Αν οι συνήθειες προκύπτουν από τους χαρακτήρες των ανθρώπων τότε σίγουρα οι Ελληνες και οι Ισπανοί μοιάζουν πολύ. Τρώνε αργά το βράδυ, διασκεδάζουν μέχρι τα ξημερώματα και ακόμα και τις καθημερινές πέφτουν για ύπνο αργά – τουλάχιστον πιο αργά από τους περισσότερους Ευρωπαίους. Είναι ο δικός τους τρόπος ζωής. Γι’ αυτό και κάποτε οι Ελληνες είχαν μετατρέψει την Πλατεία Συντάγματος σε νυχτερινό κέντρο, προκειμένου να επανακτήσουν το δικαίωμά τους στο ξενύχτι. Το σατιρικό τραγούδι του Λάκη Λαζόπουλου «Παπαθεμελή, Παπαθεμελή, απόψε το κορμί μου ένας ναύτης αμελεί» είχε γίνει σύνθημα στα χείλη των επαναστατημένων νέων. Ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης Στέλιος Παπαθεμελής είχε δοκιμάσει – με νόμο – να στέλνει τους Ελληνες στα κρεβάτια από νωρίς. Ηταν μια επιχείρηση «τάξης και ηθικής» που ξεκινούσε από τη σωστή διαπαιδαγώγηση και έφτανε έως την ηχορρύπανση.

Και σήμερα, ύστερα από είκοσι χρόνια και για διαφορετικούς λόγους, οι ισπανοί ξενύχτηδες «απειλούνται» από μια ήπια παραλλαγή του νόμου Παπαθεμελή, ο οποίος,πάντως, ποτέδεν στέριωσεστην Ελλάδα.

Μπορεί η Ισπανία να ξεμπέρδεψε με το Μνημόνιο, ωστόσο σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα νέο δίλημμα: να γυρίσει τους δείκτες του ρολογιού μία ώρα πίσω ή να διατηρήσει το τελευταίο υπόλειμμα από τη φρανκική δικτατορία, το σημερινό ωράριό της; Η πρόταση να εγκαταλείψει η Ισπανία τη χρονική ζώνη της Κεντρικής Ευρώπης και να επιστρέψει στη Συντονισμένη Παγκόσμια Ωρα του γεωγραφικού της πλάτους, μαζί με τη Βρετανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, δεν ήρθε από καμία τρόικα, αλλά από έναν Ισπανό. Ο Ιγκνάθιο Μπουκέρας, γενικός διευθυντής μιας συμβουλευτικής εταιρείας για τα μέσα επικοινωνίας, την τελευταία δεκαετία προσπαθεί να πείσει ότι το ημερήσιο ωράριο της Ισπανίας είναι προβληματικό τόσο για την παραγωγικότητα της χώρας όσο για την επαγγελματική και προσωπική ζωή των ίδιων των Ισπανών.

Ο μέσος εργαζόμενος στην Ισπανία, όπως συνηθίζεται και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ξεκινά την εργασία του στις 9 το πρωί. Λίγο αργότερα τσιμπάει ένα σνακ, για να έχει αντοχές μέχρι τις 2 το μεσημέρι. Τότε, τα πάντα κλείνουν για δυο με τρεις ώρες: είναι η ώρα της καθιερωμένης σιέστας. Στις 4 το απόγευμα οι Ισπανοί επιστρέφουν στη δουλειά τους. Και δεν γυρίζουν σπίτι πριν από τις 8 με 9 το βράδυ. Κατά τις 10, την ώρα που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πλένουν τα δόντια τους, οι Ισπανοί σερβίρουν βραδινό και ετοιμάζονται για τα πράιμ τάιμ τηλεοπτικά προγράμματα, τα οποία δεν τελειώνουν νωρίτερα από τη 1 τα ξημερώματα. Ενας ευρωπαϊκός «εξορθολογισμός» του ωραρίου της Ισπανίας θα σήμαινε μείωση της σιέστας σε μία ώρα το πολύ, υιοθέτηση του τυπικού εργασιακού οκτάωρου 9-5, τροποποίηση του τηλεοπτικού προγράμματος και, τελικά, ριζική αλλαγή των παραδοσιακών συνηθειών της χώρας.

Ωστόσο, κάτι που συχνά και οι ίδιοι οι Ισπανοί αγνοούν είναι ότι αυτό που εκλαμβάνουν ως ισπανική νοοτροπία δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα τέχνασμα ενός δικτάτορα. Το 1942, ο Φρανθίσκο Φράνκο, τρία χρόνια μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα που τον οδήγησε στην εξουσία, τροποποίησε την καθιερωμένη από το 1884 ώρα της Ισπανίας. Γύρισε τους δείκτες του ρολογιού μία ώρα μπροστά, ευθυγραμμίζοντας χρονολογικά τη χώρα του με τη ναζιστική Γερμανία. Υπό την εντολή του Φράνκο, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί μετέδιδαν τα νέα και την προπαγάνδα της κυβέρνησης δύο φορές την ημέρα, στις 2.30 το μεσημέρι και στις 10 το βράδυ, με στόχο υψηλότερα ποσοστά ακροαματικότητας. Οταν έφτασε και η τηλεόραση, τη δεκαετία του ’50, τα προγράμματα του μοναδικού (κυβερνητικού) καναλιού ακολουθούσαν την ίδια λογική, τελειώνοντας καθημερινά γύρω στα μεσάνυχτα, με την προβολή ενός πορτρέτου του Φράνκο συνοδευόμενου από τον εθνικό ύμνο.

Η δικτατορία έληξε το 1975, αλλά το ωράριο των Ισπανών παραμένει άθικτο. Σήμερα, στη χώρα των 47 εκατομμυρίων, έρευνες δείχνουν ότι 12 εκατ. τηλεθεατές είναι ακόμα ξύπνιοι στη 1 τα ξημερώματα. «Ολα είναι πιο αργά στην Ισπανία. Είναι σαν να βιώνουμε ένα μόνιμο τζετ λαγκ», είχε δηλώσει μια συνεργάτις του Μπουκέρας το περασμένο φθινόπωρο, όταν η πρόταση του τελευταίου έλαβε την υποστήριξη της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής. Η ίδια επιτροπή δήλωσε πρόσφατα ότι, λόγω του ιδιότυπου ωραρίου τους, «οι Ισπανοί κοιμούνται σχεδόν μία ώρα λιγότερο από την ώρα που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας».

«Η ισπανική κοινωνία είναι παλαιομοδίτικη και αυτοί που κυβερνούν είναι παλαιομοδίτες. Τους αρέσουν τα πράγματα ως έχουν», επεσήμανε η Πάουλα ντελ Πίνο, 37χρονη δικηγόρος και μητέρα δύο παιδιών, η οποία σχολίασε ότι «το σημερινό ωράριο εργασίας δεν κάνει καλό στις οικογένειες». Η πρόταση του 71χρονου Μπουκέρας είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, ένα «δώρο» προς τις εργαζόμενες μητέρες, ένας τρόπος οικογενειακής επανασύνδεσης και ταυτοχρόνως ένα μέσο οικονομικής ανόρθωσης της Ισπανίας. Κάποιοι, πάντως, επιμένουν να υποστηρίζουν ότι μια τέτοια αλλαγή θα υπονομεύσει την ίδια τη συνήθεια των Ισπανών να τρώνε σε διαφορετική ώρα, να κοιμούνται σε διαφορετική ώρα. Κάτι που, τελικά, θα πλήξει την ίδια την ταυτότητά τους.

Τελευταία Νέα