<

Είναι τα τελευταία οστά που διεκδικούν τον τίτλο των «πρώτων» στη μακρά

ιστορία του έπους των αρχαιότερων ριζών του ανθρώπου. Πριν από λίγες μέρες,

στο Παρίσι, επιστήμονες αποκάλυψαν τα λείψανα αυτού που εκτιμάται ότι είναι ο

παλαιότερος, με βάση τα όσα γνωρίζουμε, άμεσος πρόγονος της ανθρωπότητας. Μια

διεθνής ομάδα παλαιοντολόγων, με εκπροσώπους από τη Γαλλία, τη Βρετανία και

την Κένυα, υποστηρίζει ότι τα 14 κομμάτια του «Ανθρώπου της Χιλιετίας» είναι 6

εκατομμυρίων ετών. Δηλαδή, διπλάσιας ηλικίας απ’ ό,τι κάποτε πίστευαν ότι

είναι ο αρχαιότερος εκ των ­ ομοίων με πιθήκους ­ προγόνων μας.

Τα οστά

Τα κομμάτια από τα λείψανα τεσσάρων Ανδρών της Χιλιετίας και μιας Γυναίκας

(της Χιλιετίας) εκτέθηκαν δημόσια πρώτη φορά σε μια διάλεξη του Κολεγίου της

Γαλλίας, στο Παρίσι. Η ομάδα δεν έχει δημοσιεύσει μέχρι στιγμής τα

αποτελέσματα των ερευνών της σε επιστημονική επιθεώρηση. Βρήκε τα οστά κατά το

δίμηνο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου του 2000, σε έναν γκρεμό στον κενυατικό τομέα της

Κοιλάδας Γκρέατ Ριφτ της Ανατολικής Αφρικής, που θεωρείται παγκοσμίως ως «το

λίκνο του ανθρώπινου είδους». Τα περισσότερα από τα κομμάτια των λειψάνων

βρέθηκαν στο απόμακρο Τούγκεν Χιλς της περιοχής Μπαρίνγκο. Ήδη οι επιστήμονες

επισημαίνουν πως αυτά που ανακάλυψαν για το σχήμα και τη δομή των δοντιών, των

σιαγόνων και των οστών των άκρων, θα ανατρέψουν την υφιστάμενη άποψη για την

εξέλιξη του ανθρώπου. Πιστεύουν ότι ο Άνθρωπος της Χιλιετίας ­ το επιστημονικό

όνομα του οποίου δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη ­ είναι μεγαλύτερος και μοιάζει

περισσότερο «ανθρώπινος» από τη «Λούσι», το γνωστό ανθρωποειδές που έμοιαζε με

πίθηκο και ανακαλύφθηκε στην Αιθιοπία το 1974. Η Λούσι υπολογίζεται ότι είναι

3 εκατομμυρίων ετών. Η άποψη που επικρατεί θέλει τη Λούσι ­ επισήμως

«Austra-lopithecus afarensis» ­ να είναι από τους πρώτους προγόνους του

σημερινού χόμο σάπιενς, αν και η ομοιότητά της με τους πιθήκους απέκλεισε το

ενδεχόμενο να συμπεριληφθεί ως πραγματικό μέλος της ανθρώπινης (homo)

οικογένειας. Ωστόσο, η ανακάλυψη ανθρωποειδούς πλάσματος που έχει τη διπλάσια

ηλικία και πιθανόν να είναι περισσότερο «ανθρώπινο» από τη Λούσι, υποδεικνύει

ότι, αν μη τι άλλο, η Λούσι ήταν απλώς ένα «νεκρό τέλος» στην εξελικτική της

διάσταση, που δεν έχει άμεσους απογόνους στη σημερινή εποχή. Θα μπορούσε να

σημαίνει ότι ο Άνδρας και η Γυναίκα της Χιλιετίας, είναι στην ουσία οι

πραγματικοί μας άμεσοι πρόγονοι. Όπως επεσήμανε η επιστημονική ομάδα στο

Παρίσι: «Η Λούσι πιθανόν να είναι μια από τις πολλές»μεγάλες θείες» μας, αλλά

ο Άνθρωπος της Χιλιετίας θα μπορούσε να είναι ο «μεγάλος, μεγάλος, μεγάλος

παππούς μας». Σύμφωνα με τις αρχικές μελέτες, μπορούσε να περπατά με τα δύο

πόδια, ζούσε και στα δέντρα, και έτρωγε φρούτα αλλά και κρέας. Είχε μικρά

δόντια αλλά δυνατά κάτω άκρα για επαρκή διποδισμό. Μεταξύ των επιστημόνων, ο

Βρετανός γεωλόγος Μάρτιν Πίκφορντ επεσήμανε ότι ο Άνθρωπος της Χιλιετίας θα

μπορούσε να είναι «προ-ανθρώπινο» ανθρωποειδές και ότι η ανακάλυψη «ανοίγει

ένα νέο, πρώιμο κεφάλαιο της ιστορίας του ανθρώπου».

Τα οστά του Ανθρώπου της Χιλιετίας ­ που πήρε το παρόν όνομά του από το έτος

κατά το οποίο ανακαλύφθηκε ­ προσθέτουν την τελευταία καμπή στην περίπλοκη

ιστορία της εξέλιξης του ανθρώπου, μιας ιστορίας που περιβάλλεται από

διχογνωμία αλλά και διάλογο. Η παραδοσιακή άποψη για τις πρώιμες ρίζες μας

δηλώνει ότι ένας κοινός πρόγονος των χιμπατζήδων και των ανθρώπων εμφανίστηκε

στην Αφρική πριν από 8-10 εκατομμύρια χρόνια. Στο προγονικό δέντρο, τα είδη

εξελίχτηκαν σε πολλά κλαδιά οδηγώντας στον άμεσο χόμο σάπιενς. Ένα από τα

πρώτα πραγματικά μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, ο χόμο ερέκτους,

χρησιμοποιούσε φωτιά και εργαλεία και ήταν ο πρώτος που επέκτεινε τη

γεωγραφική κλίμακά του πέρα από την Αφρική, συμβάλλοντας στην εμφάνιση ειδών

όπως ο «Άνθρωπος του Πεκίνου» στην Κίνα, και ο «Άθρωπος της Ιάβας» στην

Ινδονησία.

«Πέρα από την Αφρική»

Πολλοί παλαιοντολόγοι πιστεύουν πως ήταν το αφρικανικό «παρακλάδι» του χόμο

ερέκτους, που συνέβαλε τελικά στην εμφάνιση του αρχαϊκού χόμο σάπιενς, πριν

από περίπου 100.000 χρόνια, ο οποίος στη συνέχεια μετανάστευσε εκτός Αφρικής

για να κατοικήσει τον πλανήτη, αντικαθιστώντας πλήρως τις ασιατικές γενεές του

χόμο ερέκτους. Ο χόμο ερέκτους είχε μεταναστεύσει πολλές χιλιάδες χρόνια

νωρίτερα από την Αφρική. Αυτό το μοντέλο, το «Πέρα από την Αφρική»,

αμφισβητείται έντονα από τους επιστήμονες που συντάσσονται με μια άλλη θεωρία,

τη λεγόμενη «πολύ-περιφερειακή». Οι τελευταίοι πιστεύουν ότι το ανθρώπινο

είδος συνέχισε να εξελίσσεται σε διάφορα κέντρα της Ασίας και της Ευρώπης,

καθώς οι εκπρόσωποι της πρώιμης εποχής μετανάστευαν κατά κύματα από την Αφρική

και αναμειγνύονταν με τα «ξαδέρφια» τους από την Ασία.