Στο κεφαλοχώρι της ορεινής Χαλκιδικής οι κάτοικοι γιορτάζουν το Πάσχα ακολουθώντας πιστά την παράδοση. Ανήμερα το Πάσχα στην Αρναία, στην κεντρική πλατεία του πετρόκτιστου οικισμού, στήνεται το πασχαλινό κιόσκι. Κάτοικοι προσφέρουν στους επισκέπτες και τους διερχομένους κόκκινα αυγά, τσουρέκια και σπιτικές πίτες ενώ τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι παρουσιάζουν παραδοσιακούς χορούς.

Το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα, αναβιώνουν στο ορεινό χωριό της Χαλκιδικής τα έθιμα Κούτσμανους και Σουσαρίτσα, προσελκύοντας πολλούς επισκέπτες από τη Θεσσαλονίκη και άλλες γειτονικές πόλεις. Η ονομασία του εθίμου Κούτσμανους προέρχεται από την περίοδο της Τουρκοκρατίας και σύμφωνα με την επικρατούσα εκδοχή πρόκειται για παραφθορά του ονόματος κάποιου αγά της περιοχής, του Κοτσμανλή αγά.

Σύμφωνα λοιπόν με το έθιμο, στις 9 το πρωί συγκεντρώνονται στην πλατεία της Αρναίας καβαλάρηδες οι οποίοι είναι ντυμένοι με παραδοσιακές στολές. Χαιρετούν τον κόσμο και στη συνέχεια κατευθύνονται προς το ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία. Εκεί γίνεται από τους πιστούς περιφορά των εικόνων και στη συνέχεια στήνεται χορός με την ονομασία Κούτσμανους και πρώτους στη σειρά τούς καβαλάρηδες.

Αμέσως μετά, αρχίζουν οι αγώνες σκοποβολής στο ίδιο σημείο, κάτω από την παχιά σκιά των δέντρων. Μόνο που οι στόχοι είναι κόκκινα αυγά, δεμένα με κλωστή στα κλαδιά. Υστερα και από αυτό, τόσο οι σκοπευτές όσο και οι θεατές κατηφορίζουν με πομπή προς το ξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής για την αναβίωση του δεύτερου κατά σειρά εθίμου, της Σουσαρίτσας. Παιδιά και μεγάλοι παίρνουν στο χέρι ένα κόκκινο αυγό και το κυλούν στο γρασίδι. Νικητής σε αυτόν τον ιδιότυπο διαγωνισμό θεωρείται όποιος καταφέρει να κυλήσει σε μεγαλύτερη απόσταση το πασχαλινό του αυγό χωρίς να το σπάσει.

Ο οικισμός της Αρναίας είναι αμφιθεατρικά χτισμένος μέσα σε κατάφυτο δάσος, χωρίς πολεοδομικό σχέδιο και πυκνοδομημένος. Τα σπίτια είναι κατασκευασμένα από πέτρα και ξύλο. Τα περισσότερα χτίστηκαν από αρβανίτες και ηπειρώτες τεχνίτες που έμεναν στην Αρναία όταν πήγαιναν να εργαστούν στα μοναστήρια του Αγίου Ορους.