ΓΝΩΜΗ Ευρώπη χωρίς σύνορα
 |
 |
|
Ρετζέπ Ερντογάν |
Αμφισβητώντας τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα της Τουρκίας και δηλώνοντας ότι η
είσοδος της χώρας αυτής στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα σήμαινε το τέλος της Ένωσης, ο
Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εστέν δεν υπέκυψε στη θεωρία της «σύγκρουσης των πολιτισμών»
που είναι τόσο αγαπητή στον Σάμιουελ Χάντινγκτον. Χρησιμοποίησε πιο λεπτά
επιχειρήματα από τον καγκελάριο Κολ, που χαρακτήριζε πριν από μερικά χρόνια
την Ευρωπαϊκή Ένωση «χριστιανικό όμιλο». Ο πρόεδρος της Συνέλευσης θέτει τα
σωστά ερωτήματα, όχι όμως κατ' ανάγκη χρησιμοποιώντας το σωστό παράδειγμα.
Ο Ζισκάρ Ντ' Εστέν επισημαίνει ότι η Ένωση δεν προετοίμασε τους θεσμούς της
για μια διεύρυνση. Ότι όσο η Ένωση διευρύνεται τόσο πιο ετερογενής θα γίνεται
και τόσο πιο δύσκολο θα είναι να καθορίζει τα κοινά της συμφέροντα, για να μη
μιλήσουμε για ευρωπαϊκή ταυτότητα. Ότι οι πιο ένθερμοι οπαδοί της διεύρυνσης
είναι εδώ και καιρό οι αντίπαλοι μιας ισχυρής Ευρώπης, που να μπορεί να μιλάει
με μια φωνή στις διεθνείς υποθέσεις, που να μην είναι μια απλή ζώνη ελεύθερων
συναλλαγών, υποταγμένη στους νόμους της αγοράς αλλά ανίκανη για μια πολιτική
ύπαρξη. Με λίγα λόγια, ότι η διεύρυνση, ιδίως όταν δεν έχει όρια, είναι
συνώνυμη με τη διάλυση της ευρωπαϊκής οικοδόμησης.
 |
|
Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εστέν |
Η υποψηφιότητα της Τουρκίας αποτελεί όμως την καλύτερη ευκαιρία να τεθεί ξανά
το θέμα των συνόρων της Ευρώπης; Αν τα κριτήρια της διεύρυνσης είναι
γεωγραφικά, τότε η Ευρώπη θα πρέπει να δεχθεί τη Ρωσία, την Ουκρανία και,
γιατί όχι, τα κράτη του Καυκάσου. Αν είναι πολιτικά (η δημοκρατία, το κράτος
δικαίου, η οικονομία της αγοράς), τότε υποψήφιες θα μπορούσαν να είναι και μη
ευρωπαϊκές χώρες. Τα ερωτήματα αυτά οι Ευρωπαίοι προτίμησαν να μην τα θέσουν.
Έχει δίκιο όμως ο Ζισκάρ Ντ' Εστέν όταν λέει ότι αν η Ε.Ε. γίνει «μια
περιφερειακή οργάνωση της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής», τότε δεν είναι πια
η Ε.Ε., αλλά «άλλο πράγμα, ένα άλλο σχέδιο».
Πρέπει να έχουμε το θάρρος να πούμε ότι η ευρωπαϊκή οικοδόμηση είναι πάνω απ'
όλα ένα πολιτικό σχέδιο χωρίς γεωγραφικό προσδιορισμό. Μπορεί να είναι κανείς
Ευρωπαίος χωρίς να ανήκει στην Ε.Ε., όπως η Ελβετία και η Νορβηγία. Από την
άλλη μεριά, ορισμένες μορφές διεύρυνσης θα μπορούσαν να διαλύσουν την
ευρωπαϊκή ενοποίηση που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Για την Τουρκία, είναι
πολύ αργά να κάνουμε πίσω. Το να αφήνουμε όμως να εννοηθεί, όπως κάνει συχνά ο
Μπερλουσκόνι, ότι η Ρωσία θα μπορούσε να μπει μια μέρα στην Ένωση, είναι ένα
παιχνίδι με τη φωτιά.
