Είναι μόλις 140 ετών. Φοράει στο κεφάλι της έναν… Πύργο και έχει για πόδια τούς γκρίζους γερανούς του λιμανιού. Το σώμα της ύμνησαν και λοιδόρησαν οθωμανοί και χριστιανοί στρατιώτες, σουλτάνοι και βασιλείς, τανκς, τραμ, διαδηλωτές, μικροπωλητές, «τραπεζάκια έξω», περιπατητές, ερωτευμένοι… Αλλαξε με τα χρόνια ονόματα, όλα στη γενική της ιδιοκτησίας (Μπεγιάζ Κουλέ – του Λευκού Πύργου, της Νίκης), όμως στην ψυχή όσων σκηνογράφησε τις ζωές τους παραμένει στην ονομαστική. Η Παραλία!

«Η Λεωφόρος της Νίκης» (Nikis Avenue) είναι ο τίτλος του δίγλωσσου – ελληνικά και αγγλικά – λευκώματος ημερολογίου του 2013 που εξέδωσε, με πλήθος φωτογραφιών – ντοκουμέντων, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα επιλέγοντας το θέμα με αφορμή τα εκατοντάχρονα που συμπληρώθηκαν φέτος από την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Γεννήθηκε («χαράχθηκε») το 1873 μετά την κατεδάφιση του νοτίου τείχους της πόλης. Τη λέγαν τότε Λεωφόρο Μπεγιάζ Κουλέ (του Λευκού Πύργου). Μετά την απελευθέρωση το όνομα ελληνοποιήθηκε – Λευκού Πύργου. Υστερα την είπαν Λεωφόρο Νίκης. Την περπάτησαν και παρήλασαν σε αυτή σουλτάνοι, νεότουρκοι στρατιώτες, έφιπποι έλληνες βασιλείς και πρωθυπουργοί, γερμανοί κατακτητές, τανκς και στρατιωτικά οχήματα, ιππήλατα και μηχανοκίνητα τραμ, έλληνες διαδηλωτές, μικροπωλητές, πλανόδιοι φωτογράφοι.

Στο λεύκωμα του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα καταγράφεται αναλυτικά υπό τον τίτλο «Ο δρόμος είχε τις δικές του ιστορίες» σειρά ανάλογων γεγονότων από τα 1876 (τρία χρόνια μετά τη χάραξη της λεωφόρου) και τη «σφαγή των προξένων», την επίσκεψη του σουλτάνου Μεχμέτ Ρεσάτ Ε’ τον Ιούνιο του 1911 – όταν στην παραλιακή λεωφόρο στήθηκαν εντυπωσιακές αψίδες, προσφορά των διαφόρων κοινοτήτων, λεσχών και εταιρειών της πόλης – ώς την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στα 1912, την είσοδο του θριαμβευτή ελληνικού Στρατού και την πομπή του βασιλιά Γεωργίου Α’.

Την ίδια λεωφόρο διέσχισαν λίγους μήνες αργότερα (5 Μαρτίου 1913) η σορός του δολοφονηθέντος στη Θεσσαλονίκη βασιλιά Γεωργίου Α’ και η νεκρική πομπή που κατέληξε στο λιμάνι απ’ όπου μεταφέρθηκε με καράβι στην Αθήνα· στις 9 Απριλίου 1941 γερμανικά τεθωρακισμένα οχήματα· στις 30 Οκτωβρίου 1944 τα τμήματα του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Μάρκο Βαφειάδη και τον Ευριπίδη Μπακιρτζή. Σήμερα, η Λεωφόρος Νίκης – η παλιά παραλία – έχει για τείχη τα ακριβότερα πολυώροφα ακίνητα της Θεσσαλονίκης. Στα ισόγεια, παρά θιν’ αλός, συνεχίζουν να στεγάζονται λιγοστά γραφεία ταξιδιών, σύγχρονα καφενεία και λιγότερα ταχυφαγεία. Στο κεφάλι της, εξακολουθεί να εχει τον Μπεγιάζ Κουλέ – τον Λευκό Πύργο, σύμβολο της πόλης, και στα πόδια της το λιμάνι…

Τελευταία Νέα