Με διαπραγματεύσεις στο παρασκήνιο για τον νέο πρόεδρο της Κομισιόν και παιχνίδια ισχύος, οι ευρωπαίοι ηγέτες αποδεικνύονται ανίκανοι να απελευθερωθούν από τη λογική της εξουσίας και να δώσουν στην Ευρώπη τις απαντήσεις που απαιτούνται την επομένη της ψήφου των ευρωεκλογών.

Αυτό το δριμύ κατηγορώ για τις ευρωπαϊκές ηγεσίες διατυπώνει ο Γιούργκεν Χάμπερμας σε συνέντευξη που παραχώρησε στη γερμανική εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε». «Ούτε ένας ηγέτης δεν είναι ικανός να απαλλαγεί από την καθημερινή ρουτίνα του πόκερ της εξουσίας» επισημαίνει ο 85χρονος γερμανός φιλόσοφος που όταν καλείται να ερμηνεύσει το «όχι» του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον και του ούγγρου ομολόγου του Βίκτορ Ορμπαν στο ενδεχόμενο ανάληψης της ηγεσίας της Κομισιόν από τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, απαντά: «Αυτές οι προβλέψιμες ενστάσεις των δύο ηγετών ήταν για τους υπόλοιπους ηγέτες καλοδεχούμενες. Η Ανγκελα Μέρκελ είχε εκφράσει εδώ και μήνες τη διαφωνία της για τον Γιούνκερ και τον Μάρτιν Σουλτς. Ομως αυτοί πήραν το χρίσμα κι αυτό το γεγονός προκάλεσε μια δημοκρατική «κλιμάκωση» που, όπως φαίνεται, εκείνη φοβάται».

Ο Γιούργκεν Χάμπερμας υπογραμμίζει ότι η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί: «Για πρώτη φορά το Ευρωκοινοβούλιο απολαμβάνει μια πραγματική νομιμοποίηση – ακριβώς επειδή οι εχθροί της Ευρώπης πήραν ψήφους και κατέκτησαν έδρες ταράζοντας και ξυπνώντας τους υπνωτισμένους ευρωπαϊστές – κι έτσι θα ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι. Αναρωτιέμαι όμως σε ποια πλευρά βρίσκεται το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα που δεν τολμά να στηρίξει τον ίδιο της τον υποψήφιο ενώ την ίδια στιγμή έχει στις τάξεις του πρόσωπα όπως ο Ορμπαν και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι».

Σύμφωνα με τον γερμανό φιλόσοφο, η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί πρέπει να αναλυθεί τόσο σε πολιτικό όσο και σε νομικό επίπεδο. Είναι η πρώτη φορά, σημειώνει, που έστω και κατά το ήμισυ οι ευρωεκλογές είναι άξιες να λέγονται εκλογές. Με βάση την ψήφο των πολιτών, οι δύο βασικοί διεκδικητές της προεδρίας της Κομισιόν είναι ο Γιούνκερ και ο Σουλτς. Το Ευρωκοινοβούλιο από την άλλη είναι χωρισμένο ανάμεσα στους θιασώτες της ολοκλήρωσης και εκείνους που επιθυμούν τη διάλυση των ευρωπαϊκών θεσμών. Και πώς απαντούν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων; Κλείνοντας τα στεγανά του πλοίου για να υπερασπιστούν τις εξουσίες τους. Αν όμως επιλέξουν ένα τρίτο πρόσωπο, τότε θα έχουν φέρει ένα αποφασιστικό πλήγμα στην καρδιά της ευρωπαϊκής ιδέας. Θα ήταν αδύνατο να πείσουν τους πολίτες να συμμετάσχουν στις επόμενες εκλογές.

ΟΙ ΑΝΤΙΕΥΡΩΠΑΪΣΤΕΣ. Ο Χάμπερμας είναι σαφής όταν ρωτάται για την εκλογική επιτυχία των αντιευρωπαϊκών κομμάτων. «Ασφαλώς», απαντά, «δεν είναι συνηθισμένο το γεγονός ότι άνω του 10% των εκλεγμένων ευρωβουλευτών επιθυμούν τη διάλυσή του ή τη μείωση των εξουσιών του. Αυτή η ανωμαλία, όμως, αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Βρισκόμαστε ενώπιον μιας αντιφατικής διαδικασίας συνταγματικής εξέλιξης. Θεωρώ θετικό το γεγονός ότι οι εχθροί της Ευρώπης βρήκαν ένα βήμα από το οποίο μπορούν να πουν στις πολιτικές ελίτ ότι είναι απαραίτητο να εμπλακούν οι ίδιοι οι λαοί στη διαδικασία της ενοποίησης. Ο λαϊκισμός της Δεξιάς επιβάλλει να περάσουμε από τον ελιτισμό σε ένα σύστημα συμμετοχής των πολιτών. Αυτό μόνο θετικό μπορεί να είναι για το Ευρωκοινοβούλιο και για την επιρροή του στη νομοθετική παραγωγή. Η συζήτηση βέβαια για τις συνέπειες αυτών των αποτελεσμάτων στα κράτη-μέλη της ΕΕ ξεχωριστά είναι διαφορετική. Σε μερικά κράτη υπάρχει ο κίνδυνος να υιοθετήσουν τα κόμματα τις ιδέες των λαϊκιστών όπως συνέβη με τους Χριστιανοκοινωνιστές στη Βαυαρία».

Και η ανησυχία για την επιτυχία του Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία; «Το βράδυ της Κυριακής των εκλογών σκέφτηκα ότι η ευρωπαϊκή ιδέα θα μπορούσε να καταρρεύσει όχι μόνο μεσοπρόθεσμα εξαιτίας των οικονομικών ανισοτήτων στην Ευρώπη αλλά και βραχυπρόθεσμα εξαιτίας μιας πιθανής αποσταθεροποίησης της γαλλικής δημοκρατίας, δηλαδή της χώρας που αισθάνεται περισσότερο απ’ όλες ότι θα βρίσκεται στη σκιά της Γερμανίας» σημειώνει ο Χάμπερμας και προσθέτει: «Πιθανότατα μόνο μια πολιτική στροφή στην Ευρώπη, αυτή που αναμέναμε από τον Ολάντ, θα μπορούσε να αποκαταστήσει την τάξη. Η Ανγκελα Μέρκελ, ηγέτις των «δωρητών», θέλει όμως να κλείσει το συντομότερο δυνατό το παράθυρο μιας πιθανής πολιτικής αλλαγής που άνοιξε με τον φρέσκο αέρα των ευρωεκλογών».

Οι ευθύνες της Μέρκελ

Η Ανγκελα Μέρκελ θα έπρεπε να αναλάβει τις ευθύνες της όπως είχαν κάνει πριν από αυτήν ο Αντενάουερ, ο Σμιτ και ο Κολ. Πρέπει να σταματήσουμε να ασκούμε αυτήν την ημιηγεμονική εξουσία που μας ωθεί σε παλαιότερες γερμανικές συμπεριφορές. Ή μας είναι αδιάφορα τα αποτελέσματα στις άλλες χώρες;

Η μοναξιά των ευρωπαϊστών

Οι ευρωπαϊστές είναι λίγοι στη γερμανική κυβέρνηση. Ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ (σ.σ: αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και ηγέτης του SPD) είναι ο μοναδικός που έχει αίσθηση του ιστορικού γεγονότος ότι άνοιξε ένα παράθυρο με τις ευρωεκλογές και ο μοναδικός που κοιτάζει προς το Παρίσι