ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ρητορικό το ερώτημα: τι έχουν να πουν οι άρχοντες του πολιτικού συστήματος στη γενιά που έρχεται; Πως προετοίμασαν τον δρόμο για το μέλλον μέσα σ΄ ένα κόσμο δυσκολότερο απ΄ αυτόν που γνώρισαν οι παλιότεροι; Όταν μάλιστα σκεφθείς ότι τις τελευταίες δύο- δυόμισι δεκαετίες η παγκόσμια οικονομία γνώρισε μια εκρηκτική, σχεδόν πρωτοφανή ανάπτυξη που έδινε και σε εμάς την ευκαιρία για αλλαγές, μεταρρυθμίσεις, διορθώσεις. Τι παραδίδουν σήμεραμιλώ για τον τόπο μας- στους νεώτερους; Ασφαλώς μια «πλουσιότερη» οικονομία, λιγότερο παραδοσιακή, δεν γνωρίζω όμως πόσο πιο «παραγωγική», πιο ικανή να ανταγωνισθεί στον διεθνή χώρο, να κοιτάξει μακριά με την αυτοπεποίθηση που προσδίδει η ικανότητα για ευελιξία και προσαρμογή. Μια οικονομία που δεν διαθέτει αυτόματους μηχανισμούς προσαρμογής και ανανέωσης. Ναι, «πλουσιότερη» οικονομία αλλά σε μια ελάχιστα πλέον ευημερούσα κοινωνία, με επιτεινόμενη ανισότητα πλούτου, εισοδήματος και ευκαιριών. Κοινωνία μολυσμένη από την ελεύθερη λειτουργία του αγροίκου πλούτου, την ανομία, την δυσοσμία μιασμένων θεσμών, την πλαδαρότητα αντιδράσεων του πολιτικού συστήματος. Μιλώ βέβαια και για εκείνη την ίδια την «ισχυρή οικονομία»- όπως, κομπάζοντας, την αποκαλούσαν παλιότερα- που όμως δεν μπορούσαν ή δεν γνώριζαν ή δεν είχαν το θάρρος, την έμπνευση, να τη διευκολύνουν προς τον εκσυγχρονισμό και τον καθαρισμό. Τώρα βλέπετε πως τα δύο κόμματα μας έχουν εμπλέξει σε μια περιπέτεια, πότε με τούτο, πότε με το άλλο· σε μια διαρκή παραλυσία, σε ένα χυδαίο παιχνίδι συγκράτησης- ανάκλησης της εξουσίας, σε μια παρανοϊκή ακινησία με φόντο ένα ασίγαστο πάθος για εύκολο, κατά κανόνα, αμαρτωλό πλουτισμό.

Σκέπτομαι όλα αυτά καθώς δίπλα μας και παντού όλα αλλάζουν. Και εννοώ όλα! Και όλα γίνονται αγνώριστα· και κυρίως η νοοτροπία των ανθρώπων, ο τρόπος με τον οποίο δέχονται τις αλλαγές προσαρμόζοντας αντιδράσεις και πολιτικές. Άπειρες οι περιπτώσεις αλλαγών σε συνθήκες και προβλήματα. Να σταθώ μόνο σε μία που τον τελευταίο καιρό απασχολεί ερευνητές, ακαδημαϊκούς, πολιτικούς και τον διεθνή Τύπο. Αναφέρομαι στον τετραπλασιασμό σχεδόν στην παγκόσμια προσφορά εργασίας. Μέσα σε δέκα μόνο χρόνια η παγκόσμια προσφορά εργασίας τετραπλασιάστηκε! Δεν χρειάζεται να ασχολείσθε με τα οικονομικά για να αντιληφθείτε τι σημαίνει αυτή η αύξηση στην προσφορά τού πιο ευαίσθητου παράγοντα οικονομικής δημιουργίας. Το πρόβλημα υπερβαίνει αυτό της μετανάστευσης, αγγίζει το επίπεδο μισθών, τις δεξιότητες, αλλαγές στα συγκριτικά πλεονεκτήματα, την ίδια τη δομή της οικονομίας, τη διαμόρφωση ανθρώπινου δυναμικού, την Εκπαίδευση, τη λειτουργία των εργατικών σωματείων, δεν έχει τέλος.

Αυτό που σήμερα θέλω να σημειώσω είναι ποιοι, πού, σε εμάς εδώ ασχολούνται με αυτό το πρόβλημα. Ή, με ό,τι άλλο φαίνεται ότι καθορίζει το μέλλον μας. Δυστυχώς όχι τα κόμματα, ούτε η κυβέρνηση ή κάπου αλλού. Θα συνεχίσω.