση που έδινε στις ευρωπαϊκές της εξορμήσεις ότι η Ελλάδα ήταν μια έκδοση της ίδιας σε χώρα. Τίποτε δεν τον εμποδίζει, όμως, να φαντασιώνεται μια μικρή ταμπελίτσα –ασφαλώς μαρμάρινη –σε μια γωνιά του Μουσείου της Ακρόπολης: «Το όραμα της Μελίνας αναβίωσε επί υπουργίας Πάνου Παναγιωτόπουλου».