Αναζήτηση
Θα μπορούσαν οι φιλόσοφοι να αποφανθούν επί ζητημάτων… ποδοσφαιρικών; Θα μπορούσαν αυτοί οι κυνηγοί της αλήθειας να συμβάλουν στην επίλυση ενός θέματος που απασχολεί εδώ και δεκαετίες την ποδοσφαιρόφιλη Δύση και όχι μόνο; Το ερώτημα είναι το εξής: Ποιος υπήρξε ο καλύτερος; Ο Πελέ ή ο Μαραντόνα;
Αναγνωρίζοντας πως η αλήθεια καθ’ εαυτή δεν υπάρχει, πως η αλήθεια είναι ένα παιχνίδι και μόνο, οι συμμετέχοντες στην 5η Διεθνή Εβδομάδα Ερευνας που έλαβε χώρα στις αρχές του μήνα στη Ματέρα της Ιταλίας και ήταν αφιερωμένη στην «Εφεύρεση της Αλήθειας» πέρασαν ένα δίωρο προσπαθώντας να απαντήσουν στο παραπάνω ερώτημα.
Από σχετικό άρθρο της ιταλικής «Corriere della Sera», μαθαίνουμε πώς μεταξύ συμποσίων και διαφόρων στρογγυλών τραπεζών με γενικό θέμα την αλήθεια και τις εκφράσεις αυτής, στο επίσημο πρόγραμμα της διοργάνωσης ξεχώριζε μια ανοιχτή συζήτηση με τίτλο «La mano de Dios» (Το χέρι του Θεού – θρυλική φράση που αναφέρεται στο πρώτο γκολ που έβαλε με το χέρι ο Μαραντόνα, στα ημιτελικά του Μουντιάλ στο Μεξικό το 1986, κόντρα στην Αγγλία του Γκάρι Λίνεκερ).
Η αίθουσα που φιλοξενούσε τη συζήτηση ήταν κατάμεστη και οι ομάδες έτοιμες για τον αγώνα.
Από τη μία μεριά καθόταν ο κοινωνιολόγος και ερευνητής στο Ιταλικό Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών, Οσκαρ Νικολάους – γνωστός στην Ιταλία και για την ίδρυση του «Te Diegum», μιας επιτροπής επιφανών Ναπολιτάνων, φανατικών οπαδών του Μαραντόνα – και ο φιλόσοφος, επίσης Ναπολιτάνος, Ερνέστο Παολότσι.
Από την άλλη, και ταγμένοι στην υπηρεσία του Εντσον Αράντες ντο Νασιμέντο ή κοινώς Πελέ, ήταν ο σικελός φιλόσοφος Τζουζέπε Τζεμπίλο, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μεσσήνης, και ο Σαλβατόρε Αλέο, νομικός και καθηγητής Ποινικού Δικαίου στην Κατάνια.
Πρώτοι πήραν τον λόγο οι φανατικοί του βραζιλιάνου άσου και χρησιμοποιώντας επιχειρήματα βασισμένα πάνω στον καντιανό ιδεαλισμό, χτύπησαν τους αντιπάλους τους κατευθείαν στο αδύνατό τους σημείο: «Με τον Πελέ να βρίσκεται στην πρώτη θέση της λίστας με τους μεγαλύτερους “γκολεαδόρ” όλων των εποχών και τον Μαραντόνα να είναι μόλις 97ος, ποσοτικά δεν τίθεται θέμα.
Οσον αφορά “το χέρι του Θεού”… αυτό υπήρξε μόνο και μόνο επειδή ο Διάβολος είχε φροντίσει νωρίτερα να καλύψει με τα δικά του χέρια τα μάτια του διαιτητή. Σε αυτό που εσείς βλέπετε μονάχα μια αγωνιστική σκανδαλιά, εκδηλώνεται ήδη η ηθική διαφορά μεταξύ των δύο παικτών».
Αισθητά ταραγμένοι, οι υποστηρικτές του «Ντιεγκίτο» και θέλοντας να αποδομήσουν τις θέσεις των αντιπάλων τους σχετικά με το διάσημο και αντικανονικό γκολ του Μαραντόνα, αναφέρθηκαν σε δύο σύγχρονους φιλοσόφους.
Πρώτα επικαλέστηκαν τον Μάρτιν Χάιντεγκγερ, θεωρητικό της υπερβατικότητας του Είναι και μεγάλο φανατικό των σπορ, ο οποίος μια φορά είχε πει στον τότε αρχηγό της εθνική ομάδας της Γερμανίας πως το «ποδόσφαιρο αρέσει στον κόσμο επειδή η μπάλα είναι στρογγυλή».
Ο καθηγητής Νικολάους, υποστηρίζοντας πως η διαιτητική τετράδα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, ο οποίος από τη φύση του είναι ατελής, τα ‘βαλε με τους καντιανούς οπαδούς του «μαύρου μαργαριταριού», γιατί μονίμως «ονειρεύονται και επικαλούνται ένα ιδανικό αγνότητας». «Οσοι αντιπαραβάλλουν την κοινωνική αρτιότητα του Πελέ στις ατασθαλίες του Μαραντόνα, το μόνο που καταφέρνουν είναι να επιβεβαιώνουν τη δυτική παράδοση διαχωρισμού μεταξύ της λογικής και του συναισθήματος», υποστήριξε ο Νικολάους, ενώ ο καθηγητής Παολότσι, ο δεύτερος εκ των υποστηρικτών του «Πίμπε ντ’ Ορο», επικαλούμενος τον Μπλεζ Πασκάλ, ανέφερε πως «ο Μαραντόνα είναι η λογική της καρδιάς την οποία η καρδιά αδυνατεί να γνωρίσει» και έπλεξε το εγκώμιό του, ως παίκτη μιας εξαιρετικής «περιπλοκότητας». «Με τις ανθρώπινες αδυναμίες του», υπογράμμισε ο φιλόσοφος, «ο Μαραντόνα συνέβαλε στο να επικρατήσει η πραγματικότητα της ζωής έναντι της μαθηματικής και γεωμετρικής πραγματικότητας του ποδοσφαίρου».
Η απάντηση ήταν άμεση. Ο Σαλβατόρε Αλέο, πιστός σε μια ηθική οπτική του ποδοσφαίρου, σημείωσε πως «εκτός των γηπέδων ο Μαραντόνα υπήρξε καταστροφικός» και δεδομένου ότι το ποδόσφαιρο «στην εποχή μας έχει πάρει τη θέση των θεών του Ολύμπου, πλέον, είναι απαραίτητο οι θεότητες να έχουν ευγενή ιδανικά».
Ανίκανες να εφαρμόσουν οποιοδήποτε σύστημα τακτικής, και επιθυμώντας διακαώς τη νίκη, οι δύο ομάδες περιορίστηκαν στις ατομικές ενέργειες των παικτών τους.
Πρώτος στην αντεπίθεση, με μια ντρίπλα υπαρξιακή, βγήκε ο Παολότσι: «Ουσιαστικό παράδειγμα ζωής αποτελεί αυτός που πέφτει και ξανασηκώνεται, όπως ο Μαραντόνα, και όχι αυτός που δεν πέφτει ποτέ. Είναι πιο σημαντικό για κάποιον να αντιληφθεί την ανθρώπινη ευθραυστότητα πάρα τη δυνατότητα της τελειότητας».
Οι αντίπαλοι παρέμειναν στις αμυντικές τους γραμμές, προσπαθώντας να κλέψουν την μπάλα, με τη βοήθεια του Καντ και πάλι: «Το ηθικό παράδειγμα συνεχίζει να είναι το βασικότερο. Η αγάπη σας για τον Μαραντόνα δεν πρέπει να αποκρύπτει την αλήθεια για το άτομό του».
Ισοπαλία. Ο διαιτητής Μάουρο Μαλντονάτο, καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Μπαζιλικάτα και επιστημονικός διευθυντής του συνεδρίου, σφυρίζει φάουλ υπέρ των Αργεντινών.
Η κανονική διάρκεια του αγώνα έχει περάσει και αυτή η φάση ενδέχεται να είναι η τελευταία.
Ο Νικολάους στήνει την μπάλα, παίρνει φόρα και εκτελεί: «Οφείλω να πω πως ο Μαραντόνα ως άνθρωπος ήταν ακόμη καλύτερος από ό,τι ως ποδοσφαιριστής».
Στις κερκίδες επικρατεί πανικός. Η εκτέλεση ήταν αριστοτεχνική αλλά η μπάλα βρήκε δοκάρι. Λήξη του αγώνα. Τελικό αποτέλεσμα: ισοπαλία.
