Το θέμα δεν είναι σέξι. Δεν εικονογραφείται από ημίγυμνες καλλονές, δεν αφορά τις πλούσιες χώρες της Δύσης, δεν προσφέρεται για λαϊκιστικές κορόνες, δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστο. Την Τετάρτη γιορτάστηκε η Διεθνής Ημέρα Τουαλέτας. Γιατί πρέπει να υπάρχει μια τέτοια ημέρα στο διεθνές καλαντάρι; Ισως επειδή 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι –δηλαδή περίπου το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού –δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλείς συνθήκες υγιεινής. Σε αυτούς περιλαμβάνονται περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι που ικανοποιούν τις ανάγκες τους στο ύπαιθρο και άλλο 1,5 δισ. οι τουαλέτες των οποίων είναι τόσο προχειροφτιαγμένες ώστε μολύνουν το πόσιμο νερό και τα μέρη όπου παίζουν τα παιδιά τους.

Η ζωή χωρίς τουαλέτα έχει σοβαρές επιπτώσεις, ιδιαίτερα για τα παιδιά. Κάθε λεπτό ένα παιδί κάτω των πέντε ετών πεθαίνει από μια ασθένεια που προκαλεί διάρροια. Το 88% των περιπτώσεων αυτών οφείλεται στην έλλειψη τουαλέτας και ασφαλούς πόσιμου νερού. Από το 2000 υπολογίζεται ότι περισσότερα από 10 εκατομμύρια παιδιά έχουν χάσει τη ζωή τους επειδή δεν έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα!

Το θέμα δεν είναι ελκυστικό. Δεν συναρπάζει τα πλήθη, δεν προκαλεί κινητοποιήσεις, κανένα τραγούδι δεν γράφηκε γι’ αυτό. Κι όμως όλη τούτη η σπατάλη ζωής, ελπίδας και δυναμικού θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί. Δεν περιμένουμε κάποια ιατρική ή τεχνολογική ανακάλυψη για να λύσουμε το πρόβλημα. Εδώ και 150 χρόνια γνωρίζουμε ότι όταν το πόσιμο νερό μολυνθεί από ακαθαρσίες υπονόμων προκαλεί μοιραίες ασθένειες. Η δημιουργία ασφαλούς τουαλέτας είναι σχετικά εύκολη και γίνεται από την εποχή της Ρώμης. Και όμως, ακόμη δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου μας.

Οι ηγέτες γνωρίζουν πολύ καλά τι πρέπει να γίνει, όμως μέχρι σήμερα δεν έχουν προωθήσει κάτι σχετικό. Το θέμα αναφέρεται σαφώς στους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας, που υιοθετήθηκαν το 2000 και υποτίθεται ότι θα πρέπει να έχουν υλοποιηθεί μέχρι το 2015. Ομως αυτός ο στόχος –δηλαδή να μειωθεί στο μισό ο αριθμός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση στην τουαλέτα –είναι σίγουρο ότι δεν θα επιτευχθεί, και μάλιστα με μεγάλη απόκλιση. Με τους τωρινούς ρυθμούς οι χώρες της Yποσαχάριας Αφρικής θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλα 150 χρόνια για να το πετύχουν.

Εντάξει, το θέμα δεν πουλάει. Γιατί όμως τέτοια αποτυχία; Ισως διότι η αποχέτευση είναι η Σταχτοπούτα της ανάπτυξης. Ελάχιστοι πολιτικοί ονειρεύονται να υπάρχουν δημόσιες τουαλέτες με το όνομά τους. Και έτσι, σε έναν κόσμο αντικρουόμενων συμφερόντων και διεκδικήσεων για επενδύσεις, ένα τόσο σημαντικό ζήτημα χάνεται. Εντάξει, δεν είναι σέξι, ούτε ελκυστικό. Κανένα παιδί όμως δεν χρειάζεται να πεθάνει επειδή δεν υπάρχουν τουαλέτες…