Η φυλακή δεν κατάφερε να τον κάμψει, όμως τώρα απειλείται η ζωή του. «Αυτή η εξουσία δεν φυλακίζει πλέον, σκοτώνει» λέει ο Γκριγκόρι Πάσκο.


O 45χρονος Πάσκο είναι ένας βετεράνος των πολιτικών διώξεων της εποχής Πούτιν. Ήθελε από την εφηβεία του να γίνει δημοσιογράφος και το 1983 ολοκλήρωσε σπουδές δημοσιογραφίας στο τότε σοβιετικό Πολιτικο-Στρατιωτικό Ινστιτούτο του Λβοφ. Τοποθετήθηκε στο Βλαδιβοστόκ, όπου έφτασε στον βαθμό του πλοιάρχου του Πολεμικού Ναυτικού. Διακρίθηκε για τη δουλειά του στην εφημερίδα του Στόλου του Ειρηνικού «Μποέβαγια Βάχτα», αλλά τα προβλήματα άρχισαν το 1993, όταν κινηματογράφησε λαθραία την απόρριψη πυρηνικών αποβλήτων στη θάλασσα και οι εικόνες αναμεταδόθηκαν από την ιαπωνική κρατική τηλεόραση. Η στρατιωτική ιεραρχία ενοχλήθηκε ιδιαίτερα…

Ο Πάσκο συνελήφθη το 1997, έμεινε δύο χρόνια προφυλακισμένος και τον Δεκέμβριο του 2001 καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε τετραετή φυλάκιση για «εσχάτη προδοσία». «Τη γλίτωσα, αν είχα δικαστεί μετά το 2005, θα μου είχαν ρίξει 15 χρόνια, όπως σε όλους» λέει στη «Λε Μοντ». Φυλακίστηκε στο στρατόπεδο αρ. 41 του Ουσουρίσκ, στη ρωσική Άπω Ανατολή. «Υπήρχαν 1.300 κρατούμενοι και ήμουν ο μόνος που είχε σπουδάσει και δεν κάπνιζε» θυμάται. Η γυναίκα του, η Γκαλίνα, δεν είχε πει στον γιο τους, τον Πάβελ, ο οποίος γεννήθηκε το 1998, πού βρισκόταν ο πατέρας του. «Είναι σε αποστολή» του έλεγε όταν τη ρωτούσε.

Αφέθηκε ελεύθερος στις 23 Ιανουαρίου 2003, χωρίς να έχει πάψει να επιμένει στην αθωότητά του. Έκτοτε ενεπλάκη σε όλες τις εκστρατείες υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας του Τύπου και του περιβάλλοντος. Σήμερα έχει προσληφθεί ως ρεπόρτερ στο μπλογκ του Ρόμπερτ Άμστερνταμ, ενός από τους δικηγόρους στο εξωτερικό του φυλακισμένου επιχειρηματία Μιχαήλ Χοντορκόφσκι. Ταξιδεύει σε ρώσικα χωριά που βρίσκονται πάνω στις οδούς του αερίου και του πετρελαίου και καταγγέλλει τον κυνισμό των εταιρειών. «Είδα τα ψέματα στην πράξη» λέει. «Ο ρωσικός λαός υποφέρει, ενώ το βαρέλι του πετρελαίου έχει ξεπεράσει τα 90 δολάρια και τα αποθέματά μας σε χρυσό ανέρχονται σε 424 δισεκατομμύρια. Στο Μπαμπάγεβο, οι κάτοικοι προσπαθούν να ζεστάνουν τα σπίτια τους με ξύλα από το δάσος, ενώ ο αγωγός αερίου περνάει κάτω από τα πόδια τους».

Ο Γκριγκόρι Πάσκο έχει τιμηθεί με βραβεία στη Γαλλία και τη Γερμανία. Από το 2004 σπουδάζει στο Νομικό Ινστιτούτο της Μόσχας για να μάθει τις ιδιαιτερότητες του Ποινικού Κώδικα σε περίπτωση που αντιμετωπίσει και πάλι προβλήματα με τις αρχές. «Από τότε που δολοφονήθηκε η Άννα Πολιτκόφσκαγια», λέει, «οι Ρώσοι δημοσιογράφοι είναι πολύ πιο φρόνιμοι». Ο ίδιος λέει πως συνεχίζει όπως πριν. «Είναι δύσκολο να με απειλήσουν με φυλακή, αφού πέρασα ήδη τα χειρότερα και επέζησα» εξηγεί. «Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η εξουσία δεν φυλακίζει πλέον. Σκοτώνει».