Αναζήτηση
|
|
Μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ στις 30 Απριλίου 1945, δρομολογήθηκαν ταχύτατα
εξελίξεις για τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας με τους Συμμάχους.
Στην Κρήτη, όπου η «οχυρά θέση» Χανίων είναι η τελευταία γερμανοκρατούμενη
περιοχή της Ευρώπης, οι αντιστασιακές οργανώσεις του νησιού EAM και ΕΟΚ
ενδιαφέρονται για το κενό που θα δημιουργήσει η επικείμενη συνθηκολόγηση. Γι’
αυτό και ύστερα από τις πρώτες τους επαφές τής 2ας Μαΐου μεταξύ Γερμανών και
Συμμάχων, το EAM, η ΕΟΚ και το KKE υπογράφουν «πρωτόκολλον συμφωνίας» να
υπακούσουν «εις τας διαταγάς της νομίμου Ελληνικής Κυβερνήσεως».
Στις 8/9 Μαΐου, πριν από εξήντα χρόνια, συνθηκολογεί η Γερμανία και
παραδίδεται άνευ όρων στους Συμμάχους. Την ίδια ημέρα, με προσωπική εντολή του
αρχιστρατήγου της Μεσογείου Αλεξάντερ, φθάνει στην Κρήτη ο Άγγλος ταξίαρχος
Kirkham για να διαπραγματευθεί με τους Γερμανούς σε συνεργασία με τις
ελληνικές αρχές την παράδοσή τους.
Οι Βρετανοί έρχονται στην Κνωσό, στη γνωστή «Βίλα Αριάδνη» του αρχαιολόγου
Evans και συναντώνται με τον Άγγλο πράκτορα Tom Dunbabin, τον Έλληνα
στρατιωτικό διοικητή Κρήτης υποστράτηγο Γεώργιο Φουντουλάκη ως εκπρόσωπο της
κυβέρνησης και τους ανακοινώνει τον προορισμό του.
Μεσολαβητής είχε αναλάβει ο επίσκοπος – γενικός διοικητής Κρήτης Αγαθάγγελος,
ο οποίος είχε επαφή με τους Έλληνες και Βρετανούς εκπροσώπους, καθώς και με
τον Γερμανό διοικητή Κρήτης Bendhak.
Έτσι, στις 22.30 της 9ης Μαΐου στη «Βίλα Αριάδνη» της μινωικής πρωτεύουσας
αρχίζει η σύσκεψη για τη συνθηκολόγηση, που υπογράφεται τις πρωινές ώρες της
10ης Μαΐου από τον Γερμανό διοικητή Βendhaκ, τον Άγγλο ταξίαρχο Kirkham και
τον στρατιωτικό διοικητή Κρήτης Γ. Φουντουλάκη, ως εκπρόσωποι των χωρών τους.
H επιλογή της Κνωσού ως τόπου συνθηκολόγησης δεν ήταν τυχαία, είχε σχέση με
τον ειρηνικό χαρακτήρα του μινωικού πολιτισμού, του πρώτου ευρωπαϊκού
πολιτισμού.
Μια άλλη ειρηνική σελίδα της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας ιστορίας άρχιζε τότε,
με την τελευταία αυτή πράξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Όχι
όμως δυστυχώς και για την Ελλάδα. Ήδη υπήρχε η συμφωνία Χίτλερ και Άγγλων, που
μνημονεύεται από τον Γερμανό στρατηγό Albert Speer, για τη χρησιμοποίηση του
γερμανικού στρατού των νησιών εναντίον του ΕΛΑΣ. Ο νέος κίνδυνος για τους
Άγγλους είναι τώρα οι κομμουνιστές και η Σοβιετική Ένωση.
Ήδη στον πρώτο όρο της συμφωνίας της Κνωσού ο Γερμανός διοικητής «θέτει εαυτόν
και τας ανάγκας ταύτας εις την διάθεσιν του Ανωτάτου Συμμαχικού Διοικητού του
Μεσογειακού Θεάτρου».
Στο άρθρο 6 μάλιστα του Παραρτήματος της συνθηκολόγησης αναφέρεται ότι «ο
Γερμανός διοικητής θα ανακτήση άπαντα τα όπλα και πυρομαχικά από πρόσωπα
ελληνικής εθνικότητας».
Μέχρι δε να φύγουν οι Γερμανοί, «ο Γερμανός διοικητής θα ευθύνεται διά την
διατήρησιν της πειθαρχίας τών υπό διοίκησιν ή έλεγχόν του δυνάμεων». Ο Hagen
Fleischer μάλιστα κάνει λόγο για περίεργη αγγλο-γερμανική συγκυριαρχία στα
Χανιά έως τον Ιούλιο του 1945.
Ο στόχος πια των Άγγλων, παρά τη συμφωνία της Κνωσού, ήταν η δημιουργία νέων
συνθηκών στην Ελλάδα, που θα οδηγήσουν στον τραγικό Εμφύλιο.
Ο Αντώνης Σανουδάκης είναι συγγραφέας.
