Ηταν 26 Φεβρουαρίου 2001, όταν ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κώστας Λαλιώτης ανακοίνωνε το κλείσιμο της παράνομης χωματερής στον Κουρουπητό Χανίων, για την οποία η Ελλάδα είχε ήδη καταβάλει το αστρονομικό ποσό του 1,2 δισ. δραχμών, που αντιστοιχούσε στις τρεις πρώτες δόσεις του προστίμου από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Λίγες ώρες αργότερα έπαιρνε το αεροπλάνο για να τελέσει τα εγκαίνια του πιο σύγχρονου χώρου υγειονομικής ταφής απορριμμάτων της χώρας, στην Κατερίνη Πιερίας. Ο ΧΥΤΑ στη θέση Μπουφόλακκας λειτούργησε λίγες μέρες αργότερα ως πρότυπο ασφαλούς διαχείρισης απορριμμάτων για τα ελληνικά δεδομένα.

Η λειτουργία του, βέβαια, δεν έγινε αμέσως αποδεκτή από την τοπική κοινωνία. «Για τη χωροθέτηση υπήρξαν διαμαρτυρίες, κυρίως από τους κατοίκους του Κάτω Αϊ-Γιάννη, οι οποίοι επικαλούνταν γνωμοδότηση του ΙΓΜΕ, σύμφωνα με την οποία η περιοχή κινδύνευε με καθιζήσεις. Ωστόσο, οι αντιδράσεις δεν πήραν ακραία μορφή και τελικά, μετά και την αμετακίνητη στάση του δήμου και της νομαρχίας, κάμφθηκαν με τα έργα υποδομής που έγιναν στην περιοχή και τα ανταποδοτικά οφέλη, που ήταν προτεραιότητα στις προσλήψεις», περιγράφει στα «ΝΕΑ» ο τότε δήμαρχος Κατερίνης Γιάννης Αμοιρίδης.

Σήμερα ο ΧΥΤΑ, τον οποίο διαχειρίζεται η Δημοτική Επιχείρηση Υδρευσης Αποχέτευσης Κατερίνης (ΔΕΥΑΚ), δέχεται ημερησίως 120 τόνους απορριμμάτων από τους οικισμούς της Βόρειας και Κεντρικής Πιερίας (η Νότια εξυπηρετείται από τον ΧΥΤΑ Λιτοχώρου).

Η διαδικασία. Τα αστικά απορρίμματα μεταφέρονται στον ΧΥΤΑ με τα απορριμματοφόρα και αφού ζυγιστούν οδηγούνται στο φάτνωμα (χώρος απόθεσης). Στη συνέχεια με ειδικό μηχάνημα θρυμματίζονται, διαστρώνονται, συμπιέζονται και συμπυκνώνονται σχεδόν στο μισόν όγκο. Τα παραγόμενα στραγγίσματα καταλήγουν σε δύο στεγανοποιημένες δεξαμενές συλλογής και, αφού φτάσουν σε μια ορισμένη στάθμη, αυτόματα με ειδικές αντλίες οδηγούνται στην αυτόματη μονάδα αντίστροφης ώσμωσης, όπου γίνεται η επεξεργασία και ο καθαρισμός τους. «Το συγκεκριμένο τμήμα είναι η καρδιά της μονάδας, όπου καταγράφονται αναλυτικά σε κεντρικό υπολογιστή όλα τα στοιχεία. Και στην περίπτωση που διαπιστωθούν υπερβάσεις ή παρουσιαστεί κάποια δυσλειτουργία, το σύστημα πέφτει αυτόματα», εξήγησε ο προϊστάμενος του ΧΥΤΑ, τεχνικός ασφαλείας της ΔΕΥΑΚ, Γιάννης Παρτσαλίδης. Τα επεξεργασμένα πλέον στραγγίσματα, που έχουν βαθμό καθαρότητας 97%, όπως προβλέπεται από τις κοινοτικές οδηγίες, ελέγχονται σε ειδική δεξαμενή, για να καταλήξουν στον τελικό αποδέκτη.

Τα συμπιεσμένα απορρίμματα καλύπτονται τακτικά ανά στρώσεις με αδρανή υλικά, μέχρι να φτάσουν στη στάθμη της τελικής επικάλυψης και της περιβαλλοντικής αποκατάστασης.

Η εγκατάσταση διαθέτει και μονάδα βιοαερίου, το οποίο συλλέγεται με ειδικούς αγωγούς, οδηγείται σε ειδικά φρεάτια ελέγχου και από εκεί στο αντλιοστάσιο και τον πυρσό καύσης, όπου καίγεται σε θερμοκρασία 1.200 βαθμών Κελσίου, που δεν επιβαρύνει την ατμόσφαιρα.

Εκτός από τα προφανή πλεονεκτήματα για το περιβάλλον, ο ΧΥΤΑ είναι και μία επικερδής εγκατάσταση που αποφέρει έσοδα ύψους 120.000 ευρώ ετησίως. Τα κέρδη προκύπτουν από τη χρέωση απόθεσης απορριμμάτων που κοστολογείται 30 ευρώ ανά τόνο για τους δήμους και 50 για ιδιώτες.

Από τους πλέον σύγχρονους είναι και ο σταθμός βιολογικού καθαρισμού της Κατερίνης, ο οποίος λειτουργεί από το 1989, αλλά επεκτάθηκε πριν από δύο χρόνια. Καλύπτει με αγωγούς και βυτία έκταση με 80.000 πληθυσμό, ενώ με τις συνδέσεις που έχουν προγραμματιστεί θα εξυπηρετεί επιπλέον 40.000 πολίτες.

Πρόστιμο λόγω Θεσσαλονίκης

Η Δημοτική Επιχείριση της Κατερίνης κλήθηκε το 2011 να πληρώσει πρόστιμο 91.000 ευρώ που της επέβαλε η Επιθεώρηση Περιβάλλοντος για μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων του ΧΥΤΑ το 2008. «Υπήρξε υπερπλήρωση, καθώς, εξαιτίας των ενστάσεων, το δεύτερο φάτνωμα καθυστέρησε ενάμιση χρόνο. Εκείνο το διάστημα δεχτήκαμε επιπλέον 2.500 τόνους απορριμμάτων από δήμους της Θεσσαλονίκης, λόγω του αποκλεισμού της χωματερής των Ταγαράδων και έπειτα από καταρρακτώδη βροχή σημειώθηκε υπερχείλιση», αναφέρει ο κ. Παρτσαλίδης. Σύμφωνα, πάντως, με τους τεχνικούς της ΔΕΥΑΚ, το πρόστιμο βασίστηκε σε οδηγία όχι κοινοτική, αλλά της πρώην νομαρχίας, γι’ αυτό η επιχείρηση αθωώθηκε στα ποινικά δικαστήρια, ενώ εκκρεμεί η ένσταση επί του προστίμου.

Αυτό όμως που προβληματίζει τους υπευθύνους της ΔΕΥΑΚ είναι τι θα γίνει μετά το 2014, οπότε λήγει η διάρκεια λειτουργίας του ΧΥΤΑ.

Η ταυτότητα του έργου

Εκταση 61 στρεμμάτων καταλαμβάνει ο ΧΥΤΑ Κατερίνης.

Περιλαμβάνει δύο χώρους απόθεσης (φατνώματα) συνολικού όγκου 375.000 κυβικών μέτρων απορριμμάτων:

– Το πρώτο, εμβαδού 25 στρεμμάτων, με προγραμματισμένη χωρητικότητα 187.500 κυβικά μέτρα ήδη υπερπληρώθηκε και αναπλάστηκε. Μέχρι τις αρχές του 2010 δέχθηκε περί τα 260.000 κυβικά μέτρα σκουπιδιών, δεδομένου ότι λειτούργησε επί 9 αντί για τα προβλεπόμενα 7 1/2 χρόνια.

– Το δεύτερο, που είναι ανάλογης έκτασης και χωρίστηκε για πρακτικούς λόγους στα δύο, έχει συνολική χωρητικότητα 160.000 κυβικά μέτρα. Ηδη, έχει δεχτεί 124.000 κυβικά μέτρα απορριμμάτων.