ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Αντιστροφή των ρόλων

«Με κατηγορούν συχνά ότι τρώω Άραβες για πρωινό. Το διαψεύδω

κατηγορηματικά». Αριέλ Σαρόν

Μια ακατανίκητη έλξη προς τα πίσω απειλεί τον εύθραυστο σημερινό μας κόσμο. Να

είναι η δύναμη της αδράνειας μπροστά στις προκλήσεις της νέας χιλιετίας; Να

είναι μια εκδήλωση ανασφάλειας καθώς καταρρέουν η μια βεβαιότητα μετά την

άλλη, με τελευταία την εμπιστοσύνη μας προς τη διατροφή; Όπου και να κοιτάξεις

(με εξαίρεση ίσως το Πόρτο Αλέγκρε), βλέπεις να κυριαρχεί το ρετρό, με τη

χειρότερη δυνατή έννοια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες αναλαμβάνει την προεδρία ο

εκπρόσωπος του πιο ακραίου συντηρητισμού, και το πρώτο πράγμα που κάνει είναι

να αμφισβητήσει ένα δικαίωμα που έχουν κατακτήσει οι γυναίκες εδώ και

δεκαετίες: την άμβλωση. Στη Γερμανία, οι εκπρόσωποι της γενιάς του ’68 στην

κυβέρνηση δέχονται επίθεση επειδή στα νιάτα τους έκαναν το αυτονόητο:

αντιστάθηκαν στην κρατική καταστολή. Στη βασανισμένη Γιουγκοσλαβία το όνειρο

της πολυεθνικότητας παραπαίει, ενώ αυτό που προσδίδει σταθερότητα είναι ο

μονοεθνικός, μονοθρησκευτικός, μονογλωσσικός, μονοπολιτισμικός χαρακτήρας του

κράτους. Και στο ισχυρό Ισραήλ, οι ψηφοφόροι αποπέμπουν μια ολόκληρη γενιά,

αποδίδοντας σε αυτήν την ευθύνη της κρίσης, και επιστρατεύουν ξανά τους

συνταξιούχους, πιο έμπειρους, πιο αδίστακτους, άρα πιο έμπιστους.

Ο Αριέλ Σαρόν ήταν έμπιστος του Μοσέ Νταγιάν και του Νταβίντ Μπεν Γκουριόν,

όπως και ο μόνος άνθρωπος που θα μπορούσε να τον νικήσει στις εκλογές αυτής

της εβδομάδας: ο Σιμόν Πέρες. Οπαδός του πολέμου ο πρώτος, της ειρήνης ο

δεύτερος, παραπέμπουν σε μια εποχή που ο Νάσερ ξεσήκωνε τους Άραβες και τους

έβγαζε στον δρόμο, ο Αραφάτ ενσάρκωνε τον αγώνα ενός έθνους υπό διαμόρφωση και

το Ισραήλ οικοδομούσε μια ισχυρή ταυτότητα στηριζόμενο πρωτίστως στον εαυτό

του. Ήταν αλήθεια η εποχή της αθωότητας; Ή μήπως της αλαζονείας, της

ψευδαίσθησης, εν τέλει της αφέλειας;

Σε αυτές τις συνθήκες αναζητείται επειγόντως ένας σύγχρονος πολιτικός λόγος.

Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην καθημερινή εφημερίδα της

Δυτικής Όχθης «Αλ Κουντς» (δηλαδή Ιερουσαλήμ) δείχνει ότι οι Παλαιστίνιοι

μπορεί να κάνουν την έκπληξη. Το πρόγραμμα του Σαρόν, σημειώνει ο συντάκτης,

είναι σαφές: απαρτχάιντ και εθνοτικός διαχωρισμός. Η κατοχή θα συνεχιστεί, η

καταστολή θα ενταθεί, και το περισσότερο που μπορεί να «προσφέρει» ο νέος

πρωθυπουργός είναι ένα καθεστώς περιορισμένης αυτονομίας ανάλογο με τα

μπαντουστάν που το καθεστώς της Νότιας Αφρικής είχε προτείνει στους μαύρους. Ο

μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί αυτή η στρατηγική είναι η αντιστροφή των ρόλων:

η εγκατάλειψη της ιδέας ενός παλαιστινιακού κράτους και η προώθηση στη θέση

της μιας νέας προσέγγισης που θα στηρίζεται στην ιδέα ενός ενιαίου,

δημοκρατικού, δι-εθνικού και λαϊκού κράτους. Το κράτος αυτό θα καλύπτει

ολόκληρη την έκταση της παλιάς Παλαιστίνης, από τον Ιορδάνη ως τη Μεσόγειο.

Και όλοι οι πολίτες του, ανεξαρτήτως θρησκείας, εθνότητας ή φύλου, θα έχουν

ίσα δικαιώματα.

Μια ακόμη ουτοπία: αλλά για τι άλλο αξίζει να αγωνίζεται κανείς;