Όλοι γνωρίζουμε ότι το κλίμα αλλάζει με τρομακτικές συνέπειες. Όλοι ακούσαμε ότι τα δέκα θερμότερα γνωστά έτη συνέπεσαν στην περίοδο μετά το 1990. Όλοι διαβάσαμε πως η θάλασσα ανέρχεται, ότι περιοχές της Ελλάδας θα ερημοποιηθούν, πως πολλές παράκτιες περιοχές σύντομα θα βρεθούν υπό τη θάλασσα, ότι το νερό σε κάποια μέρη θα λιγοστέψει, πως ο υδροφόρος ορίζοντας θα γίνει υφάλμυρος όπου διεισδύσει η θάλασσα, ότι οι καιρικές ακρότητες θα είναι συχνές κοκ. Κάποιοι φανταζόμαστε την κοινωνική αναταραχή που θα προκληθεί σε λίγες δεκαετίες, όταν 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι που ζουν παγκοσμίως κοντά σε παράλια θα συμπιέζονται στα ενδότερα και θα διασχίζουν σύνορα σε αναζήτηση καλύτερης τύχης. Αυτά έγιναν γνωστά τελευταία, αλλά πολλοί επιστήμονες τα είχαν προβλέψει από το 1980 ή πολύ πρωτύτερα. Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη τρία άλλα αλληλοσυνδεόμενα επείγοντα προβλήματα που θα γίνουν πρωτοσέλιδα τις επόμενες δεκαετίες: η εξαφάνιση των ειδών, ο υπερπληθυσμός και η υπερκατανάλωση.

Η παρούσα ανθρωπογενής εξαφάνιση των ειδών οφείλεται πρωτίστως στην καταστροφή των βιοτόπων, την κλιματική μεταβολή, το ψάρεμα, τη συλλογή και το κυνήγι. Στην Ελλάδα κινδυνεύουν με εξαφάνιση το 60% των ενδημικών φυτών, το 50% των θηλαστικών και το 18% των πουλιών. Αυτοί οι αριθμοί δεν έχουν ακαδημαϊκή μόνο σημασία. Εξαφανίζοντας τα είδη μεταβάλλουμε τη βιόσφαιρα, με αποτέλεσμα τα παιδιά μας να έχουν λιγότερες επιλογές και υπηρεσίες από το περιβάλλον. Ουσιαστικά αυτοκτονούμε. Τα άλλα είδη μάς παρέχουν τους κύκλους της διατροφικής αλυσίδας, του οξυγόνου, του αζώτου, του άνθρακα και του νερού, ευστάθεια κλίματος, προστασία ακτών, αναγέννηση και διατήρηση γονιμότητας των εδαφών, έλεγχο νόσων, διάσπαση αποβλήτων, μετριασμό ξηρασίας ή πλημμυρών, επικονίαση, μεταφορά σπόρων, αισθητική αξία.

Όλα αυτά τα θέτουμε εν κινδύνω επειδή έχουμε αποδυθεί στη χωρίς περίσκεψη οικονομική ανάπτυξη. Η πλειονότητα των κυβερνώντων μαζί με πολλούς τεχνοκράτες και οικονομολόγους αγνοούν τους νόμους της φύσης και διατείνονται ότι η διαρκής οικονομική ανάπτυξη είναι καλή για όλους μας και βεβαίως το περιβάλλον. Πρόκειται περί κακοήθους

ΠΡΕΠΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

να αποκτήσει ευαισθησία πέρα από προεκλογικές κενές ρητορείες, παίρνοντας ουσιαστικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος

ανοησίας. Αν ήταν έτσι, γιατί αυτή η χωρίς όρια ανάπτυξη μας οδήγησε στην παρούσα, συχνά μη αναστρέψιμη, περιβαλλοντική κρίση; Ο ανθρώπινος πληθυσμός από 6,6 δισεκατομμύρια θα φθάσει τα 8 δισεκατομμύρια το 2025- σε 18 χρόνια δηλαδή- και τα 9,2 δισεκατομμύρια το 2075- στη διάρκεια της ζωής των εγγονών μας.

Με τους τωρινούς ρυθμούς κατανάλωσης χρειαζόμαστε περίπου 1,2 φορές την επιφάνεια της Γης για να καλύπτουμε τις λεγόμενες ανάγκες μας σε τροφή, πρώτες ύλες, νερό και απορρόφηση της ρύπανσης. Το επί πλέον 0,2 το παίρνουμε από το περιβάλλον που καταναλώνουμε ή ισοδύναμα καταστρέφουμε. Τα 9,2 δισεκατομμύρια θα χρειάζονται 1,7 φορές την επιφάνεια της Γης αν έχουν τις ίδιες καταναλωτικές επιδόσεις μ΄ εμάς. Έως πότε μπορεί αυτό να συνεχιστεί;

Ας δούμε τι κάνουμε στην Ελλάδα γι΄ αυτά τα ζητήματα. Η χώρα διαθέτει για την προστασία του περιβάλλοντος υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Θα ήταν ειλικρινέστερο αν το ονομάζαμε υπουργείο Υποτυπώδους Προστασίας και Ευρείας Τσιμεντοποίησης του Περιβάλλοντος. Στις άλλες προηγμένες χώρες το υπουργείο Περιβάλλοντος είναι σκέτο, χωρίς τσιμέντο και άσφαλτο, και διευθύνεται από ανθρώπους με εκπαίδευση στη βιολογία και τις περιβαλλοντικές επιστήμες και όχι του πολιτικού μηχανικού.

Στη Σουηδία, τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τον Καναδά και τη Γερμανία έχουν υπουργείο Περιβάλλοντος, στις ΗΠΑ και την Κίνα Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος, στην Αυστραλία υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων.

Το δικό μας ΥΠΕΧΩΔΕ επιμένει στην καύση λιγνίτη που εκπέμπει τεράστιες ποσότητες αερίων που θερμαίνουν το κλίμα, εκτρέπει τον Αχελώο με καταστροφικές περιβαλλοντικές συνέπειες, υπέβαλε πρόσφατα σχέδιο εμπορίας ρύπων που απέρριψε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως πολύ ευνοϊκό για τις επιχειρήσεις, παρέχει μόνο επί χάρτου προστασία σε πολλά εθνικά πάρκα, έχει αφήσει δάση και ακτές να γίνουν βορά του μπετόν. Σε πρόσφατο απολογισμό του ΥΠΕΧΩΔΕ, ο υπουργός μίλησε για υψηλούς ρυθμούς δημοπρατήσεων έργων αλλά όχι περιβαλλοντικής προστασίας. Δυστυχώς, τα είδη που χάνονται και το μεταβαλλόμενο κλίμα δεν μιλούν. Τέτοιοι απολογισμοί σήμερα συνιστούν αναχρονισμό. Θα νόμιζε κανείς ότι οι κυβερνώντες και τα παιδιά τους ζουν σε άλλο πλανήτη και δεν διατρέχουν τους ίδιους κινδύνους μ΄ εμάς.

Χρειάζεται επειγόντως δημιουργία υπουργείου Περιβάλλοντος χωρίς χωροταξία και δημόσια έργα, που να στελεχωθεί με άτομα ειδικά στην οικολογία και όχι το μπετόν. Και χρειάζεται η κυβέρνηση να αποκτήσει περιβαλλοντική ευαισθησία πέρα από προεκλογικές κενές ρητορείες, παίρνοντας ουσιαστικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. Το οφείλουν στους εαυτούς τους, στα παιδιά τους, σε όλους μας.

Ο Γιάννης Α. Φίλης είναι καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (UCLΑ)

Τελευταία Νέα