Αναζήτηση
Στον απόηχο των οχληρών συζητήσεων που προκάλεσαν τα περιττά έως ανώφελα,
καθαρώς ανθρωπογενή (με την έννοια των ανθρωπίνων αδυναμιών) γεγονότα, στον
χώρο της Ορθοδοξίας και της Πατριδογνωσίας (ποια δηλαδή είναι τα ποιοτικά
στοιχεία της Πατρίδας και του πατριωτισμού), επανέρχεται λόγω και του
εκκρεμούς νομοσχεδίου αλλά και των πολλών ενδιαφερομένων το ζήτημα των
αυθαιρέτων και των καταπατήσεων.
Επιχειρώντας να εξηγήσω την ακατανίκητη ροπή των νεοελλήνων στην ατομική
ιδιοποίηση των πάντων, με τρόπο μάλιστα εντελώς ασύντακτο, δεν βρίσκω επαρκές
έρεισμα ούτε στην αποδιδόμενη από τον Ηρόδοτο στους Αιγυπτίους για τους
προγόνους μας απόφανση «Έλληνες αεί παίδες», με την έννοια ότι διακυβεύουν τα
πάντα, παίζουν με όλα, ακόμη και με τους Θεούς και κατ’ ακολουθίαν με τα
«θεόκτιστα». Ούτε στο κλασικό, πλέον και απαράβατο αξίωμα «να βάλω ένα
κεραμίδι πάνω από το κεφάλι μου», που, ως λέγεται ειπώθηκε από τον Καραμανλή
με την παραλλαγή «έπρεπε να τους στεγάσω», όταν ο φρικιών για την κακοποίηση
της Αττικής γης πολεοδόμος Κανδύλης, από ελικοπτέρου, ήλεγξε με απόγνωση τον
υψηλό συνιπτάμενό του με τη φράση «τι φτιάξατε εδώ;». Δεν γνωρίζω αν είχε
σκεφθεί σε εκείνους τους ταραγμένους πράγματι καιρούς ότι προέχον ήταν η
ειρήνευση του πολιτικού συστήματος και ο κατευνασμός των παθών, που θα
επέτρεπε στην Πολιτεία να αποκεντρώσει την ανάπτυξη και στον πληθυσμό της
υπαίθρου, να παραμείνει στις εστίες του. Ομολογημένο πάντως είναι ότι η
αυθαίρετη κατάληψη δεν είναι γενετικό μας χαρακτηριστικό, αλλά αποτέλεσμα
συγκεκριμένων πολιτικών συνθηκών και τρόπου ανάπτυξης. Και ούτε ασφαλώς η
επιδημία αυτή είναι συστατικό της ελληνο-χριστιανικής παράδοσης, αφού
βρίσκεται στον αντίποδα των παραδοχών της Ορθόδοξης πατερικής διδασκαλίας για
τη θέαση του περιβάλλοντος ως του ευρύτερου σώματός μας που με πιστότητα και
επιτυχία προβάλλει οικουμενικώς ο προκαθήμενός της.
Γιατί η καταστροφή που χωρίς να σταματήσει διήλθε την κρίσιμη καμπή του μη
αντιστρεπτού την περίοδο 1950 – 1970, όταν η προσοχή των νεο-καντιανών
διανοουμένων, στις περιόδους της ελεγχόμενης Δημοκρατίας ήταν στραμμένη στους
«νέους Παρθενώνες» της Μακρονήσου, δείχνει κάτι πιο έντονο, πιο ριζικό, σχεδόν
αμετάκλητο: ότι έχει ανατραπεί η σχέση μας με τον χωροχρόνο στο όνομα της
πρόσκαιρης απόλαυσης των υπολειμμάτων του. Ότι έχει μεταλλαγεί η φύση μας και
η συνείδησή μας ως περαστικών, αποδημητικών όντων μιας αέναης κίνησης των
πραγμάτων και των μορφών που ζουν και χάνονται ανέστια και γυμνά κάθε
ψευδαίσθησης εξουσίας επί της φύσης.
Και αυτή η μετάλλαξη αφορά κυρίως στην ιδιότητα μας ως πολιτών, δηλ. ως
δημοκρατικών κυττάρων μιας κοινωνίας και μιας φυλής όπου το «Κοινόν», η Αγορά,
ο κοινωνούμενος από όλους ενιαίος και κοινόχρηστος χώρος, αποτελεί το πλαίσιο
της ζωής, τη μέθεξη του Άλλου και που για να οργανωθεί και να καταστεί σύστημα
ζωής ανακαλύπτει τη Δημοκρατία, το έλλογο, το διαλεκτικό. Γιατί είναι φανερό
ότι η Δημοκρατία είναι πρωτίστως αποτέλεσμα της άνθησης του ανθρωπίνου
κυττάρου μέσα στον πολύχρωμο και πολύμορφο κόρφο της εναρμονισμένης φύσης, τα
φαινόμενα και στοιχεία της οποίας είναι τόσο διαλεκτικώς εναλλασσόμενα στη
γεωγραφική παράλληλο που μας απέθεσε, τους συν-Έλληνες, η περιδίνηση της ύλης
και το φαινόμενο της Δημιουργίας, όσο σε κανέναν άλλο τόπο!!
Γι’ αυτό προξενεί μελαγχολία η μερική και αδιέξοδη συζήτηση, επ’ ευκαιρία ενός
τραγικού συμβάντος, που κάθε άλλο παρά μας οδηγεί σε μια δεσμευτική απόφαση
για την εκπόνηση ενός πανεθνικού σχεδίου αποκατάστασης του περιβάλλοντος (με
βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους) και το οποίο,
χωρίς υπερβολή, θα μπορούσε να αποτελέσει τη νέα μεγάλη ιδέα του
αποπροσανατολισμένου κοινωνικού μας σχηματισμού. Πολύ περισσότερο που τα
μηνύματα από τον έγκυρο «προσομοιωτή της Γης» της NASA για το κλίμα της
Ελλάδας την επόμενη 30ετία είναι δυσάρεστα: περιορισμός της άνοιξης και του
φθινοπώρου, αύξηση της θερμοκρασίας, πολλαπλασιασμός των ακραίων καιρικών
φαινομένων, τις συνέπειες των οποίων η καταστροφή των αυτόματων γεωφυσικών
τρόπων διαχείρισης, πολλαπλασιάζουν, εξαιτίας της κακοποίησης της Γης.
Για να αποδειχθεί άλλη μια φορά ότι η φυλή, όπως έστω την παρέδωσαν οι αιώνες
σ’ αυτήν τη γωνιά της θαυματοποιού διαλεκτικής της φύσης, δεν εννοεί να μην
πρωτοπορήσει και να μην παίξει εν ου παικτοίς: Των περιβαλλοντικών καταστροφών
που η παράφρων και αναποτελεσματική νεοφιλελεύθερη ανάπτυξη συνεπιφέρει,
προηγείται η χρεοκοπία μας ως Ελλήνων στο κατ’ εξοχήν διαχρονικό μας
χαρακτηριστικό: στην έλλογη και ανθρωποκεντρική διαχείριση του χωροχρόνου.
Ο δικηγόρος Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών.
