ΚΑΡΠΟΣ ΜΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ, ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΑΜΕΡΙΚΗ»
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΕΟΤΟΚΑ ΜΑΣ ΔΙΝΕΙ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ, ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ- ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Σπάνια επανεκδόσεις παλαιότερων κειμένων προξενούν ενδιαφέρον παρόμοιο με την Αμερική του Θεοτοκά. Εκδόθηκε πρόσφατα πλαισιωμένο με κείμενα των Ν. Αλιβιζάτου, Β. Λαμπρόπουλου και Ι. Λαλιώτου, τα οποία το θέτουν στα συμφραζόμενα του καιρού του αλλά και επικαιροποιούν τη συζήτηση.

Ο Γιώργος Θεοτοκάς έλαβε μια πρόσκληση για ένα καλο-οργανωμένο ταξίδι στην Αμερική το 1952-53. Έμεινε εκεί μισό χρόνο, έγραψε ένα δοκίμιο το οποίο εκδόθηκε στα Ελληνικά, μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε σε εννέα γλώσσες, εκτός από τα Αγγλικά. Το ταξίδι και η εκδοτική περιπέτεια του βιβλίου συμβαίνουν στα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου και σχετίζονται μαζί του. Δεν ήταν όμως μόνο η αντιπαλότητα με το αριστερό στρατόπεδο που προκαλούσε μια πολιτική προσέλκυσης Ευρωπαίων διανοουμένων στην Αμερική. Η ευρωπαϊκή υψηλή κουλτούρα έστεκε με αρκετή υπεροψία απέναντι στη μαζική αμερικανική κουλτούρα, που συμβόλιζαν το Χόλιγουντ και η τζαζ. Το χάσμα όφειλε να κλείσει ώστε η πολιτική ηγεμονία να ζευγαρώσει με την πολιτισμική. Οι Ευρωπαίοι διανοούμενοι έπρεπε να γνωρίσουν την Αμερική. Η ζήτηση όμως προερχόταν και από την άλλη πλευρά. Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι της Ευρώπης, στριμωγμένοι ανάμεσα στον φασισμό και στον κομμουνισμό, από τα μεσοπολεμικά χρόνια έως το 1945, δημιούργησαν ως αντίδοτο και καταφύγιο την ουτοπία μιας ενωμένης Ευρώπης που θα αναβίωνε τις ουμανιστικές και διαφωτιστικές της παραδόσεις και θα συμφιλίωνε τους αλληλο-σπαρασσόμενους λαούς της. Όλοι αυτοί όμως απογοητεύτηκαν στο τέλος του πολέμου, όταν η Ευρώπη κόπηκε στα δύο. Πολλοί θεώρησαν ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός είχε πλέον εξαντληθεί. Έτσι, η Δύση , αντί της Ευρώπης, έγινε ένας νέος τόπος αναφοράς, και με την έννοια αυτή δεν παραξένευε τότε αυτό που σκεπτόταν ο Θεοτοκάς στις ακτές της Καλιφόρνιας: η Δύση, που ξεκίνησε από τις παραλίες της Ιωνίας στην Αρχαιότητα, περατώνεται στα μεσογειακά τοπία της Δυτικής Ακτής.

Η Αμερικανική Συμπολιτεία, υποστήριζε ο Θεοτοκάς, είναι το γέννημα των εθνών της Ευρώπης, το άνθος της ανάπτυξης τόσο πολλών και τόσο διακριτών στην παλιά ήπειρο πολιτισμών. Από αυτή την άποψη, και οι Έλληνες θα πρέπει να θεωρούν την Αμερική και τον πολιτισμό της και δικό τους επίσης δημιούργημα.

Γιώργος Θεοτοκάς

ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝΑΜΕΡΙΚΗ

ΕΙΣΑΓ. Ν. Κ. ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΣ, ΕΠΙΜΕΤΡΟ: ΙΩΑΝΝΑ ΛΑΛΙΩΤΟΥ- ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΚΔ. ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ 2009, ΣΕΛ. 274,

ΤΙΜΗ: 19 ΕΥΡΩ

Τελευταία Νέα