Το 1994, έναν χρόνο αφότου ξεκίνησε να ασκεί το επάγγελμά της στη Νέα Υόρκη, έλαβε τη 10η θέση ανάμεσα στους καρδιοχειρουργούς που δραστηριοποιούνταν στην αμερικανική μεγαλούπολη. Σημείο ανταγωνισμού η χαμηλότερη θνησιμότητα. Για τη διάκρισή της αυτή και τις όμοιες που ακολούθησαν, η απάντηση που εκείνη δίνει είναι «μεράκι». Πρέπει όμως να ονομάζεται και πείσμα, μια και ο χειρουργικός τομέας – πόσω μάλλον ο καρδιοχειρουργικός – ήταν και παραμένει απαιτητικός κλάδος και ανδροκρατούμενος. Το 1993 οι ΗΠΑ μετρούσαν 1.500 καρδιοχειρουργούς. Πόσες από αυτούς ήταν γυναίκες; Μόλις οι 30. Δεν αντιστοιχούσε ούτε μία ανά πολιτεία!
Στη χώρα μας το 2012 η Μαρία Αρώνη είναι, παρότι δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή, η μοναδική γυναίκα επικεφαλής και διευθύντρια Καρδιολογικής Κλινικής. Παρά την αρχική έκπληξη των άλλων, γίνεται αποδέκτης αναγνώρισης και εμπιστοσύνης. Η δεκαετής καριέρα της στη Νέα Υόρκη, αλλά και η πορεία της στην Αθήνα δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας. «Κανένας ασθενής δεν έχει φύγει από το ιατρείο μου αρνούμενος να τον χειρουργήσω επειδή είμαι γυναίκα. Σπάνια δεν θα μπορέσω να δημιουργήσω τη γέφυρα εμπιστοσύνης που αναγκαία πρέπει να συνδέει γιατρό και ασθενή», λέει η κ. Αρώνη. Ισως τελικά το φύλο της να αποτελεί και τον κρυμμένο άσο στο μανίκι της. «Δεν επισκευάζουμε αυτοκίνητα. Ενα σφίξιμο στο χέρι, ένα άγγιγμα στον ώμο, ένα χαμόγελο, αυτό χρειάζεται ένας άνθρωπος που νιώθει ευάλωτος. Η ανθρώπινη προσέγγιση είναι κάτι σπουδαίο».
«ΜΑΡΑΚΙ». Για τους ασθενείς της η κ. Αρώνη μετατρέπεται, αμέσως μετά το χειρουργείο, στο «Μαράκι» τους. Για εκείνη ο ενικός δεν δηλώνει έλλειψη σεβασμού. «Μου δείχνουν ότι είμαι ο δικός τους άνθρωπος». Και αν εκείνη δεν είχε κανένα πρότυπο, αντλεί ικανοποίηση που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για νέες γυναίκες με παρόμοιες φιλοδοξίες. Στιγμή αναγνώρισης για τη Μαρία Αρώνη ήταν όταν τη σταμάτησε ένας πατέρας στον διάδρομο της Ευρωκλινικής για να της σφίξει το χέρι. Οι κόρες του ακολούθησαν τα βήματά της εμπνευσμένες από την πορεία της.
Η Μαρία Αρώνη γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη. Ο πατέρας της μετανάστευσε εκεί το 1937. Δούλεψε σκληρά και δημιούργησε τα δικά του εστιατόρια. Ηθελε όμως η κόρη του να μεγαλώσει στην Κέρκυρα. Επέστρεψαν όταν εκείνη έκλεισε τα δύο της χρόνια, με τον πατέρα της να ταξιδεύει συνεχώς. «Ο άνθρωπος, αυτό το θαύμα», το βιβλίο που της δώρισε η μητέρα της όταν ήταν 15 ετών, τη μύησε στον ανθρώπινο οργανισμό. Τη μάγεψε η αρμονία που χαρακτηρίζει ένα τόσο περίπλοκο σύστημα. «Να φανταστείτε ότι για να αντικαταστήσεις τη λειτουργία ενός νεφρού, μόλις 300-350 γραμμαρίων, χρειάζεσαι μια τεράστια κονσόλα αιμοκάθαρσης», υπερθεματίζει με ενθουσιασμό. Στα 16 της ανακοίνωσε στον πατέρα της ότι θα σπούδαζε στην Αμερική. Παρά τις σθεναρές αντιρρήσεις του, ξεκίνησε εντατικά μαθήματα αγγλικών. Στην ηλικία των 18 έβγαλε εισιτήριο για Αμερική. Η μητέρα της την ακολούθησε και ο πατέρας της ανέβαλε για ακόμη λίγα χρόνια το όνειρο της σύνταξης. Μεσολαβούν τέσσερα χρόνια πανεπιστημίου και σκληρού διαβάσματος. Στα 23 και ενώ οι γονείς της έχουν επιστρέψει οριστικά στην Κέρκυρα, μπαίνει στην Ιατρική Σχολή του Stony Brook. Αποφοιτεί όμως από το παγκοσμίου φήμης Cornell – ένα ακόμη «αστέρι» στο βιογραφικό της.
Στο πλευρό της έχει τον σύζυγό της, τον οποίο γνώρισε στην Αμερική. Ο Ηλίας Θεοδωρόπουλος, απόφοιτος τότε Αρχιτεκτονικής, ξεκίνησε μεταπτυχιακό στις ΗΠΑ το 1981. Γνώρισε τη Μαρία όταν εκείνη ήταν φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο. Τον δεύτερο χρόνο Ιατρικής παντρεύτηκαν. Η κόρη τους, Δήμητρα, γεννήθηκε έναν χρόνο αργότερα. Στο νοσοκομείο αφιέρωνε 110-120 ώρες την εβδομάδα. Ο ύπνος ελάχιστος, αφού της απέμεναν μόλις 48 ελεύθερες ώρες για την κορούλα της και τον άντρα της. Ο πέμπτος χρόνος Γενικής Χειρουργικής ήταν πολύ απαιτητικός. Θυμάται ότι την 1η Ιουλίου πέρασε την πόρτα του νοσοκομείου με μία βαλίτσα στο χέρι. Μετακόμισε στο δωμάτιο εφημερίας και πήρε «εξιτήριο» έπειτα από δύο μήνες.
Στο εστιατοράκι – όπως το αποκαλεί – απέναντι από το νοσοκομείο συναντούσε τη Δήμητρα και τον άντρα της δύο-τρεις φορές την εβδομάδα.
Οταν η κούραση και η έλλειψη της οικογένειάς της την αποπροσανατόλισε, ο σύζυγός της δεν της επέτρεψε να εγκαταλείψει το όνειρό της, την καρδιοχειρουργική. Το 1990 αφιερώνεται στο μεγάλο της πάθος: στα ανευρύσματα, τις καρδιακές βαλβίδες και την επιδιόρθωσή τους. Πάντα τη γοήτευε η ανθεκτικότητα της καρδιάς. Μόνον στα χρόνια της ειδικότητας συμμετέχει ενεργά σε 650 χειρουργεία. «Εχω δει βιογραφικά όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από την Αγγλία που μετράνε το πολύ 60 επεμβάσεις. Η χειρουργική είναι ένα τεχνικό επάγγελμα. Οσο περισσότερα χειρουργεία κάνεις τόσο βελτιώνεσαι», υπογραμμίζει η κ. Αρώνη.
Επιμένει όμως ότι η αφοσίωση στην επιστήμη είναι η μισή της ζωή. Η άλλη μισή είναι η οικογένειά της. «Η ολοκλήρωση κάθε ανθρώπου είναι να βρει έναν σύντροφο και να δει απογόνους». Εκτός από τη Δήμητρα, αντλεί χαρά και από το χαμογελαστό πρόσωπο του μικρού Βασίλη, του τέταρτου μέλους της οικογενείας. «Διασκεδάζω απερίγραπτα μαζί του, αλλά δοκιμάζει και τα νεύρα μου», λέει γελώντας.
Το 2005, έπειτα από 30 χρόνια στο εξωτερικό, η κ. Αρώνη ακολουθεί τον σύζυγό της στην Ελλάδα. Απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη το ΕΣΥ, όταν αντιλήφθηκε ότι δεν θα μπορούσε να επιλέξει τους συνεργάτες της.
ΟΜΑΔΙΚΗ ΔΟΥΛΕΙΑ. Εχει δίπλα της μια ομάδα επιστημόνων την οποία εμπιστεύεται. «Η έκβαση του χειρουργείου δεν εξαρτάται μόνον από τον χειρουργό, αλλά και από τον αναισθησιολόγο και από τον τεχνικό κυκλοφορίας, που έχουν στα χέρια τους τη ζωή του ασθενούς, ενόσω εγώ εργάζομαι για να επιδιορθώσω τη βαλβίδα σε ένα σώμα με σταματημένη καρδιά».
Από την πολυετή εμπειρία της διαπιστώνει ότι το Σύστημα Υγείας της Ελλάδας πάσχει για έναν επιπλέον λόγο. «Τα χρόνια αναμονής για την ειδικότητα, αλλά και η παρουσία πολλών ειδικευομένων ανά κλινική ειδικότητας στερούν από τους νέους γιατρούς εμπειρία και γνώση. Εξίσου σημαντικό πρόβλημα είναι η απουσία συνεχούς αξιολόγησης», λέει η κ. Αρώνη. Εξηγεί ότι εκείνη έλαβε την ειδικότητα το 1994, έχει όμως ισχύ στην Αμερική για δέκα χρόνια. Ετσι, το 2004 πέρασε εκ νέου εξετάσεις και το ίδιο θα πράξει το 2014. Αλλωστε, πιστεύει ότι η ιατρική είναι συνυφασμένη με τη δίψα για μάθηση και απαιτεί συνεχή εκπαίδευση.
