Η Σερβία βιάζεται. Λίγες μέρες μετά τη λύτρωσή της, θέλει να αρχίσει την

κάθαρση. Την «αποναζιστοποίηση», όπως τη λένε εκεί.

Συνέντευξη Μιλόσεβιτς. «Πιστεύετε λοιπόν ότι…» «Ξέρετε, εγώ δεν είμαι πια

στα πράγματα…» (του Pancho, από τη «Μοντ»)

Υπάρχουν απόψεις, έγραφε το 1946 ο Ζυλιέν Μπεντά στην επανέκδοση του βιβλίου

του «Η προδοσία των γραφιάδων», που πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι ως λάθη,

αλλά ως προμελέτη ενός διαπραχθέντος εγκλήματος. Τη θέση αυτή υποστηρίζει εδώ

και δέκα χρόνια ένας μικρός κύκλος συγγραφέων και δημοσιογράφων του

Βελιγραδίου που αποτελούσαν τη μοναδική αντιπολίτευση στον πανσερβικό

εθνικισμό. Μεθυσμένοι από τον αέρα ελευθερίας που πνέει σήμερα στη χώρα, οι

άνθρωποι αυτοί εμφανίζονται διχασμένοι ανάμεσα στην ανάγκη για κάθαρση και

στην προσπάθεια να μην καταληφθούν από την αλαζονεία του νικητή. «Δεν θέλουμε

να μπλέξουμε ηθικές και ποινικές ευθύνες, μόνο να δείξουμε ότι υπήρχε μια

ακριβής σχέση μεταξύ ιδεών και εγκλημάτων», λέει ο δραματουργός Γκόραν

Μάρκοβιτς. «Η διαδικασία αυτή πρέπει να είναι ατομική, ο καθένας πρέπει να

λύσει τους λογαριασμούς του με το παρελθόν του», αντιτείνει ο συγγραφέας Φιλίπ

Νταβίντ. «Οι άνθρωποι που μίσησα αυτά τα 13 χρόνια με κτυπούν τώρα στην πλάτη

και μου λένε: Πέταρ, νικήσαμε!», σαρκάζει ο δημοσιογράφος Πέταρ Λούκοβιτς.

Πότε η έκφραση γνώμης γίνεται συστατικός παράγων μιας δολοφονίας; Η κρατική

τηλεόραση μπορεί να έδειχνε συστηματικά πτώματα Μουσουλμάνων και να

ισχυριζόταν ότι ανήκουν σε Σέρβους, προκειμένου να κατασκευάσει μια τερατώδη

εικόνα του εχθρού, αλλά αυτό δεν ισοδυναμεί με άμεση ανάμειξή της στις σφαγές.

Όσοι χαρακτήριζαν τον δημοσιογράφο Σλάτκο Τσουρουβίγια πράκτορα του ΝΑΤΟ δεν

είναι (απαραιτήτως) συνένοχοι των δολοφόνων του. Οι θεωρίες περί ενός

«ισλαμικού τόξου» που απειλεί τον σερβικό λαό δεν μπορούν να συνδεθούν άμεσα

με τις ωμότητες στη Σρεμπρένιτσα. Πώς να δικάσει κανείς τους διαμορφωτές

κλίματος; Ποιος ευθύνεται για το ότι 3 στους 4 Σέρβους, όταν ρωτήθηκαν σε

πρόσφατη δημοσκόπηση ποιος βομβάρδισε το Σαράγεβο, απάντησαν: «Οι

Μουσουλμάνοι»;

Εκτός από τον γενικό προβληματισμό, όμως, υπάρχουν και οι πράξεις. Οι

οικογένειες ορισμένων από τους 16 ανθρώπους που σκοτώθηκαν στον βομβαρδισμό

του κτιρίου της σερβικής τηλεόρασης (RTS) από το ΝΑΤΟ ετοιμάζονται να μηνύσουν

τους τότε υπευθύνους του καναλιού για ηθική αυτουργία στον θάνατο των συγγενών

τους. Ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Η Ανατομία του Πόνου», που προβλήθηκε την

περασμένη εβδομάδα από τo ίδιο το RTS, αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι που το

διοικούσαν τότε είχαν ενημερωθεί για τον επικείμενο βομβαρδισμό ­ και παρά

ταύτα υποχρέωσαν το κατώτερο προσωπικό να παραμείνει στη θέση του. Οι

οικογένειες ζητούν τώρα από το ΝΑΤΟ να ανοίξει τα αρχεία του ώστε να

αποδειχθεί ότι η διοίκηση της τηλεόρασης θυσίασε σκοπίμως τα παιδιά τους.

«Το ΝΑΤΟ σκότωσε τον γιο μου, αλλά εγώ δεν έχω επιρροή στο ΝΑΤΟ», λέει ο

Κούρμαν Στοϊμενόφσκι, που ο γιος του σκοτώθηκε εκείνο το βράδυ. «Από την

κυβέρνησή μου περιμένω να προστατεύσει τον λαό. Δυστυχώς, ο Μιλόσεβιτς

χρειαζόταν εκείνο τον πόλεμο για να διατηρηθεί στην εξουσία».

Τελευταία Νέα