Αναζήτηση
ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΡΙΖΕΙ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ
ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΡΓΟΥΝΤΑΙ, ΟΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ
ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ
ΤΟΥ 1920. Ο ΠΟΛ ΚΡΟΥΓΚΜΑΝ ΕΞΕΓΕΙΡΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΜΕΝΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΜΕΣΑΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΚΗΡΥΤΤΕΙ «ΑΝΕΝΔΟΤΟ» ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ!
«Το κεντρικό στοιχείο της σύγχρονης πολιτικής ζωής στην Αμερική είναι ο έλεγχος που ασκούν στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα οι κινηματικοί συντηρητικοί, των οποίων η αντίληψη για το τι θα έπρεπε να είναι η Αμερική είναι διαμετρικά αντίθετη από αυτήν του προοδευτικού κινήματος. Εξαιτίας αυτού ακριβώς του ελέγχου, η ιδέα ότι μπορεί να υπάρξει πρόοδος με διακομματική συναίνεση είναι απλώς ανόητη.
Όποιος θέλει λοιπόν να ανήκει στο προοδευτικό κίνημα, πρέπει να έχει κομματική ένταξη, τουλάχιστον στη σημερινή εποχή».
Κι όμως, ο Πολ Κρούγκμαν καλεί όλους τους Αμερικανούς προοδευτικούς σε «ανένδοτο» εναντίον της Δεξιάς! Παρ΄ ότι είναι γνωστός για τις ριζοσπαστικές απόψεις του, καθώς και για την έντονη κριτική του στην κυβέρνηση Μπους, σε αυτό το βιβλίο είναι η πρώτη φορά που ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και αρθρογράφος των «Νew Υork Τimes» δηλώνει… παρτιζάνος.
Ο τίτλος, άλλωστε, από μόνος του, προϊδεάζει. Η συνείδηση ενός προοδευτικού δεν αποτελεί τυχαία παράφραση του βιβλίου Η συνείδηση ενός συντηρητικού που έγραψε το ΄60 ο Μπάρι Γκολντγουότερ. Όπως το ΄60 ο αποκαλούμενος τότε και Μr. Συντηρητικός Γκολντγουότερ μιλούσε για την ανάγκη μιας νέας σχέσης ανάμεσα στο κράτος και τον πολίτη, έτσι και ο Κρούγκμαν μιλά για την ανάγκη ριζικού ιδεολογικού επαναπροσανατολισμού, μεγαλύτερου απ΄ αυτόν που βίωσε η Αμερική από τη δεκαετία του ΄70 κι έπειτα, όταν ακραία στοιχεία των Ρεπουμπλικανών άρχισαν να αλώνουν τις κοινωνικές κατακτήσεις της προηγούμενης γενιάς.
Διατρέχοντας έναν αιώνα αμερικανικής πολιτικής και οικονομικής ιστορίας, ο Κρούγκμαν εξηγεί ότι η τραγωδία που βιώνει η Αμερική επί Μπους ήταν αναπόφευκτη από τη στιγμή που οι συντηρητικοί πήραν στα χέρια τους όλες τις εξουσίες, ξεριζώνοντας καθετί προοδευτικό. Ο Κρούγκμαν αναπολεί τον χαμένο παράδεισο της μεταπολεμικής Αμερικής που ήταν μια κοινωνία της μεσαίας τάξης. Μια κοινωνία που βγήκε από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τις φτωχογειτονιές των πόλεων και τη φτώχεια της υπαίθρου και απέκτησε σπίτια και ανέσεις. Θυμίζει ότι, όπως η κοινωνία αυτή χρειάστηκε πολιτική παρέμβαση για να προκύψει- συγκεκριμένα του Φρανκλίνου Ρούζβελτ και των κοινωνικών προβλέψεων του «Νιου Ντιλ»-, το ίδιο ισχύει και για τη σημερινή, στην οποία οι εισοδηματικές ανισότητες και η συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια των ολίγων, βρίσκονται στα επίπεδα της δεκαετίας του 1920! Πώς έφτασε όμως η Γη της Επαγγελίας που γέννησε τη μεσαία τάξη στον ενταφιασμό της; Με σαφή οικονομικά και πολιτικά επιχειρήματα, ο Κρούγκμαν δείχνει πώς από τη δεκαετία του ΄80 κι έπειτα, με ορόσημο τον Ρίγκαν, μετατοπίστηκε το πολιτικό σκηνικό προς τον Συντηρητισμό, καθώς την εξουσία ανέλαβαν Ρεπουμπλικανοί αποφασισμένοι να ανατρέψουν τις κατακτήσεις του «Νιου Ντιλ» με αποκορύφωμα το 2004.
Μιλώντας για τον «κινηματικό συντηρητισμό» που αποτελεί κεντρική ιδέα του βιβλίου, ο Κρούγκμαν αναφέρεται όχι μόνο σε πολιτικούς θεσμούς, αλλά σε μια «παρέα» που περιλαμβάνει πολιτικούς, επιχειρήσεις, ΜΜΕ, δεξαμενές σκέψης. Συγκολλητική ουσία όλων αυτών των στοιχείων, τα οποία χαρακτηρίζει «αντιδημοκρατικά και αυταρχικά», είναι το χρήμα. Όπως το θέτει, «μια φούχτα εξαιρετικά πλούσιων ανθρώπων και ένας αριθμός μεγάλων επιχειρήσεων αποτελούν τους χρηματοδότες», που επιχειρούν την κατάργηση των φόρων και το ξήλωμα του κοινωνικού κράτους. Οι ανισότητες, λέει, δεν οφείλονται στο αόρατο χέρι της αγοράς, αλλά στη μεταβολή της πολιτικής ισορροπίας ισχύος που αποδόμησε τη μεσαία τάξη.
Τι χρειάζεται;
Το θέμα, λέει, δεν είναι μόνο ποιο κόμμα θα κερδίσει. Είναι ζήτημα δημοκρατίας. Διότι οι προοδευτικοί προσπαθούν να κατοχυρώσουν τα δικαιώματα κάποιων και οι συντηρητικοί να τους αποκλείσουν από την κάλπη και όχι μόνο.
Ο συγγραφέας, άλλωστε, δεν κρύβει την ταυτότητά του: «Πιστεύω σε μια κοινωνία σχετικής ισότητας, η οποία στηρίζεται σε θεσμούς που περιορίζουν τα άκρα του πλούτου και της φτώχειας. Πιστεύω στη δημοκρατία, στα πολιτικά δικαιώματα και στο κράτος δικαίου. Αυτό με καθιστά προοδευτικό. Και είμαι υπερήφανος γι΄ αυτό».
Ρaul Κrugman
Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΕΝΟΣ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΜΤΦ. ΑΝΤΩΝΗΣ Δ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ, ΕΚΔ. ΠΟΛΙΣ, 2008, ΣΕΛ. 468, ΤΙΜΗ: 22 ΕΥΡΩ
