Οταν το ροκ του Μπρους Σπρίνγκστιν ράγισε το Τείχος

Για εκείνους τους διψασμένους για αλλαγή και ελευθερία νέους, εκείνη την απογοητευτική περίοδο, δεν μπορούσε να υπάρξει καλύτερη διέξοδος από μια ροκ συναυλία. «Ηταν μια στιγμή που κάποιοι από εμάς την περίμεναν μια ζωή», σχολιάζει στην «Γκάρντιαν» ένας αιώνιος θαυμαστής τού Σπρίνγκστιν.

Ακόμη και υπ’ αυτές τις συνθήκες, ωστόσο, ήταν πραγματικά έκπληξη ότι ο αμερικανός τραγουδιστής και συνθέτης κατάφερε να συγκεντρώσει σε ένα κυκλικό γήπεδο περίπου 300.000 κόσμο από όλη την πρώην Ανατολική Γερμανία, ενώ εκατομμύρια παρακολούθησαν τη συναυλία – «με χιόνια» – από τους τηλεοπτικούς δέκτες τους. «Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολή να πούμε ότι σχεδόν όλοι οι Ανατολικογερμανοί ηλικίας 18 έως 35 ετών παρακολούθησαν τη συναυλία του «Μπος» είτε ζωντανά είτε από την τηλεόραση», υποστηρίζει ο βετεράνος γερμανός δημοσιογράφος Ερικ Κίρτσμπάουμ. «Ηταν μια απίστευτη, μεθυστική στιγμή για όλους αυτούς. Οι περισσότεροι δεν είχαν βιώσει ποτέ κάτι αντίστοιχο: ένα τόσο μεγάλο πλήθος να περνάει τόσο καλά», προσθέτει ο Κίρτσμπάουμ, ο οποίος υπήρξε ανταποκριτής του πρακτορείου Ρόιτερς στο Βερολίνο περίπου για δύο χρόνια. Σε εκείνη την ιστορική συναυλία και την καταλυτική επίδραση που είχε στην πτώση του Τείχους 16 μήνες μετά αναφέρεται ο γερμανός δημοσιογράφος στο βιβλίο του «Ροκάροντας το Τείχος» (Rocking the Wall), που εκδόθηκε πρόσφατα. Το συμπέρασμά του βασίζεται σε συνεντεύξεις των διοργανωτών αλλά και του μάνατζερ του Σπρίνγκστιν, σε αρχεία της μυστικής αστυνομίας Στάζι, καθώς και συνεντεύξεις από δεκάδες αυτόπτες μάρτυρες που θυμούνται ακόμη με ενθουσιασμό τον ήρωά τους που έφθασε ώς το Τείχος για να τραγουδήσει «Born to Run», «Badlands» και «Born in the USA» αποκλειστικά γι’ αυτούς.

Κατά παράβαση της καθιερωμένης λογοκρισίας του καθεστώτος, οι Αρχές προέτρεψαν τότε τη Νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος να προσκαλέσει έναν από τους πιο δημοφιλείς καλλιτέχνες της Δύσης. Θεωρήθηκε πως με αυτόν τον τρόπο θα εκτονωνόταν μια ένταση που υπέβοσκε αρκετό καιρό. Η απόδειξη βρίσκεται στα αρχεία της Στάζι που ξέθαψε ο Κίρτσμπάουμ. «Παρέπαιαν ακόμη από τα συμβάντα του 1987, όταν η αστυνομία χρησιμοποιούσε κλομπ και ειδικά όπλα που προκαλούν ηλεκτροσόκ για να απομακρύνει τους Ανατολικοβερολινέζους οι οποίοι είχαν πλησιάσει ασφυκτικά το Τείχος για να ακούσουν διάφορες συναυλίες, όπως του Ντέιβιντ Μπάουι, που πραγματοποιούνταν μόλις λίγα μέτρα μακριά, στο Δυτικό Βερολίνο». Εναν χρόνο αργότερα, γερμανικά στρατεύματα παρατάσσονταν κατά μήκος του Τείχους για να κρατήσουν σε απόσταση τους Ανατολικογερμανούς ενόσω οι Πινκ Φλόιντ και ο Μάικλ Τζάκσον έπαιζαν στο Δυτικό Βερολίνο. Η συναυλία του Σπρίνγκστιν, αντίθετα, έλαβε χώρο σε «στρατηγικό σημείο» –μακριά από το Τείχος, στα βάθη του Ανατολικού Βερολίνου –προκειμένου να αποφευχθούν τα «επικίνδυνα» μεγάλα πλήθη.

Το αποτέλεσμα όμως ήταν ακριβώς το αντίθετο από το αναμενόμενο. «Ηταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για την Ανατολική Γερμανία», υπογραμμίζει ο Γιοργκ Μπενέκε που επίσης ήταν εκεί. Το πιο δυνατό σημείο εκείνης της συναυλίας, η οποία διήρκεσε τέσσερις ώρες και στην οποία ακούστηκαν 32 τραγούδια, ήταν αναμφίβολα ένας παθιασμένος λόγος. Σε σπαστά αλλά απολύτως κατανοητά γερμανικά, ο αμερικανός καλλιτέχνης μετέφερε ένα λιτό, αλλά καθαρά πολιτικό μήνυμα: «Δεν είμαι εδώ για καμία κυβέρνηση. Εχω έρθει να παίξει ροκ εν ρολ για σας, με την ελπίδα ότι μια μέρα θα πέσουν όλα τα φράγματα».

Αρκετά χρόνια μετά την πτώση του Τείχους, ο Σπρίνγκστιν κλήθηκε να σχολιάσει εκείνο το καλλιτεχνικοπολιτικό γεγονός: «Από τη στιγμή που θα παίξεις σε ένα μέρος, κάνεις ένα σόου που θα καταλήξει μέσα σου, θα ζει μαζί σου για το υπόλοιπο της ζωής σου. Το Ανατολικό Βερολίνο του 1988 ήταν σίγουρα μία από αυτές τις περιπτώσεις».