Ακούγεται σαν ένα από τα πιο παράδοξα πράγµατα στα χρονικά των κρατικών µυστικών: µια κυβέρνηση να αποχαρακτηρίζει απόρρητα έγγραφα για να τιµήσει την επέτειο της διαρροής τους στον Τύπο. Αυτό ακριβώς όµως θα συµβεί την προσεχή ∆ευτέρα. Την ηµέρα εκείνη η αµερικανική κυβέρνηση θα δώσει στη δηµοσιότητα τη µυστική έκθεση για τον πόλεµο στο Βιετνάµ, σαράντα χρόνια από τη δηµοσίευσή της στους «Νιου Γιορκ Τάιµς». Εκ πρώτης όψεως είναι σαν να µας λέει κάποιος ότι θα µας αποκαλύψει κάτι για το οποίο ξέρουµε ότι είναι το χειρότερα φυλαγµένο µυστικό στην Ιστορία. Η έκθεση δηµοσιεύθηκε από πολλές εφηµερίδες µετά τους «Νιου Γιορκ Τάιµς», ενώ εκδόθηκε σε βιβλίο από διάφορους εκδοτικούς οίκους. Αλλά για την αµερικανική κυβέρνηση δεν είναι ακριβώς έτσι.
Η έκθεση που έχει δει έως σήµερα το φως της δηµοσιότητας είναι ατελής.
Οι 7.000 σελίδες που θα δοθούν στη δηµοσιότητα τη ∆ευτέρα είναι η ολοκληρωµένη µορφή αυτού που έµεινε στην Ιστορία ως Pentagon Papers.
Υπάρχει, ωστόσο, και ο αντίλογος.
Η αµερικανική κυβέρνηση θα έπρεπε να περιµένει 40 ολόκληρα χρόνια και την εποχή του Wikileaks για να αποχαρακτηρίσει µια έκθεση που έχει χάσει από το 1971 την αξία της ως κρατικό µυστικό; «Είναι παράλογο», δηλώνει στους «Νιου Γιορκ Τάιµς» ο Ντάνιελ Ελσµπεργκ, πρώην αναλυτής που εργάστηκε και για τη σύνταξη της έκθεσης αλλά και ο άνθρωπος που την έδωσε στην εφηµερίδα: «Οι λόγοι είναι καθαρά εσωτερικής φύσης, δεν τίθεται κανένα θέµα εθνικής ασφάλειας». Ο Ντάνιελ Ελσµπεργκ έβγαζε την έκθεση τόµο τόµο από το γραφείο του. Στη συνέχεια, πήγαινε σε µια µικρή διαφηµιστική εταιρεία που ανήκε στη σύντροφο ενός συναδέλφου του και διέθετε φωτοτυπικό µηχάνηµα. Ο Ελσµπεργκ έβγαζε φωτοαντίγραφα όλη τη νύχτα και το επόµενο πρωί κλείδωνε τον τόµο και πάλι στο γραφείο του. Οι «Νιου Γιορκ Τάιµς» δηµοσίευσαν το πρώτο έγγραφο στις 13 Ιουνίου του 1971. Η κυβέρνηση Νίξον προσπάθησε να µπλοκάρει τη δηµοσίευση της έκθεσης καταφεύγοντας στη ∆ικαιοσύνη. Το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ όµως δικαίωσε την εφηµερίδα επικαλούµενο την πρώτη τροπολογία του αµερικανικού Συντάγµατος για την ελευθερία της έκφρασης.
Σήµερα, η υπηρεσία κρατικών αρχείων έχει σκανάρει την έκθεση και κατά πάσα πιθανότητα σε λίγο καιρό θα µπορεί οποιοσδήποτε να τη συµβουλευτεί στο ∆ιαδίκτυο. Ο Λέσλι Γκελµπ, επίτιµος πρόεδρος του Συµβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων και επικεφαλής της οµάδας που συνέταξε την έκθεση, δηλώνει επίσης έκπληκτος για το γεγονός ότι το περιεχόµενο των Pentagon Papers παρέµενε επισήµως απόρρητο όλα αυτά τα χρόνια. «Θα έπρεπε να είχε αποχαρακτηριστεί εδώ και πολύ καιρό», υποστηρίζει. Σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται σε µόλις 11 λέξεις. Αυτές οι έντεκα λέξεις είναι η διαφορά ανάµεσα στην «ατελή» και την «ολοκληρωµένη» έκδοση. Ας ελπίσουµε ότι θα αξίζουν τον κόπο της αναµονής.
