Το Πεκίνο γυαλίζει τη βιτρίνα του

Η παράδοση θέλει το Πεκίνο να διοργανώνει μια μεγάλη στρατιωτική παρέλαση κάθε δέκα χρόνια προκειμένου να τιμήσει την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Η τελευταία έγινε το 2009, στην 60ή επέτειο, η επόμενη επρόκειτο κανονικά να πραγματοποιηθεί το 2019. Αλλά ο Σι Τζινπίνγκ αποφάσισε να μην ακολουθήσει την πεπατημένη. Η Κίνα καθιερώνει μια νέα εθνική εορτή, τιμώντας αύριο τα 70 χρόνια από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου –ή μάλλον, όπως το διατυπώνει η ίδια, «του πολέμου αντίστασης εναντίον της ιαπωνικής επιθετικότητας». Λίγα πράγματα, σχολίασαν σκωπτικά οι «Νιου Γιορκ Τάιμς», μπορούν να κάνουν ένα έθνος ανήσυχο για τα οικονομικά του προβλήματα να ξεχαστεί όσο μια εντυπωσιακή στρατιωτική παρέλαση που περιλαμβάνει μια πομπή όπλων υψηλής τεχνολογίας, 12.000 στρατιώτες με το βάδισμα της χήνας και μαχητικά αεροσκάφη που γεμίζουν τον ουρανό «με στήλες καπνού σε χρώματα ζαχαρωτών».

Ο πρόεδρος Σι, βέβαια, έδωσε την εντολή για τους εορτασμούς –η παρέλαση μπροστά στην Απαγορευμένη Πόλη θα είναι απλώς το αποκορύφωμα των τριήμερων εκδηλώσεων σε ολόκληρη τη χώρα –πολύ πριν ενσκήψουν οι απογοητευτικές οικονομικές ειδήσεις. Αλλά το τάιμινγκ δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο για το κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα, αντιμέτωπο καθώς βρίσκεται με ένα χρηματιστήριο «στο κόκκινο» και φόβους πως η επιβράδυνση της οικονομίας θα μπορούσε να πυροδοτήσει κοινωνική αναταραχή. Η βασική πηγή νομιμότητας του ΚΚΚ, άλλωστε, ήταν ανέκαθεν η ικανότητά του να προσφέρει οικονομική ανάπτυξη. «Καθώς οι κοινωνικές εντάσεις οξύνονται», επισημαίνει ο κινέζος ιστορικός Ζανγκ Λιφάν, «το κόμμα χρειάζεται να αποσπάσει την προσοχή και φυσικά μια παρέλαση είναι ένας καλός τρόπος να το κάνει συνδαυλίζοντας τα εθνικιστικά πάθη».

Εχοντας πλέον οριστικά εγκαταλείψει την πολιτική του «χαμηλού προφίλ» που αγαπούσε ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ στις αρχές της δεκαετίας του 1990, το Πεκίνο επιθυμεί να προβάλει μια νέα, ανανεωμένη εικόνα. Στα έξι χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την τελευταία μεγάλη στρατιωτική του παρέλαση έχει εκσυγχρονίσει τον στρατό του, έχει προωθήσει επιθετικά τα πιόνια του στις θάλασσες της Κίνας και έχει πολλαπλασιάσει τις πρωτοβουλίες προκειμένου να αναδιαμορφώσει τους κανόνες του παιχνιδιού στην Ασία και να διευρύνει τη σφαίρα επιρροής του στην περιοχή μέσω μαζικών επενδύσεων σε υποδομές. Το όραμα του Σι, αυτό που σχεδιάστηκε προσεκτικά να εξυπηρετήσει η αυριανή στρατιωτική παρέλαση, θέλει την Κίνα μια ανερχόμενη στρατιωτική δύναμη που δεν διστάζει να ορθώσει το ανάστημά της απέναντι στους αντιπάλους –κυρίως την Ιαπωνία και τον βασικό της σύμμαχο, τις ΗΠΑ. Ο κινέζος πρόεδρος, εντούτοις, δεν θα υποδεχθεί αύριο στην Πλατεία Τιενανμέν όσους διεθνείς ηγέτες ενδεχομένως θα ήθελε.

Κάπου 30 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα δώσουν το «παρών» στην παρέλαση, όλοι επικεφαλής σχετικά δευτερευόντων κρατών, με εξαίρεση τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και την νοτιοκορεάτισσα πρόεδρο Παρκ Γκεούν – Χίε. Οπως επισημαίνει ωστόσο η «Μοντ», οι δυτικοί ηγέτες φάνηκαν απρόθυμοι «να προσυπογράψουν μια εκδήλωση με ρεβανσιστικό άρωμα και φόντο την προσπάθεια της Κίνας να αναμοχλεύσει το εθνικιστικό συναίσθημα» –τόσο που κάποιοι ήδη προειδοποιούν πως ο αντιαπωνισμός έχει πλέον φτάσει σε επικίνδυνα επίπεδα. Ο μοναδικός αρχηγός κράτους της ΕΕ που θα παραστεί θα είναι ο τσέχος πρόεδρος Μίλος Ζέμαν. Διά της απουσίας του θα λάμψει όμως και ο ηγέτης μιας χώρας την οποία στηρίζει παραδοσιακά η Κίνα, ο δικτάτορας της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν.

Αυστηρότεροι όλων έναντι της αυριανής παρέλασης πάντως αποδεικνύονται οι ιστορικοί, Κινέζοι και μη, που κατηγορούν το ΚΚΚ ότι διαστρεβλώνει την ιστορία του Πολέμου ώστε να υπερθεματίσει τον κομμουνιστικό ρόλο στον τερματισμό της 14ετούς κατοχής τμημάτων της Κίνας από την Ιαπωνία. Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν πως το μεγαλύτερο βάρος των μαχών εναντίον των Ιαπώνων το επωμίστηκε ο εθνικιστικός στρατός του Τσιανγκ Κάι Σεκ, όχι οι κομμουνιστές αντάρτες του Μάο. Επί δεκαετίες το ΚΚΚ παρουσίαζε τους εθνικιστές εχθρούς του ως υπερβολικά διεφθαρμένους για να πολεμήσουν αποτελεσματικά τους Ιάπωνες. Αλλά τα τελευταία χρόνια η ρητορική έχει αλλάξει καθώς η Κίνα επιθυμεί να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ταϊβάν και να περιορίσει τις αποσχιστικές τάσεις στο νησί όπου κατέφυγαν ο Τσιανγκ και τα στρατεύματά του.