Αναζήτηση
Τα περισσότερα τεχνολογικά επιτεύγματα ξεκινούν με σκοπό να κάνουν τον κόσμο καλύτερο. «Έχουν όμως και τις παρενέργειές τους», σπεύδουν να προειδοποιήσουν οι ειδικοί, οι οποίο εκφράζουν ολοένα και περισσότερο τις επιφυλάξεις τους για τα όρια που πρέπει να τίθενται στη χρήση του Διαδικτύου. «Σπαταλούμε τόσο πολύ χρόνο στους υπολογιστές και τα έξυπνα τηλέφωνα, που στο τέλος θα χάσουμε την ανθρώπινη λογική και θα αρχίζουμε και σκεπτόμαστε όπως αυτά», προειδοποιούν.
Ακόμη όμως τα πιο κοινά site στο Διαδίκτυο, «όπως είναι το google, το facebook και το Amazon, δυνητικά μπορούν να έχουν σοβαρές παρενέργειες», αναφέρει ρεπορτάζ των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες της νέα τεχνολογίας εκδηλώνονται σε δύο βασικούς άξονες: Στον ψυχολογικό και στον νευρολογικό, οι οποίοι συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους, και αλληλεπιδρούν. Το πώς επηρεάζει η νέα τεχνολογία τις νοητικές και γνωσιακές ικανότητες των χρηστών έχει καταγραφεί σε διάφορες πρόσφατες επιστημονικές μελέτες.
Όταν κάποιος δεν θυμάται και για οτιδήποτε ανατρέχει στην αναζήτηση της google, είτε από το κινητό, είτε από τον υπολογιστή, έχει αρνητική επίδραση στη μνήμη του. Η «ασφάλεια» που μας κάνει να αισθανόμαστε ότι ανά πάσα στιγμή μπορούμε, χωρίς να το έχουμε καταγράψει στη μνήμη μας, να έχουμε στη διάθεσή μας δεδομένα όπως είναι για παράδειγμα κάποιες ημερομηνίες ή ονόματα, «ευνουχίζει» τη λειτουργία της μνήμης. Αυτό προκύπτει από την ανασκόπηση τεσσάρων μελετών που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία τρία χρόνια στην επιθεώρηση Science. Στις ίδιες μελέτες γίνεται σαφές πως οι άνθρωποι που κάνουν τόσο συχνή χρήση του Ιντερνετ, το θεωρούν «επέκταση της μνήμης τους», δηλαδή δικό τους κομμάτι.
Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, με αυτή τη διαδικασία «η μνήμη μας μειώνεται αλλά γινόμαστε καλύτερη στο πώς να αναζητήσουμε τί». Στο ίδιο πλαίσιο, μαθητές στην Κίνα ταλαιπωρούνται να γράψουν ιδεογράμματα στο χέρι, καθώς ο αυτόματος ορθογράφος όχι απλώς τους διορθώνει τα λάθη, αλλά συμπληρώνει και τις λέξεις που θα ήθελαν να γράψουν, όταν πατήσουν τα τρία πρώτα πλήκτρα στον υπολογιστή τους. Έτσι, δεν μαθαίνουν να γράφουν σωστά.
Το δεύτερο στο οποίο επιδρά η τεχνολογία είναι η ικανότητα προσοχής και η συγκέντρωση. Κι αυτό διότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι φτιαγμένος για να εκτελεί παράλληλα πολλές εργασίες. Όταν όμως καθόμαστε με τις ώρες μπροστά στον υπολογιστή, βρισκόμαστε μπροστά σε τόσα παράθυρα, που πρέπει να τα διαχειριστούμε παράλληλα. Σύμφωνα με μελέτη που είχε δημοσιευτεί στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, άτομα που έχουν συνηθίσει για περισσότερα από 10 χρόνια να εκτελούν πολλαπλές εργασίες στον υπολογιστή τους, δεν μπορούν εύκολα να «φιλτράρουν» τους θορύβους και τις εικόνες του περιβάλλοντος και να συγκεντρωθούν στην εργασία τους.
Το τρίτο κακό που «φέρνει» η νέα τεχνολογία είναι ότι τα ζευγάρια πλέον είναι «κολλημένα» περισσότερο με τις συσκευές τους, παρά ο ένας με τον άλλον. Έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, έδειξε ότι οι νέοι προτιμούν την ανταλλαγή μηνυμάτων παρά την προσωπική επαφή ως τρόπο επικοινωνίας σε πολλές περιπτώσεις.
Όσον αφορά τα παιχνίδια στον υπολογιστή ή στο διαδίκτυο, όπως φαίνεται δεν αυξάνουν, αλλά αντίθετα μειώνουν την αντίληψη και τη γνωσιακή ικανότητα. Στο πλαίσιο μίας έρευνας που έγινε από κινέζους επιστήμονες, εξετάστηκαν μαθητές που σπαταλούσαν 10 ώρες την ημέρα επί έξι ημέρες την εβδομάδα παίζοντας παιχνίδια στον υπολογιστή, βρέθηκε ότι μειωνόταν η φαιά ουσία σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, όργανο που συνδέεται με τις γνωσιακές λειτουργίες.
Εμμονή από τη υπερβολική χρήση κοινωνικών δικτύων
Μέχρι σήμερα ούτε η Αμερικανική, ούτε η Ευρωπαϊκή Ψυχιατρική Εταιρεία έχουν θεσπίσει κριτήρια διάγνωσης για εθισμό στο Διαδίκτυο. «Δεν υπάρχει επίσημη νοσολογία, δηλαδή ασθένεια, στην ψυχιατρική που να ονομάζεται εθισμός στα κοινωνικά δίκτυα», εξηγεί ο ψυχίατρος Λευτέρης Μέλλος, ειδικός σε προγράμματα εθισμού στον ΟΚΑΝΑ, συνεργάτης του Αιγινήτειου Νοσοκομείου. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις και σε συνδυασμό με άλλες ψυχικές νόσους, μπορεί ένα άτομο να καταφύγει στο Ιντερνετ ως μέσω απομόνωσης.
Εντούτοις, άτυπα, υπάρχουν πέντε τύποι εθισμού οι οποίοι μελετώνται ώστε να περάσουν και στην επίσημη διάγνωση. Πρόκειται για τον εθισμό στα παιχνίδια, στον τζόγο και τις αγορές, στην πορνογραφία, και το σερφάρισμα στο Διαδίκτυο και αναζήτηση σχέσεων, ενώ σύντομα οι ειδικοί ήδη μελετούν το νεότερο φαινόμενο των κοινωνικών δικτύων.
