Η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) ήταν η μεγάλη έκπληξη στις εκλογές της 11ης Μαΐου 1958. Με 24,42% των ψήφων κατέλαβε 79 έδρες και αναδείχτηκε αξιωματική αντιπολίτευση, πίσω από την ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που ευνοημένη και από το εκλογικό σύστημα με 41,16% διασφάλισε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία 171 εδρών.

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων με συναρχηγούς τον Σοφοκλή Βενιζέλο και τον Γεώργιο Παπανδρέου κατέρρευσε στο 20,67% και 36 έδρες. Τα άλλα κόμματα του κεντρώου και αριστερού χώρου (δηλαδή το κόμμα του Αλέξανδρου Μπαλτατζή, τα υπολείμματα της ΕΠΕΚ του Νικόλαου Πλαστήρα που είχε πεθάνει πέντε χρόνια νωρίτερα και το ΔΚΕΛ των Σάββα Παπαπολίτη και Στυλιανού Αλλαμανή) που είχαν συγκροτήσει την Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ενωση (ΠΑΔΕ), με συμμετοχή και του Κόμματος των Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη, με 10,62% κατέλαβαν 10 έδρες.

Στις εκλογές εκείνες μετείχε και ένας άλλος συνασπισμός κομμάτων υπό τον τίτλο Ενωσις Λαϊκών Κομμάτων (ΕΛΚ). Με «κορμό» το Λαϊκό Κόμμα με συναρχηγούς τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη και τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο μετείχαν τέσσερα άλλα μικρά αντιβενιζελικά κόμματα. Παρά το γεγονός ότι στον συνασπισμό μετείχαν δύο πρώην πρωθυπουργοί (Τσαλδάρης -Κανελλόπουλος) και σημαντικά στελέχη της Δεξιάς (Στέφανος Στεφανόπουλος και Παναγής Παπαληγούρας), το ποσοστό των ψήφων περιορίστηκε σε 2,94% με το οποίο κέρδισε 4 έδρες.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ. Και κάπου εδώ, κάνοντας ένα άλμα πολιτικό και ιστορικό εντοπίζουμε τις ομοιότητες του σήμερα. Βασικός παράγοντας της επιτυχίας της Αριστεράς ήταν ο εμπλουτισμός των συνδυασμών της ΕΔΑ από πλήθος συνεργαζομένων που προέρχονταν από τους Φιλελευθέρους, τα σοσιαλιστικά κόμματα, ακόμη και από τον Συναγερμό (Σταμάτης Μερκούρης). Κάτι ανάλογο δηλαδή που συνέβη και με τον ΣΥΡΙΖΑ, μετά την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ.

Αναλογίες θα βρούμε και στο προεκλογικό πρόγραμμα της ΕΔΑ και του ΣΥΡΙΖΑ: κατάργηση κάθε φορολογικής ατέλειας και φοροαπαλλαγές, αλλαγές στη φορολογία υπέρ των λαϊκών στρωμάτων, περιορισμός της ανεργίας, κατάπαυση της εκχώρησης του εθνικού πλούτου, αυξήσεις μισθών δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων και αυξήσεις συντάξεων κατά 50%, αναστολή των αγροτικών χρεών, δάνεια στους αγρότες με χαμηλό επιτόκιο και στις επιχειρήσεις για εκσυγχρονισμό του τεχνολογικού εξοπλισμού.

«ΜΝΗΜΟΝΙΟ». Υπήρχε και τότε ένα «Μνημόνιο», το οποίο είχε αποδοθεί στους Καραμανλή και Πιπινέλη και αφορούσε το κλείσιμο του Κυπριακού. Η ΕΔΑ θα ανεβάσει ψηλά το εθνικό θέμα της Κύπρου, το οποίο συγκινούσε το πανελλήνιο μετά και την εξορία του Μακάριου και τις παρεμβάσεις των ΗΠΑ για το κλείσιμο του Κυπριακού και τις ίσες «αποστάσεις» των Αμερικανών μετά τους τουρκικούς βανδαλισμούς κατά των Ελλήνων στην Πόλη και στη Σμύρνη το 1955. Το θέμα υπηρετούσε την εκλογική στρατηγική της ΕΔΑ, διότι αφενός υπήρχε έντονο αντιαμερικανικό κλίμα (αντιευρωπαϊκό σήμερα) και αφετέρου μόνο η Σοβιετική Ενωση υποστήριζε την Ανεξαρτησία και τον Μακάριο. Την ίδια στρατηγική υπηρετούσε και η έντονη πολεμική κατά της εγκατάστασης πυρηνικών βάσεων στην Ελλάδα και η υποστήριξη της σοβιετικής πρότασης για απύραυλη Βαλκανική.

Ο ΧΡΟΥΣΤΣΟΦ. Δεν ήταν τυχαία η συνέντευξη του ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσις Νικίτα Χρουστσόφ στο «Βήμα» στις 4 Μαΐου 1958, μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές: «Είναι φυσικό», τόνιζε, «η ειρηνική συνεργασία μεταξύ των βαλκανικών λαών να μη συμβιβάζεται με οιαδήποτε σχέδια μετατροπής του εδάφους των Βαλκανίων σε ενδεχόμενην ζώνη ατομικού και πυρηνικού πολέμου». Στη συνέχεια κατηγορούσε τους ηγέτες «επιθετικού συνασπισμού» του ΝΑΤΟ ότι εμποδίζουν τη λύση του Κυπριακού και ότι «κατέστρωσαν σχέδια δημιουργίας ατομικών και πυρηνικών βάσεων επί του εδάφους της Ελλάδος», για τα οποία «ευρύτατα στρώματα του πληθυσμού της Ελλάδος εκφράζουν φόβον και ανησυχίαν και τάσσονται ενεργώς εναντίον των».

Τότε αντέδρασαν έντονα η ΕΡΕ και οι Φιλελεύθεροι, μιλώντας για επέμβαση στα εσωτερικά πολιτικά δρώμενα. Στις πρόσφατες εκλογές είχαμε την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ και των αντιμνημονιακών σε παρεμβάσεις των Ευρωπαίων. Τότε όμως η ΕΔΑ, με σχόλιο των «κύκλων», ουσιαστικά δικαιολόγησε την παρέμβαση του σοβιετικού ηγέτη. Αστείο το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί επέμβαση στα εσωτερικά μια συνέντευξη «η πρωτοβουλία διά την λήψιν καθώς και η δημοσίευσις της οποίας προήλθεν από συντηρητικόν όργανον που αντιμάχεται με πείσμα την ΕΔΑ»!

ΑΝΑΚΑΜΨΗ. «Η μεγάλη όμως κίνηση προς τα αριστερά το 1958», υπογραμμίζει ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, «δεν σημαίνει ότι είχαν πραγματοποιηθεί ριζικές μεταβολές στη δομή της ελληνικής πολιτικής σκέψης. Αυτό αποδείχτηκε πολύ σύντομα, μόλις το Κέντρο απέκτησε κάποια συνοχή και ενότητα, κέρδισε περισσότερες ψήφους από όσες είχε χάσει (1963). Το αποτέλεσμα των εκλογών του 1958 προέκυψε από την έμπρακτη διαμαρτυρία ενός μεγάλου αριθμού Φιλελευθέρων, που στρέφονταν εναντίον της διάσπασης, της ανικανότητας των κομμάτων του Κέντρου και της έλλειψης μιας εναλλακτικής λύσης».

Ανάλογη είναι και η ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος των εκλογών της περασμένης Κυριακής. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέλαβε τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με «δάνειες» ψήφους, κυρίως του «μνημονιακού» ΠΑΣΟΚ• αλλά και τα υπόλοιπα κόμματα της σημερινής Βουλής «εισέπραξαν» από την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ και την «ημιμνημονιακή» ΝΔ. Διαμορφώθηκε πλέον ένα μοναδικό από το 1952 ρευστό κομματικό μωσαϊκό, με κύρια «ιδεολογική» διαφοροποίηση το Μνημόνιο! Και η ρευστότητα οδηγεί (πάλι) σε εξελίξεις και διαφοροποιήσεις…

Τελευταία Νέα