Μέρος του εβραϊκού χρυσού κατέληξε στην Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας, αλλά όχι μόνο, λέει στα «ΝΕΑ» ο πανεπιστημιακός Κώστας Μαγκλιβέρας, συγγραφέας βιβλίου που ανατέμνει την υπόθεση
«Όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα το 1941, φαίνεται πως δεν βρήκαν κρατικό χρυσό», λέει στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Μαγκλιβέρας. «Ο χρυσός της Τραπέζης της Ελλάδος ταξίδευε μαζί με την εξόριστη κυβέρνηση. Εξακόσιοι τόνοι σε βαρελάκια. Σήμερα βρίσκεται στη Φρανκφούρτη, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα».
Τα πράγματα ήταν διαφορετικά με τον ιδιωτικό χρυσό, κυρίως τον νομισματικό χρυσό των Εβραίων. «Εννοούμε τον χρυσό σε ράβδους και νομίσματα ο οποίος συνυπολογίζεται στα συναλλαγματικά αποθέματα. Το μεγαλύτερο μέρος του που διατηρούσαν εβραϊκές οικογένειες βρισκόταν σε τραπεζικές θυρίδες, και ένα μικρότερο στα σπίτια. Το 1936, μάλιστα, με μεταξικό νόμο, είχαν όλοι υποχρεωθεί να δηλώσουν το περιεχόμενο των θυρίδων.
Μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για την αξία του χρυσού που λεηλατήθηκε στα χρόνια της Κατοχής. Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο, βασιζόμενο σε αιτήματα επιζώντων του Ολοκαυτώματος, υπολόγισε ότι έφτανε στο αμύθητο ποσό 1,7 εκατ. χρυσών λιρών. Το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι η ισραηλιτική κοινότητα συγκέντρωσε και κατέβαλε ως λύτρα στον Μαξιμίλιαν Μέρτεν, επικεφαλής του Διοικητικού και Οικονομικού Τμήματος της Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης- Αιγαίου, το ποσό των 25.000
χρυσών λιρών, προκειμένου να απαλλάξει τους 7.000 πολίτες εβραϊκού θρησκεύματος που δούλευαν σε καταναγκαστικά έργα υπό απάνθρωπες συνθήκες».
Ο Κώστας Μαγκλιβέρας, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου σήμερα, κλήθηκε το 1997 με την ιδιότητα του δικηγόρου από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο να εκπονήσει εργασία στα αγγλικά ώστε να υπάρχει ένα γραπτό κείμενο προς χρήση σε διεθνή φόρα. Τότε διεξαγόταν παγκόσμια συζήτηση για τον χρυσό των Εβραίων και οι ελβετικές τράπεζες είχαν αναγκαστεί να παραδεχθούν ότι είχαν «κοιμώμενους λογαριασμούς» και να καταβάλουν 3-4 δισ. δολάρια σε εβραϊκές οργανώσεις. Την εργασία αυτή, εμπλουτισμένη με τα νεώτερα στοιχεία της έρευνας, τη δημοσιεύει πλέον στα ελληνικά σε ένα βιβλίο που έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία και συνδυάζει το γενικό ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων με το ειδικότερο των εβραϊκών περιουσιών.
«Ο Μαξ Μέρτεν πρέπει να έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην καταλήστευση του εβραϊκού χρυσού, γιατί ήταν ο μόνος από τους εμπλεκόμενους Γερμανούς αξιωματούχους που έμεινε συνεχώς στη Θεσσαλονίκη», επισημαίνει ο Κώστας Μαγκλιβέρας. «Ο Αλόις Μπρούνερ, που εφάρμοσε εδώ την Τελική Λύση, ήρθε αποκλειστικά γι΄ αυτό και μόλις ολοκλήρωσε την αποστολή του έφυγε για τη Γαλλία για να αναλάβει το αντίστοιχο εγχείρημα. 
«Πείνα βάσει σχεδίου»
«Οι Γερμανοί έβγαζαν διαταγή και υποχρέωναν τα κατακτημένα κράτη να ψηφίζουν αντίστοιχο νόμο. Την ακίνητη περιουσία των Εβραίων την εκχωρούσαν στα κράτη, καθιστώντας τα κατά κάποιο τρόπο συνενόχους. Βόλευε τους πάντες», λέει ο Κώστας Μαγκλιβέρας. «Το ίδιο έγινε και εδώ. Διορίστηκαν μεσεγγυούχοι που διαχειρίζονταν τα ακίνητα, που μετά τον πόλεμο ζητήθηκε να λογοδοτήσουν επί ποινή φυλάκισης. Η λογοδοσία, όμως, απέτυχε. Δεν μεταβιβάστηκαν μόνο σπίτια, αλλά και επιχειρήσεις, κινηματογράφοι, βιομηχανίες. Έγινε όργιο με την περιουσία των Εβραίων. Κάποια στιγμή πρέπει να γίνει εργασία για τον τρόπο που έδρασε το Γ΄ Ράιχ στην Ελλάδα, πώς κατέστρεψε ένα κράτος και οικονομικά και ηθικά. Την ηθική διάβρωση μέσω του χαφιεδισμού και της χρυσοφιλίας τη ζούμε μέχρι σήμερα. Αλλά ακόμη και η πείνα ήρθε βάσει σχεδίου».
ΙΝFΟ
Το βιβλίο του Κωνσταντίνου Μαγκλιβέρα «Το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων για τις λεηλασίες κατά τη Ναζιστική Κατοχή της Ελλάδος: Η περίπτωση του νομισματικού χρυσού των Εβραίων» παρουσιάζεται τη Δευτέρα στις 12.30,
στο υπουργείο Εξωτερικών (Ακαδημίας 1).
Παραμένουν μεγάλα ερωτηματικά
●Πήρε η Ελλάδα μόνο μία ράβδο από την Τριμερή Επιτροπή για την Αποκατάσταση του Νομισματικού Χρυσού (1947-1998);
●Γιατί η Ελλάδα δεν επεδίωξε ποινική δίωξη Γερμανών εγκληματιών πολέμου;
●Γιατί δεν ανοίγουν αρχεία υπουργείων και δημόσιων φορέων όπως σε άλλες χώρες;
●Γιατί δεν διεκδικήσαμε πραγματικές πολεμικές αποζημιώσεις όπως άλλες χώρες (Γιουγκοσλαβία, Αλβανία, Ιταλία αλλά και… Ινδία);
Για την ιστορία
1942.
11 Ιουλίου: Αρχίζουν καταναγκαστικά έργα από 9.000
Εβραίους της Θεσσαλονόκης.
18 Οκτωβρίου: Απόφαση καταβολής 3,5 δισ. δρχ. από την Ισραηλιτική Κοινότητα για τερματισμό των καταναγκαστικών έργων. Τελικά καταβλήθηκαν 25.000 χρυσές λίρες. Χριστούγεννα φτάνει ο Αδ. Άιχμαν 1943.
6 Φεβρουαρίου: Οι αξιωματικοί των SS Βισλιτσένι και Μπρούνερ έρχονται στη Θεσσαλονίκη για να οργανώσουν την Τελική Λύση. 15 Μαρτίου: Η πρώτη μεταφορά σιδηροδρομικώς προς την Κρακοβία. Τον Αύγουστο ολοκληρώνονται οι εκτοπίσεις 1957. Απρίλιος: Ο Μαξιμίλιαν Μέρτεν έρχεται στην Ελλάδα και συλλαμβάνεται. Φουντώνουν οι φήμες ότι ήρθε για τον κρυμμένο θησαυρό. 1959. Λίγο μετά την έναρξη της δίκης του ψηφίζεται διάταξη «περί αναστολής διώξεων εγκληματιών πολέμου»
