«Ο κάθε πολίτης πρέπει να έχει κάποιες βασικές γνώσεις πάνω στα χρηματοοικονομικά». Η δήλωση αυτή ανήκει στον πρόεδρο της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ Μπεν Μπερνάνκι. Κατά τη διάρκεια πρόσφατης διάλεξής του στο Πανεπιστήμιο του Ντέιτον ο πανίσχυρος αμερικανός τραπεζίτης υπογράμμισε ότι αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό μάθημα που μπορούμε ή, καλύτερα, οφείλουμε να διδαχθούμε από την κρίση που ξέσπασε το 2008.

Η διδασκαλία των βασικών αρχών της οικονομίας από τα πρώτα χρόνια της σχολικής εκπαίδευσης, όπως υποστήριξε ο επικεφαλής της Federal Reserve, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εξαιρετικό αντίδοτο στην απερισκεψία (εξαιτίας της άγνοιας) των πολιτών και στην απληστία των όποιων κακόβουλων οικονομολόγων, τραπεζιτών ή και πολιτικών. «Αυτές οι γνώσεις», υπογράμμισε ο Μπερνάνκι, «όχι μόνο βοηθούν τον κόσμο να οικοδομήσει καλύτερα τη ζωή του, αλλά και θωρακίζουν τους πολίτες απέναντι στην παγκόσμια οικονομία και σε ένα εξαιρετικά πολύπλοκο χρηματοοικονομικό σύστημα». Ο Μπερνάνκι συμπύκνωσε τα λεγόμενά του χρησιμοποιώντας ένα σλόγκαν: «οικονομικός αλφαβητισμός για τις μάζες». Πρόκειται για μια ιδέα απλή, επαναστατική, η οποία εφαρμόζεται ήδη σε πολλές χώρες του κόσμου: η διδασκαλία των βασικών αρχών της οικονομίας στα μικρά παιδιά.

Εδώ και μία 15ετία στις ΗΠΑ λειτουργεί το Ιδρυμα BizWorld, το οποίο προωθεί τη διδασκαλία της οικονομίας από την πρώιμη παιδική ηλικία –από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Το BizWorld είναι δημιούργημα ενός διάσημου ανθρώπου στον τομέα των επενδυτικών κεφαλαίων της Σίλικον Βάλεϊ, του Τιμ Ντράπερ, ο οποίος συνέβαλε επίσης στη δημιουργία του Skype και του αποκαλούμενου «μεταδοτικό μάρκετινγκ» (viral marketing). Μέσω της ίδρυσης αυτού του πρωτοποριακού ιδρύματος ο αμερικανός επιχειρηματίας επιδιώκει να αναπτύξει την κριτική σκέψη και το ομαδικό πνεύμα των παιδιών, ώστε να τα βοηθήσει να γίνουν «παραγωγικά μέλη της κοινωνίας μας». Στην πράξη, το ίδρυμα BizWorld χρηματοδοτεί την οργάνωση σεμιναρίων για δασκάλους και καθηγητές ώστε να μάθουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να μετατρέψουν την οικονομία σε μια επιστήμη ευχάριστη και, κυρίως, χρήσιμη για τα παιδιά. Απώτερος σκοπός των συγκεκριμένων προγραμμάτων είναι η δημιουργία μιας «γενιάς καινοτόμων ανανεωτών» –σκοπός σε απόλυτη συνάφεια με το κλίμα που επικρατεί στη Σίλικον Βάλεϊ -, ενώ η ιδέα πάνω στην οποία βασίζεται είναι ιδιαίτερα απλή και αμιγώς αμερικανική: η οικονομία δεν είναι οι λίγοι άλλοι που αποφασίζουν για εμάς τους πολλούς· η οικονομία «είμαστε εμείς» και μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία της κάνοντας τις σωστές επιλογές.

Ο ΟΟΣΑ. Σε αυτό το άτυπο κίνημα που έχει δημιουργηθεί για την προώθηση της διδασκαλίας της οικονομίας στα παιδιά, εκτός από τις διάφορες ανά τον κόσμο μη κυβερνητικές οργανώσεις, συμμετέχουν επίσης κυβερνήσεις καθώς και παγκόσμιοι οργανισμοί. Ο ΟΟΣΑ, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης των ανεπτυγμένων χωρών που εδρεύει στο Παρίσι, έχει θεσπίσει ένα πρόγραμμα «χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού» και η επικεφαλής του προγράμματος Φλοράν Μέσι μιλάει για μια «παγκόσμια τάση» καθώς οι χώρες οι οποίες ασπάζονται τη συγκεκριμένη ιδέα είναι πολλές –ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Ολλανδία, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Βραζιλία και Ισπανία είναι μερικές από αυτές.

Στο Διαδίκτυο λειτουργεί υπό την αιγίδα του Μπαράκ Ομπάμα ο «Money as you grow», ένας ιστότοπος που παρουσιάζει με τρόπο ευχάριστο και κατανοητό τα «είκοσι πράγματα που πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά για να ζουν οικονομικά έξυπνες ζωές». Στη Βρετανία περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι υπέγραψαν μια αναφορά υπέρ της διδασκαλίας της οικονομίας στα βρετανικά σχολεία: «Οι επιχειρήσεις επενδύουν δισεκατομμύρια για το μάρκετινγκ, με στόχο να μάθουν στα στελέχη τους πώς να πουλάνε. Τώρα ήρθε η ώρα να εκπαιδευτούν και οι καταναλωτές ώστε να χειραγωγούνται δυσκολότερα», αναφέρεται στο κείμενο. Την ίδια στιγμή το πιο διάσημο οικονομικό περιοδικό του κόσμου, ο βρετανικός «Economist», ίδρυσε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα το οποίο αποσκοπεί στο να «εξηγήσει την παγκοσμιοποίηση στα παιδιά». Στη χειμαζόμενη από την κρίση Ισπανία η κεντρική τράπεζα της χώρας προωθεί ένα πιλοτικό πρόγραμμα το οποίο προβλέπει την εισαγωγή τους μαθήματος της οικονομίας σε 411 σχολεία, ενώ στην Ιταλία πανεπιστημιακοί επισκέπτονται γυμνάσια και παραδίδουν «μαθήματα πάνω στην κρίση».

Τα βασικά κίνητρα για την εφαρμογή ανάλογων προγραμμάτων είναι δύο: η προστασία των καταναλωτών και η δημιουργία (από πολύ μικρή ηλικία) πολιτών ικανών να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες του μέλλοντος.

ΗΘΙΚΗ. Εκτός από την οικονομία, όμως, εξίσου απαραίτητη είναι και η ηθική. Σε συνέντευξή του στη «Ρεπούμπλικα» o γενικός διευθυντής του Διεθνούς Ελεύθερου Πανεπιστημίου Κοινωνικών Σπουδών της Ρώμης Πιερ Λουίτζι Τσέλι υπογράμμισε: «Εκτός από τις αρχές της οικονομίας και του θεμιτού ανταγωνισμού, είναι απαραίτητο να διδάξουμε στα παιδιά και τις αρχές συνεργασίας και αλληλεγγύης. Οφείλουμε να διαμορφώσουμε σωστούς πολίτες που θα ενδιαφέρονται για το κοινό καλό και όχι να μετατρέψουμε τα παιδιά μας σε μικρούς τραπεζίτες».

Τελευταία Νέα